“Europejski Poeta Wolności”. Obradowało jury literackiej nagrody, wyniki 11 maja
Na łamach portalu gdansk.pl przedstawiamy wszystkich nominowanych do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska “Europejski Poeta Wolności” 2022. Laureata lub laureatkę, wyłonionych podczas obrad Jury, która obradowała pod koniec kwietnia, poznamy 11 maja. Nagroda zostanie wręczona podczas uroczystej gali 10 czerwca w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim.
Słoweńska poetka nominowana do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska “Europejski Poeta Wolności”
Petr Hruška (ur. w 1964 r.) to czeski poeta, scenarzysta, historyk i teoretyk literatury. Z wykształcenia również inżynier. Mieszka w Ostrawie, pracuje w Czeskiej Akademii Nauk oraz jako wykładowca uniwersytecki. Pisze krótkie prozy, eseje i szkice literackie. Jest autorem kilku zbiorów poezji, za tomik “Darmata” (2012) uhonorowany Nagrodą Państwową z dziedziny literatury. Otrzymał też inne prestiżowe nagrody, m.in. Nagrodę im. Jana Skácela i Dresdener Lyrikpreis.
Hruška ma w dorobku dwie monografie: “Někde tady. Český básnik Karel Šiktanc” z 2010 r.; [tłum.: Gdzieś tutaj. Czeski poeta Karel Šiktanc oraz “Daleko do ničeho. Básník Ivan Wernisch” z 2019 roku [tłum.: Daleko do niczego. Poeta Ivan Wernisch], jest też współautorem prac z dziedziny historii czeskiej literatury oraz edytorem dzieł innych autorów.
Jego twórczość została przetłumaczona na wiele języków. Instytut Mikołowski wydał dwa tomiki poetyckie Petra Hruški w przekładzie Franciszka Nastulczyka: “Mieszkalne niepokoje” (2011) i “Darmaty” (2017).
Do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska “Europejski Poeta Wolności” Peter Hruška został nominowany za tomik wierszy “Chcieliśmy się uratować”, którego tłumaczami są Dorota Dobrew i Franciszek Nastulczyk.
Dobrew Dorota (ur. 1959) – absolwentka bohemistyki, tłumaczka literatury czeskiej i bułgarskiej. Przetłumaczyła z czeskiego ponad trzydzieści książek i publikacji, w tym poetów klasycznych – Vitezslava Nezvala, Jaroslava Seiferta, Jana Zahradniczka; twórców undergroundu – Petra Placaka, Ivana Martina Jirousa, Egona Bondego, a także poetów współczesnych – Petra Hruszkę, Petra Borkovca lub Jaromira Typlta. Dzięki jej tłumaczeniom polscy czytelnicy poznali m.in. utwory Antonina Bajaja, Emila Hakla, Jirzego Hajiczka, Tomasza Zmeszkala. Przekłada także literaturę dla dzieci. Laureatka nagrody „Literatury na Świecie” (2008) za przekład Straszydeł na co dzień Karla Michala. W 2021 roku uhonorowana prestiżową nagrodą Premia Bohemica dla zagranicznego bohemisty lub tłumacza języka czeskiego.
O nominowanej książce mówią członkowie jury
Uprawianie poezji zrozumiałej wymaga talentu, doświadczenia, odwagi i dystansu do siebie. Autor wierszy zrozumiałych stawia na prawdę bezpośredniego doświadczenia, czerpie z własnych podsłuchów i podejrzeń, nie zaś z podszeptów języka, który szybko się dewaluuje i często zasłania sobą to, co chciałby przed nami odkryć. Wiersze Petra Hruški takie właśnie są: przejrzyste, precyzyjne, naoczne. Chce się ich słuchać, ponieważ mają swoją melodię, poddane są nie tyle jakiejś regule rytmicznej, co rytmowi oddechu świadka, „podglądacza”, który z zapałem opowiada nam kolejne anegdoty. Lecz pod powierzchnią oczywistości czai się w tych wierszach tajemnica, coś, co sprzeciwia się naszej poznawczej rutynie, co porusza w nas duchowy nerw i sprawia, że jak dzieci otwieramy ze zdumienia usta. W codziennym dniu, który jest jak zdanie wielokrotnie złożone, wystarczy zmienić słowo, by dzień stał się niecodzienny. Sztuka w tym, by wiedzieć, które to słowo. Petr Hruška wie.
Wiersz Petra Hruška pt. Nocleg
Polskie tłumaczenie / Polish translation
tiry wyły niczym wygłodniałe
nocne drapieżniki
krzyczałaś do mnie cenę
pokoju dla dwojga
facet ze stacji benzynowej
kościsty z niewyspania
prowadził nas potem po stromych schodach
Berlin Kraków Triest wszystko
zostało za nami
nigdy nie widziałem
tak wąskiego pokoju
kiedy chcieliśmy się odwrócić
musieliśmy się objąć
***
Europejski Poeta Wolności to wyróżnienie przyznawane za odwagę w budowaniu – dzięki poezji – nowej wizji europejskiej wspólnoty. Ideą Nagrody Literackiej Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności jest łączenie i przybliżanie wspólnot, języków i literackich wizji świata. Poprzez ufundowanie i organizację Nagrody pragniemy wspierać europejską poezję – szczególnie ważne, choć często pomijane obecnie medium.
Nominacje zgłaszają tłumacze i tłumaczki, którzy jednocześnie proponują swoją wizję przekładu. Laureatów wybiera jury złożone z tłumaczy, poetów, pisarzy, krytyków i przedstawicieli innych dyscyplin sztuki i humanistyki.
W skład Jury Nagrody "Europejski Poeta Wolności” wchodzą wybitne osobowości życia kulturalnego w Polsce: Krzysztof Czyżewski (przewodniczący), Olga Tokarczuk, Anna Czekanowicz, Paweł Huelle, Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg, Beata Stasińska oraz sekretarz Andrzej Jagodziński.
Poeta lub poetka uhonorowani Nagrodą otrzymują 100 000 zł. Osobne wyróżnienie trafia do tłumacza lub tłumaczki nagrodzonego tomu.
W tegorocznej edycji konkursu nominowanych jest pięcioro żyjących poetów i poetek z Ukrainy, Słowenii, Czech i Albanii.
