Dziewczynka podziwiająca panoramę Gdańska z tarasu widokowego Bazyliki Mariackiej, statki zacumowane przy nadbrzeżu Motławy, tłum ludzi przy straganach na Targu Rybnym, krajobraz urokliwej Oliwy z wieży na Pachołku – takie widoki można było spotkać na pocztówkach promujących Gdańsk w okresie międzywojennym. Te widoki przestały istnieć w 1945 r., Zastąpiły je zniszczone budynki, a na fotografiach zaczęto utrwalać wielkie zaangażowanie ludzi w odbudowę gdańskich zabytków.
Pierwszy zbiór liczący 1600 negatywów czarno-białych 6x6cm (film zwojowy, typ 120) obejmuje kolekcję autorstwa Kazimierza Lelewicza – fotografa związanego z Gdańskiem. Drugą partią jest kolekcja 1459 pocztówek zakupionych przez Muzeum w 2018 r. Kluczem do utworzenia tej kolekcji były polskie wydawnictwa, które w okresie międzywojennym wydawały karty pocztowe z widokami gdańskimi.
Można je oglądać i bezpłatnie pobrać na swój komputer ze strony http://dziedzictwo-gdansk.pl
Pocztówki z Gdańska
Na pocztówkach z okresu międzywojennego, głównie z lat 1929-1935, umieszczano widoki Głównego Miasta i znajdujące się tam obiekty – kościoły, zabytkowe kamienice, widoki z wież na panoramę miasta, nadbrzeże Motławy i cumujące statki czy urokliwe widoki Oliwy oraz nadmorskie promenady i domy plażowe. Oprócz Gdańska na kartkach pocztowych widniały również zdjęcia Sopotu i kuracjuszy na plażach.
Odbudowa Gdańska oczami Kazimierza Lelewicza
Kazimierz Lelewicz (ur. 1896 w Lubartowie, zm. 1986 w Gdańsku) był członkiem założycielem Wileńskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii, członkiem założycielem Związku Polskich Artystów Fotografików, współzałożycielem Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego, wieloletnim pracownikiem Studium Fotografii na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. Dlatego też część negatywów dotyczy miejsca pracy autora - Politechniki Gdańskiej.
- Negatywy Kazimierza Lelewicza ukazują mozolny proces odbudowy miasta po zniszczeniach wojennych, począwszy od lat 40. aż po lata 70. zeszłego stulecia - mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. - Kadry dokumentują nie tylko architekturę, ale również ludzi zaangażowanych w powstawanie miasta od nowa. Materiały te stanowią niezwykle ciekawy zbiór do badań i studiów nad powojenną odbudową Gdańska, ale mamy też nadzieję, że udostępnione online będą cieszyć się dużym zainteresowaniem osób niezwiązanych zawodowo z historią czy architekturą.
Negatywy Lelewicza z kolekcji Muzeum Gdańska dokumentują miasto zniszczone działaniami wojennymi, jego odbudowę i wielkie zaangażowanie ludności cywilnej oraz nowe budynki powstające w latach 60. i 70-tych. To świetny materiał, aby sprawdzić, jak rozwijał się Gdańsk i powstawały nowe dzielnice.
Na obejrzenie całej kolekcji - 1600 zdjęć - najlepiej zarezerwować sobie więcej czasu.
Ponad 10 tys. obiektów do końca 2020 roku
W drugim etapie projektu zostaną zdigitalizowane i również udostępnione publicznie obiekty z kolekcji numizmatów (3500 sztuk) oraz szklane negatywy i diapozytywy z lat 30. i 40. XX w. (51 sztuk).
Liczba pokazywanych online obiektów ma wzrosnąć łącznie do 10 tys. w 2020 r. dzięki dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury w wysokości 101 tys. zł. dla wartego nieco blisko 148,5 tys. zł projektu.
Niezależnie, do sieci trafiają również eksponaty muzeum, pamiątki przekazywane przez mieszkańców Gdańska z intencją ich digitalizacji i umieszczeniu w sieci, a także fragmenty wywiadów z mieszkańcami o historii Gdańska, które publikowane są w ramach Gdańskiego Archiwum Historii Mówionej.
autor: Alicja Bittner, dział Komunikacji i Promocji MG
