Rozdział charakteryzujący zagadnienia o charakterze horyzontalnym (przekrojowym), dotyczących wszystkich zagadnień poruszanych w Raporcie.
RÓWNE SZANSE:
Różnorodność stanowi cenny zasób, który może przynieść społeczności miasta korzyści, takie jak rozwój innowacji społecznych i biznesowych, ciekawszą ofertę edukacyjną, kulturalną czy turystyczną. Niesie ze sobą także wyzwanie zapewnienia wszystkim sprawiedliwego traktowania i równych szans, czyli podobnych możliwości uczestnictwa w życiu lokalnej społeczności i rynku pracy.
Wsparcie to opiera się na założeniach Modelu na rzecz Równego Traktowania, który ma służyć budowaniu bardziej bezpiecznego i otwartego na różnorodność Gdańska dla wszystkich, bez względu na różnice płci, wieku, orientacji seksualnej, wyznania, pochodzenia etnicznego czy stopnia sprawności.
Jednym z najważniejszych celów Modelu jest zwiększenie poczucia bezpieczeństwa i ochrony osób doznających dyskryminacji i przemocy motywowanej uprzedzeniami. W związku z tym utworzono Gdańskie Centrum Równego Traktowania (GCRT) – partnerstwo organizacji pozarządowych, w których osoby doświadczające dyskryminacji mogły uzyskać bezpłatną pomoc psychologiczną i informacyjno-prawną. Centrum jest jedynym w Polsce projektem zapewniającym kompleksowe wsparcie dla osób doświadczających dyskryminacji z powodu sześciu przesłanek ustawowych i dofinansowywanym przez gminę.
Ważnym partnerem w realizacji polityki równego traktowania są organizacje pozarządowe. W 2022 r. w ramach zlecania zadań publicznych zrealizowano 20 projektów społecznych w obszarze upowszechniania wolności i praw człowieka, równych praw kobiet i mężczyzn oraz wspierania mniejszości etnicznych i narodowych przez organizacje pozarządowe. Bezpośrednio zaangażowanych w nie było ok. 3 tys. osób.
Kluczowym i kontynuowanym w 2021 r. zadaniem realizowanym na rzecz integracji imigrantek i imigrantów było dofinansowanie prowadzenia Miejskiego Centrum Informacji i Wsparcia Imigrantów, które oferuje tzw. pomoc pierwszej linii, tj. wsparcie prawne, integracyjne i zawodowe. Zadanie jest realizowane przez organizację pozarządową Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek.
Polityka senioralna w Gdańsku jest realizowana na podstawie przyjętych dokumentów strategicznych i operacyjnych oraz wyników z badań socjologicznych dotyczących jakości życia osób powyżej 65. roku życia, co umożliwia podejmowanie celowych i efektywnych działań w zakresie polityki senioralnej. W ramach jej realizacji należy wskazać m.in. kontynuację projektów „Trzeci Wiek w Zdrowiu”, „Koszyk Edukacyjny – Zdrowie Seniora” i „Gdańska Koperta Życia” realizowanych przez Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia i Profilaktyki Uzależnień, Gdański Samorządowy System Teleopieki Domowej; jak również projekt „Aktywuj się”, realizowany przez Gdański Ośrodek Sportu, w ramach którego możliwy jest m.in. udział w zajęciach sportowych (również online) z udziałem profesjonalnych trenerów.
REWITALIZACJA:
Rewitalizacja to proces rozwiązywania złożonych problemów społeczno-gospodarczych i przestrzennych, stanowiący element zrównoważonej polityki miejskiej. Przy uwzględnieniu potrzeb społeczności lokalnej, zagadnień ekonomicznych, przestrzennych, infrastrukturalnych czy przyrodniczych, proces rewitalizacji stanowi szansę na odwrócenie negatywnych trendów rozwojowych.
Działania rewitalizacyjne zostały zaplanowane w Gminnym Programie Rewitalizacji (GPR) na lata 2017–2023. Program adresowany jest do mieszkańców zdegradowanych terenów miejskich o istotnych wartościach kulturowych, gdzie negatywne procesy społeczne, środowiskowe, gospodarcze i przestrzenne występują w szczególnym nasileniu. Są to następujące 4 podobszary: Biskupia Górka-Stary Chełm; Dolne Miasto-Plac Wałowy-Stare Przedmieście; Nowy Port z Twierdzą Wisłoujście; Orunia.
W 2022 r. opracowano dokument „Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji”, w którym przeanalizowano obszar całego miasta za pomocą wskaźników społecznych, gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno-funkcjonalnych i technicznych w celu wskazania terenów najbardziej dotkniętych negatywnymi zjawiskami. Badanie wykazało, że sytuacja w obecnych podobszarach rewitalizacji nie poprawiła się na tyle, by uznać, że zostały w nich w pełni spełnione cele rewitalizacji. Wskazano również kilka innych miejsc zagrożonych degradacją. W dokumencie zarekomendowano utrzymanie dotychczasowych granic podobszarów, a także poszerzenie podobszaru Orunia o oruńskie kolonie mieszkaniowe zlokalizowane w rejonie ulic Żabiej, Przybrzeżnej, Kolonia Rola, Kolonia Zaranie.
W ramach rewitalziacji Biskupiej Górki i Starego Chełmu realizowano roboty budowlane na przebudowę 10 budynków komunalnych. Przeprowadzono również roboty budowlane w 10 budynkach wspólnot mieszkaniowych. Na podobszarze Nowego Portu z Twierdzą Wisłoujście zrealizowano roboty budowlane w 8 wspólnotach mieszkaniowych. W ramach modernizacji i remontów budynków na terenie Dolnego Miasta wykonano remont budynków komunalnych przy pl. Wałowym 5 i 9, ul. Dolna Brama 4 i 6 oraz ul. Pod Zrębem 5b. Rozpoczęto także remont budynków przy ul. Królikarnia 1 i 2. Wykonano remonty 4 budynków wspólnot mieszkaniowych. Na Oruni przeprowadzono remonty w 11 budynkach komunalnych.
BEZPIECZEŃSTWO:
W 2022 r. poczucie bezpieczeństwa warunkowała przede wszystkich agresja Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy, a w mniejszym stopniu utrzymujący się stan zagrożenia epidemicznego COVID-19. Bezpieczeństwo ma szczególnie istotne znaczenie w ujęciu zdrowia publicznego, ekonomicznym, środowiskowym, infrastrukturalnym, a także w zakresie mobilności i transportu oraz integracji społecznej i kulturowej.
W działania związane z przyjmowaniem dużej liczby uchodźców z Ukrainy w 2022 r. w wyniku konfliktu zbrojnego zaangażowanych było szereg gdańskich służb, odgrywających ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa zarówno osobom przyjeżdżającym z terenów Ukrainy, jak i mieszkańcom Gdańska.
Rozpoczęto realizację Miejskiego Programu Zapobiegania Przestępczości oraz Porządku Publicznego i Bezpieczeństwa Obywateli uchwalony na lata 2022-2024. W 2022 r. realizowano 39 przedsięwzięć oraz prowadzono kampanie w mediach społecznościowych. Działania dotyczyły m.in. kształtowania odpowiednich postaw i wartości w celu wyrobienia u młodzieży indywidualnej i zbiorowej odpowiedzialności, bezpieczeństwa w ruchu drogowym, bezpieczeństwa pożarowego, podniesienia poziomu bezpieczeństwa osób w podeszłym wieku, bezdomnych, imigrantów oraz turystów na terenie miasta, jak również właściwej gospodarki odpadami czy profilaktyki uzależnień.
W 2022 r. oświetlono 12,3 km ulic, chodników i ciągów pieszych w 37 kolejnych lokalizacjach za kwotę blisko 4 mln zł w ramach programu “Jaśniejszy Gdańsk”, którego cele to oświetlenie wszystkich zamieszkałych ulic w mieście i poprawa efektywności energetycznej infrastruktury oświetleniowej.
Rozwijana również była infrastruktura przeciwpowodziowa. W 2022 r. trwała budowa zbiornika retencyjnego Jaśkowa Dolina oraz opracowywano dokumentację projektową zbiornika Kartuska, zbiornika Wileńska II na Potoku Królewskim oraz M2 na Potoku Maćkowym. Dużą uwagę przykłada się także do zwiększania mikroretencji poprzez tworzenie łąk miejskich i ogrodów deszczowych. Powstało 9 nowych obiektów małej retencji (ogrodów deszczowych i niecek retencyjnych) o łącznej pojemności ponad 250 m3.
W przestrzeni publicznej miasta funkcjonuje ogólnodostępna sieć defibrylatorów. Ich łączna liczba wynosi 47. Dodatkowo aparaty zamontowane są również w pojazdach komunikacji miejskiej. W 2022 r. w defibrylator wyposażone było 186 pojazdów komunikacji miejskiej (164 w 2021 r.), w tym 97 autobusów i 89 tramwajów.
ŚRODOWISKO:
Ochrona środowiska to kluczowy aspekt zrównoważonego rozwoju. Silnie wybrzmiewa w niej, obok dążenia do zachowania dziedzictwa naturalnego, troska o przyszłość miasta i zapewnienie dobrych warunków życia kolejnym pokoleniom. Stan środowiska istotnie przekłada się na jakość życia mieszkańców – jest czynnikiem warunkującym m.in. stan zdrowia, możliwość wypoczynku i regeneracji, jakość przestrzeni publicznej. Do głównych celów związanych z ochroną środowiska należą: gospodarka obiegu zamkniętego, adaptacja do zmian klimatu, rozwijanie terenów zieleni i działania na rzecz bioróżnorodności, ochrona powietrza, wody i gleby oraz edukacja ekologiczna i budowanie świadomości społecznej.
We wrześniu 2022 r. Rada Miasta Gdańska przyjęła – uchwałą nr LIV/1363/22 – zaktualizowany dokument „Gdańsk 2030 Plus Strategia Rozwoju Miasta”. Nowa wersja Strategii silniej akcentuje kwestie związane z ochroną środowiska i zrównoważonym rozwojem. Zestaw wartości strategicznych – kluczowych zasad dalszego rozwoju miasta – został powiększony o „środowisko przyrodnicze”, co zaakcentowało tym samym znaczenie m.in. walorów i zasobów przyrodniczych oraz odpowiedzialności za środowisko. Określone zostały nowe cele strategiczne, a jednym z nich jest Zielone Miasto. Wskazano również oczekiwane rezultaty realizacji celu Zielone Miasto do 2030 r.: redukcję emisji gazów cieplarnianych o 30%, zasadzenie 50 tys. drzew, zwiększenie pojemności zbiorników retencyjnych i zieleni retencyjnej do 1 mln m3 oraz wzrost mocy instalacji OZE (odnawialnych źródeł energii) do 90 MW.
Wybudowano Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) przy ul. Elbląskiej 66, który zostanie otwarty w 2023 r. Kontynuowano prace związane przygotowawcze związane z powstaniem kolejnych PSZOK-ów.
W 2022 r. rozpoczęto inwestycję związaną z poprawą odprowadzenia wód deszczowych ze skrzyżowania ulic Nowe Ogrody i 3 Maja. Zakończenie prac nastąpiło w maju 2023 r. Koszt inwestycji to ponad 6,8 mln zł. Wykonano również odwodnienie skrzyżowania ulic Bulońskiej i Powstania Listopadowego.
W celu ochrony obszarów cennych przyrodniczo ustanowiono 4 nowe pomniki przyrody (w tym jeden grupowy – grupa 3 drzew; wszystkie zlokalizowane w parku im. Steffensów) oraz 2 użytki ekologiczne („Ropuszy Staw przy Dworze III” o powierzchni 0,49 ha i „Traszka Górska w Żwirowni” o powierzchni 0,14 ha).
Założono 13 nowych łąk kwietnych o powierzchni około 5,9 tys. m2. Łączna powierzchnia łąk na koniec 2022 r. przekroczyła 13 tys. m2.
W celu zazieleniania przestrzeni miejskiej w 2022 r. jednostki miejskie zasadziły 4454 drzewa (nie licząc nasadzeń zastępczych), z czego Gdański Zarząd Dróg i Zieleni posadził 752 drzewa w pasach drogowych, parkach, zieleńcach i na cmentarzach, 300 sadzonek leśnych na zieleńcu na zbiegu al. Jana Pawła II i ul. Czarny Dwór i 3270 sadzonek leśnych w lasach komunalnych, Dyrekcja Rozbudowy Miasta Gdańska – 105 drzew, Gdańskie Nieruchomości – 20 drzew, Hevelianum – 7 drzew. Najczęściej sadzonymi gatunkami drzew były dąb szypułkowy, lipa drobnolistna i klon polny. Usuniętych zostało 1865 drzew.
W 2022 r. zorganizowano II Gdańskie Forum Zmian Klimatu. Spotkanie odbyło się w formule warsztatowej. Mieszkańcy dyskutowali w 8 obszarach tematycznych: bioróżnorodność flory, bioróżnorodność fauny, jakość powietrza, stan rzek i powodzie, wzrastający poziom morza, zdrowie i grupy wrażliwe, zmiany temperatury i susze oraz wiatr, grad i burze. Pomysły mieszkańców zgłoszone podczas warsztatu zostaną skonsultowane z Radą Forum i posłużą do aktualizacji Miejskiego Planu Adaptacji.
SMART CITY:
Dynamiczne zmiany w sposobie funkcjonowania społeczeństw oraz rozwój technologiczny istotnie wpływają na charakter miast, kształtując ich nowe oblicze. Inteligentne zarządzanie rozwojem Gdańska polega na systematycznym doskonaleniu usług publicznych przez zastosowanie nowych technologii i rozwiązań opartych na narzędziach informatycznych, przez nową jakość transportu (lub szerzej – mobilności) czy innowacyjne podejście do zagadnień ekologicznych, środowiskowych i społecznych.
Jednym z narzędzi inteligentnego miasta są systemy zbierania i udostępniania danych publicznych w otwartych i uporządkowanych formatach. Gdańsk realizuje politykę otwartości poprzez projekt Otwarty Gdańsk, a wizualizacje danych prezentowane są w sposób atrakcyjny graficznie na portalu Gdańsk w liczbach.
Jednym ze strategicznie cennych zasobów, jakie posiada Gdańsk, są dane przestrzenne koordynowane w ramach programu GeoGdańsk. Dzięki programowi GeoGdańsk w 2022 r. przygotowano i wdrożono środowisko bazodanowe zawierające dane Wydziału Geodezji, Wydziału Urbanistyki i Architektury, Biura Rozwoju Gdańska oraz kilkunastu wydziałów i jednostek organizacyjnych Gdańska.
Przykładem usprawnień i podnoszenia jakości funkcjonowania usług publicznych dla mieszkańców jest funkcjonowanie Gdańskiego Centrum Kontaktu (GCK). Mieszkańcy mogą skontaktować się z GCK za pomocą całodobowej infolinii, SMS-ów, chatu oraz mediów społecznościowych. Dodatkowo w 2022 r. uruchomiona została aplikacja pozwalająca na dokonywanie zgłoszeń poprzez przeglądarkę internetową oraz aplikację mobilną na smartfony.
Nowoczesnemu zarządzaniu oświatą w Gdańsku służy Gdańska Platforma Edukacyjna (GPE) – wielowymiarowy, nowoczesny system wsparcia funkcjonowania i rozwoju placówek oświatowych. W 2022 r. uruchomiono internetową rejestrację do poradni psychologiczno-pedagogicznych w ramach GPE, a liczba aktywnych kont użytkowników pod koniec 2022 r. wyniosła ponad 330 tys. (konta uczniów, rodziców i pracowników placówek).
Unikatowym w swojej skali projektem wykorzystującym technologie z dziedziny inteligentnych systemów transportowych (ITS) jest Zintegrowany System Zarządzania Ruchem TRISTAR. W 2022 r. dokonano korekt programów sygnalizacji – począwszy od modyfikacji parametrów sterowania, skończywszy na stworzeniu kompleksowych algorytmów, których głównym zadaniem była jak najefektywniejsza obsługa ruchu zarówno na poszczególnych skrzyżowaniach, jak i w ciągach komunikacyjnych.
