Czcimy na co dzień naszą historię. Jest już 36 tablic pamiątkowych, a może być ich znacznie więcej

Uczczenie ważnych osób dla historii Gdańska to nie tylko okazałe pomniki i obeliski. W przestrzeni miasta od 2018 r. na elewacjach różnych budynków wiszą tablice pamiątkowe honorujące postaci zasłużone nie tylko dla lokalnej społeczności, ale też Polski i Europy. W ciągu sześciu lat upamiętniono w ten sposób już kilkadziesiąt osób. Lista nazwisk i wydarzeń, które odcisnęły w dziejach Gdańska swoje piętno jest wciąż bardzo długa, a wniosek do Urzędu Miejskiego w tej sprawie może złożyć praktycznie każdy. 
14.07.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Zdjęcie przedstawia grupę ludzi podczas uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej. Na pierwszym planie widać kobietę w czerwonym kapeluszu, która stoi przy mikrofonie i prawdopodobnie przemawia. Obok niej znajduje się mężczyzna na drabinie, który mocuje tablicę pamiątkową na ścianie budynku. W tle widoczne są okna budynku oraz kilka innych osób, w tym kobieta w kapeluszu w czarno-białe paski trzymająca czerwony materiał. Kilka osób w tłumie obserwuje wydarzenie, a jedna z nich trzyma smartfon, prawdopodobnie rejestrując moment. Uroczystość odbywa się w pogodny dzień, a uczestnicy są ubrani w letnie stroje.
Ostatnie chwile przed odsłonięciem tablicy ku czci Danuty Rolke-Poczman. Słynna "dama w kapeluszu" była znana i ceniona w całej Oliwie. Uroczystość odbyła się 28 czerwca 2024 r. przed kamienicą przy ulicy Grunwaldzkiej 496, gdzie mieszkała
fot. Bartosz Bańka/ gdansk.pl

Skąd pomysł na tablice pamiątkowe?

Tablice pamiątkowe są wykonane z blachy emaliowanej. Każda ma identyczny, owalny kształt oraz kolorystykę.  Tablice zawierają treść w języku polskim i w tłumaczeniu na angielski, a w niektórych przypadkach także na trzeci język. 
 
- Tworząc program tablic pamiątkowych zależało nam, aby w sposób przystępny przypomnieć mieszkańcom i turystom zasłużone dla miasta osoby, głównie z kręgu kultury. Pierwsza tablica została odsłonięta w lipcu 2018 r. Do tej pory mamy ich w mieście 36 - mówi Aleksandra Radzicka-Baszuro z Biura Prezydenta Ds. Kultury. 

Tablica pamiątkowa na 100-lecie urodzin. Brunon Zwarra uhonorowany przez gdańszczan

Dodaje, że dodatkową wartością przedsięwzięcia jest integracja lokalnej społeczności, która spotyka się w jednym miejscu podczas uroczystości odsłonięcia tablicy i wspomina upamiętnianą osobę.

Kto może wnioskować o tablicę pamiątkową?

Wnioskodawcami ws. tablic pamiątkowych mogą być:
 
  • właściciele nieruchomości oraz wspólnoty mieszkaniowe - jeśli wniosek dotyczy budynku stanowiącego własność wnioskodawcy
  • grupy co najmniej 5 radnych Rady Miasta Gdańska
  • Rady Dzielnic (przed złożeniem wniosku wymagane jest podjęcie uchwały Rady Dzielnicy)
  • osoby prawne, instytucje i organizacje mające siedzibę w Gdańsku

Pisarz Gdańska i Wilna. Tablica upamiętniła Zbigniewa Żakiewicza

Regulamin tablic pamiątkowych wskazuje, aby pomiędzy śmiercią osoby a jej upamiętnieniem upłynął co najmniej 1 rok, a w przypadku upamiętniania wydarzeń - co najmniej 10 lat.

Zdjęcie przedstawia dużą grupę ludzi pozujących przed ścianą budynku, na której zamontowano tablicę pamiątkową. Wszyscy są uśmiechnięci i wydają się zadowoleni z uczestnictwa w wydarzeniu. Uczestnicy są różnego wieku, od starszych osób po młodszych, i są ubrani w letnie, casualowe stroje. Na środku grupy znajdują się dwaj starsi mężczyźni siedzący na krzesłach, co sugeruje, że mogą być centralnymi postaciami tego wydarzenia. Na ścianie, obok tablicy, widać napis, choć nie jest on dokładnie czytelny. Wydaje się, że wszyscy uczestnicy są zgrani i przyjacielsko nastawieni, co nadaje zdjęciu ciepłą i pozytywną atmosferę. Uroczystość najprawdopodobniej odbywa się na zewnątrz, przy budynku w ciepły, słoneczny dzień.
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej gromadzi zwykle wielu mieszkańców. Tak było też 21 lipca 2022 r. podczas upamiętnienia Henryka Kowalskiego (1933-2021), kolarza klubu BKS Lechia Gdańsk, dwukrotnego zwycięzcy Tour de Pologne w latach 1957 i 1961. Tablica zawisła na fasadzie budynku przy ul. Gospody 23
fot. Grzegorz Mehring/ gdansk.pl

Tablica może być umieszczona w miejscu, które odegrało ważną rolę w wydarzeniach historycznych, bądź jest związane z urodzeniem, pobytem, prowadzoną działalnością lub śmiercią osoby o znaczeniu historycznym.

Tablica pamiątkowa Szlak Wolności w miejscu, gdzie pracował Lech Wałęsa

Jeśli oryginalny budynek przestał istnieć, tablica jest umieszczana na nowym obiekcie znajdującym się w tym samym miejscu lub w jego sąsiedztwie.

Jak złożyć wniosek?

Wniosek dotyczący umieszczenia tablicy pamiątkowej powinien zawierać:
 
  • proponowaną lokalizację tablicy
  • proponowaną treść napisu w języku polskim, ewentualnie tłumaczenie - wskazane jest, żeby długość tekstu nie przekraczała 150 znaków
  • uzasadnienie
  • pisemną, wstępną zgodę właściciela budynku na umieszczenie na nim tablicy pamiątkowej
  • fotografię elewacji budynku, ze wskazaniem miejsca montażu tablicy
  • fotografię budynku

W przypadku budynków i obszarów zabytkowych potrzebne jest dodatkowo pozwolenie konserwatora zabytków.

Tablica we Wrzeszczu upamiętnia Zbigniewa Chwedczuka

Regulamin oraz formularz wniosku o umieszczenie tablicy pamiątkowej dostępny jest na stronie internetowej

Złożone wnioski są rozpatrywane przez działającą w gdańskim magistracie komisję ds. pomników. Za cały proces realizacji tablic pamiątkowych w mieście odpowiedzialne jest Biuro Prezydenta ds. Kultury.

Kto został już upamiętniony?

Pierwszą tablicę pamiątkową powieszono 7 lipca 2018 r. przy ul. Garbary 12/13, gdzie mieszkał Leopold von Winter, nadburmistrz Gdańska w latach 1863–1890, który zmodernizował i przekształcił Gdańsk w nowoczesne miasto. 
 
W kolejnych latach uczczono m.in. Lecha Wałęsę, który mieszkał w bloku przy ul. Pilotów 17 na Zaspie w latach 1980-1988, przy ul. Marsz. F. Focha 31 - rysownika satyrycznego Zbigniewa Jujkę, przy ul. Kaprów 11 - krajoznawcę i popularyzatora dziejów Gdańska Franciszka Mamuszkę, a przy ul. Dickensa 3 - działacza opozycji antykomunistycznej Jana Samsonowicza.
Blaszane tablice upamiętniają nie tylko ludzi, ale też wydarzenia. Tu przykładem może być tablica na fasadzie kamienicy we Wrzeszczu przy ul. Sienkiewicza 10, w której 10 sierpnia 1980 r. na spotkaniu u Ewy i Piotra Dyków Bogdan Borusewicz ustalił datę strajku sierpniowego z Jerzym Borowczakiem, Bogdanem Felskim i Lechem Wałęsą.
 

TV

Jarmark Bożonarodzeniowy otwarty!