Popinigis i Żukowski. Dwoje naukowców z Janem Heweliuszem

Duże brawa dostali muzykolożka dr hab. Danuta Popinigis oraz fizyk kwantowy prof. Marek Żukowski, gdy w czwartek, 28 stycznia 2016 r. odbierali Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za rok 2015. Każde z nich otrzymało statuetkę gdańskiego astronoma i kwotę 16 tys. zł brutto.
28.01.2016
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl

Wspólne zdjęcie laureatów: dr hab. Danuta Popinigis z Akademii Muzycznej w Gdańsku i prof. Marek Żukowski, Uniwersytet Gdański.

- Dziękuję Uniwersytetowi Gdańskiemu, który powstał specjalnie po to, abym ja zdobył uniwersyteckie wykształcenie… - zażartował prof. Żukowski, który przy okazji mógłby dostać nagrodę sportową, bowiem jest zapalonym maratończykiem i ma na swoim koncie już 40 takich biegów.

Prof. Żukowski otrzymał nagrodę w kategorii nauk ścisłych i przyrodniczych. Nie szczędził przy tym słów szacunku i uznania dla swoich naukowych mistrzów oraz aktualnych kolegów po fachu i współpracowników.

Laudator - prof. Janusz Limon - zauważył, że prof. Żukowski jest kolejną postacią w panteonie gdańskiej nauki, która ma swoje rodowe korzenie na Wileńszczyźnie i tym samym jest jeszcze jednym kontynuatorem dawnego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.

Także przemówienie prof. Popinigis było przykładem wielkiej skromności i wdzięku.

- Tak, potrafię poruszyć ten największy instrument świata, jakim jest carillon - mówiła prof. Popinigis. - Potrafię wydobyć z niego piękne, czarujące dźwięki.

Zaraz potem dodała jednak, że nie byłoby jej wśród laureatów Nagrody Heweliusza, gdyby nie nauczyciele i środowisko naukowe Akademii Muzycznej w Gdańsku, w którym ma zaszczyt pracować (tutaj nastąpiła długa lista nazwisk).

Statuetki Jana Heweliusza tuż przed przekazaniem ich w ręce laureatów.

Uroczystość odbyła się w Wielkiej Sali Wety gdańskiego Ratusza Głównomiejskiego.

Nagroda im. Jana Heweliusza przyznawana jest gdańskim naukowcom za wybitne osiągnięcia, na wniosek kapituły, której przewodniczą prezes Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku oraz prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W skład Kapituły Nagrody wchodzą także rektorzy państwowych wyższych uczelni w Gdańsku, przedstawiciel Prezydenta Miasta Gdańska, dotychczasowi laureaci Nagrody oraz przedstawiciel gdańskich niepublicznych uczelni wyższych.

Laury zawsze wręczane są w Ratuszu Głównomiejskim, w dniu urodzin Jana Heweliusza.

Początkowo laureat był tylko jeden - w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych. W 2001 roku wprowadzono drugą kategorię nagrody - w dziedzinie nauk humanistycznych (do których w 2013 r. dokooptowano jeszcze nauki społeczne).Nagrody Jana Heweliusza wręczono już po raz 28. - cieszą się w środowisku naukowym dużym prestiżem.



Carillony i rękopisy

Dr hab. Danuta Popinigis, profesor Akademii Muzycznej w Gdańsku, została laureatką “za wybitne osiągnięcia w badaniach kultury muzycznej dawnego Gdańska, w szczególności dziejów i muzyki gdańskich carillonów historycznych” (cytat z uzasadnieniu kapituły konkursu).

Prof. Danuta Popinigis ze statuetką Jana Heweliusza.

Dr hab. Danuta Popinigis jest z urodzeni gdańszczanką, ale muzykologię studiowała w Warszawie. W Akademii Muzycznej w Gdańsku pracuje od 1981 roku. Głównym tematem jej badań jest historia muzyki w Gdańsku, zwłaszcza w XVI i XVII wieku. Laureatka wydobyła na światło dzienne wiele niedrukowanych do dziś rękopisów zapisów muzycznych i innych gdańskich archiwaliów - ważnych dla historii kulturalnego życia miasta i świadczących zarazem o międzynarodowych powiązaniach nadmotławskiego grodu w renesansie i baroku. Do dziś opisała dokładnie 872 rękopisy (zawierają w sumie 8736 utworów) powstałe od XVI do XX w.

Dr Popinigis zajmuje się również analizą twórczości muzycznej powstałej i wykonywanej w Gdańsku.

Zwieńczeniem zamiłowania badaczki do historii carillonów w naszym mieście jest 500-stronicowa monografia pt. “Carillony i muzyka carillonowa dawnego Gdańska” (wydana w 2014 r.). Bogato opracowana publikacja, z imponującym zasobem źródeł (w wielu przypadkach dotąd nie przedstawianych polskiemu czytelnikowi) to pierwszy tak dokładny opis tego wciąż dość mało znanego epizodu z historii muzyki gdańskiej.

Za “Carillony” autorka otrzymała jedną z dwóch głównych nagród Narodowego Centrum Kultury w konkursie na najlepszą książkę z zakresu historii muzyki polskiej.

Laureatka odbiera nagrodę z rąk Pawła Adamowicza, prezydenta Gdańska.


Teleportacja kwantowa

W dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych doceniono w tym roku prof. dr hab. Marka Żukowskiego z Uniwersytetu Gdańskiego. Z uznaniem kapituły spotkały się jego wieloletnie badania dotyczące szeroko pojętej informatyki kwantowej. W tym zwłaszcza seria artykułów, w których sformułował teoretyczne podstawy eksperymentalnej interferometrii wielofotonowej stanów splątanych, tworząc w ten sposób podwaliny nowej gałęzi fizyki (tytułowej interferometrii wielofotonowej).

Prof. Marek Żukowski

Prof. Żukowski jest jednym z najważniejszych na świecie przedstawicieli nowej, dynamicznie rozwijające się dziedziny nauki - informatyki kwantowej.

Przełomowy rokiem w działalności naukowej profesora był rok 1993 - w prestiżowym amerykańskim czasopiśmie “Physical Review Letters” ukazał się wówczas pierwszy w historii artykuł, którego współautorem był naukowiec pracujący w Gdańsku. Tekst zawierał opis zjawiska wymiany splątania i metody jego obserwacji w warunkach laboratoryjnych. Metody doprowadziły później międzynarodowy zespół naukowców, z którym do dziś współpracuje prof. Żukowski, do eksperymentu pierwszej kwantowej teleportacji. Opisane wówczas techniki zostały udoskonalone w kolejnych pracach i do dziś stanowią podstawę setek eksperymentów prowadzonych w ośrodkach badań kwantowych na świecie (między innymi eksperymentalnego testu tzw. nierówności Bella wykonanego rok temu w Holandii).

Laureat publikował dotąd w 35 najważniejszych czasopismach naukowych świata, w tym: Nature, Review of Modern Physics, Physical Review Letters. Jest recenzentem m.in. Nature, Nature Communications, i Scientific Reports, co oznacza, że sugeruje redaktorom, które artykuły warto przyjąć do druku.

Seria prac, za którą przyznano prof. Żukowskiemu Nagrodę im. Jana Heweliusza, była cytowana blisko 5 tysięcy razy. W 2013 r. profesorowi przyznano Nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, zwaną polskim Noblem.

Prof. Żukowski i prezydent Adamowicz.


TV

Profilaktyka piersi w tramwaju w Dzień Kobiet