Medal Wdzięczności. Uhonorowano przyjaciół Solidarności z Węgier
Spotkanie „Prawnicy Solidarności / Prawnicy Przyszłości!”, które odbyło się w Bibliotece Europejskiego Centrum Solidarności, w sobotę, 14 grudnia, zorganizowane zostało przez Ministerstwo Sprawiedliwości, Miasto Gdańsk i Europejskie Centrum Solidarności.
Wśród gości wydarzenia, oprócz uhonorowanych tego dnia odznaczeniem „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości” adwokatów Romany Orlikowskiej-Wrońskiej i Jacka Taylora (również odznaczona adwokat Anna Bogucka-Skowrońska nie mogła być tego dnia obecna w Gdańsku), zjawiło się wiele znakomitych osobistości i świadków historii.
Na widowni zasiedli m.in. bohaterki i bohaterowie Sierpnia '80 – w tym posłanka Henryka Krzywonos-Strycharska i poseł Bogdan Lis; przedstawiciele władz Pomorza: marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk, prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Sopotu Magdalena Czarzyńska-Jachim, oraz wicewojewoda pomorski (a także doświadczony radca prawny) Emil Rojek; była premier i minister sprawiedliwości Hanna Suchocka, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej i były prezydent Sopotu Jacek Karnowski, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych minister Lech Parell, a także rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. Piotr Stepnowski i aktywista Michał Szulc - przedstawiciel Komitetu Obrony Demokracji na Pomorzu.
Niezwykłe wspomnienia niezwykłych ludzi - bohaterki i bohaterowie o Sierpniu '80
- To jest niezwykłe spotkanie. Zebrali się tu dziś ludzie odważni i kompetentni, ludzie-instytucje, symbole, związane z walką o praworządność. Najważniejsi obrońcy polskiej demokracji i tradycji demokratycznej – powitał przybyłych gospodarz miejsca Basil Kerski – dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności. - Romana Orlikowska-Wrońska była jedną z tych osób, które broniły niezależności ECS-u i całej przestrzeni kultury - obywatelskiej, artystycznej, pamięci. Bez Jacka Taylora nie byłoby ECS, to on był pierwszym pełnomocnikiem prezydenta Pawła Adamowicza, stworzył fundamenty tej instytucji, zanim ona formalnie powstała. Z wdzięcznością patrzę też na marszałka Mieczysława Struka, który 10 lat temu otwierał tę instytucję, i ministra Lecha Parella, który bronił idei ECS.
ECS bez 3 mln zł? Bohaterowie Sierpnia chcą negocjacji z ministrem Glińskim
Basil Kerski podziękował szefowi Ministerstwa Sprawiedliwości Adamowi Bodnarowi za inicjatywę spotkania, podkreślając ważną podwójną rolę tego wydarzenia. Z jednej strony było bowiem okazją do podziękowania tym najbardziej zasłużonym, z drugiej – do wzmocnienia nadwątlonej w kraju demokracji.
- Doświadczyliśmy w Polsce ośmiu trudnych lat. Dzisiaj zmagamy się z próbą systemowej zmiany naszego państwa, chcemy wrócić do pełnej formy demokracji - zauważył dyrektor ECS. - Pełno jest dziś haseł: idźmy na skróty, zrezygnujmy z bardzo kompleksowego systemu podziału władzy, kompleksowej kontroli władzy wykonawczej, aby przyspieszyć procesy decyzyjne. Nasze spotkanie nie jest tylko hołdem dla najodważniejszych, ale i przestrogą. Miejmy świadomość, jakich mechanizmów bronimy. Największą wartością są prawa człowieka. Ważna jest nowa idea solidarności, opartej na prawach człowieka.
Dodał, że wydarzenie „Prawnicy Solidarności / Prawnicy Przyszłości!” nieprzypadkowo zaplanowano na 14 grudnia.
- Spotykamy się tu dzisiaj w okresie symbolicznym, w rocznicę dramatycznych dni - wprowadzenia stanu wojennego, 54. rocznicy buntu na Wybrzeżu i łamania praw człowieka. Ale także w grudniu, w 1948 roku, ONZ uchwalił Powszechną Deklarację Praw Człowieka, w reakcji na ludobójstwa II wojny światowej. Ta deklaracja stała się punktem odniesienia dla demokracji – przypomniał Basil Kerski.
Przemawiali także minister sprawiedliwości prokurator generalny Adam Bodnar i prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz.
- Honorujemy dzisiaj prawników, którzy w trudnych latach - komunizmu, łamania praw i godności człowieka - byli bohaterami, o tym wszyscy wiemy. Mieli odwagę stawać po stronie prawa, drugiego człowieka i godności. Ale dzisiaj na sali są też ludzie, którzy w tych trudnych latach poprzednich rządów, przez 8 lat, także często ryzykując swoje osobiste życie, kariery, stanowiska, kontrakty, mieli odwagę stawać po stronie prawa. Dzięki Wam przetrwała demokracja w Polsce – podziękowała prezydent Aleksandra Dulkiewicz, zwracając się do obecnych na sali dwóch pokoleń prawniczek i prawników.
Dodała, że niezwykle ważne jest, aby nie osiadać na laurach, dlatego samorządy powinny stawiać na edukację dotyczącą praw człowieka i powinności obywatelskich.
- Tak widzę moją rolę jako prezydenta, rolę Miasta Gdańska, rolę ECS-u. Edukacja prawnicza, edukacja dotycząca konstytucji, a także edukacja dotycząca praw ale i obowiązków. To jest coś, w co każdy samorząd powinien inwestować, bo nigdy nie wiadomo, kiedy demokracja może być zagrożona, czego przykłady widzimy w Europie i na całym świecie – podkreśliła prezydent Gdańska.
- Adwokaci i radcy są fundamentalni dla obrony praworządności, i odgrywali fundamentalną rolę w ciągu ostatnich lat – dodał minister sprawiedliwości Adam Bodnar. - 23 czerwca 2023 roku w ECS odbył się III Kongres Prawników Polskich (przyp. red. pod hasłem „Rządy prawa, wszystkich sprawa!”), z udziałem przedstawicieli czterech zawodów prawniczych, którzy przyjęli wówczas deklarację. To był szczególny moment, jeszcze nie wiedzieliśmy, co wydarzy się 15 października, czy w ogóle będziemy mieli szansę na to, aby odbudowywać demokratyczne państwo prawa. Ale prawnicy, w tym bezpiecznym schronieniu, jakim zawsze był ECS i Miasto Gdańsk, odważyli się i spotkali, aby protestować przeciwko złym zmianom w wymiarze sprawiedliwości. Musimy cały czas wracać do pamięci tych 8. lat. Rozliczać, ale też budować, myśleć, jak jest, jak być powinno.
Dyskusja o przeszłości i przyszłości
Ważną częścią spotkania były panele dyskusyjne z ekspertami. Podczas kilkugodzinnego spotkania zaproszeni prelegenci rozmawiali o:
- środowisku prawniczym na Wybrzeżu 1945-1989 z udziałem: adw. Jacka Tylora i dr. Michała Przeperskiego
- środowisku prawniczym na Wybrzeżu 1989-2025 z udziałem: adw. Andrzeja Zwary
- Quo vadis, communitas legalis? z udziałem: adw. Sylwii Grzybowskiej, r. pr. Magdaleny Witkowskiej, SSR Doroty Zabłudowskiej, prok. Pawła Pika i prof. dr. hab. Wojciecha Zalewskiego.
Odznaki dla zasłużonych
Podczas wydarzenia zostały wręczone Odznaki Honorowe za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości.
Honorowe odznaki otrzymali:
- adwokat Romana Orlikowska-Wrońska
- adwokat Anna Bogucka-Skowrońska
- adwokat Jacek Tylor
Romana Orlikowska-Wrońska i Jacek Tylor wyróżnienia odebrali osobiście, Anna Bogucka-Skowrońska nie mogła być obecna podczas spotkania w Gdańsku.
ZOBACZ UROCZYSTOŚĆ WRĘCZENIA ODZNAK HONOROWYCH
Nagrodzeni Odznakami mówili m.in.
Romana Orlikowska-Wrońska: - Jestem ogromnie wdzięczna za dzisiejsze odznaczenie, panie ministrze. Parę wspomnień chciałam powiedzieć. Broniliśmy ludzi niezwykłych. Ale chyba też niezwykłym doświadczeniem było to, że tych niezwykłych ludzi, często wybitnych, miałam okazję poznać w zakładach karnych. Gdańska, Barczewa, Potulic. To niesłychane zupełnie doświadczenie, że adwokat poznaje takich ludzi w więzieniu. Normalnie poznaje się na salonach, konferencjach, czy w jakiś ciekawych miejscach. I bardzo często te rozmowy, to nie była tylko linia obrony, ale też rozmowa o tym co się dzieje na zewnątrz. Ci ludzie chcieli wiedzieć, co sięd zieje w tym momencie w kraju. Odbierając to odznaczenie mam w pamięci jacy, to byli ludzie. To byli ludzie naprawdę niezwykli. To byli ludzie walczący z narażeniem wolności, z narażeniem zdrowia. A nasza obrona to była w pewnym sensie kontynuacja walki politycznej. (…) Jedna refleksja, która mi pozostała. Bardzo trudno jest walczyć o demokrację i wolność, ale bardzo łatwo ją zrujnować, zniszczyć, podważyć, A jeszcze trudniej ją odbudować.
Jacek Taylor: - Ja również dziękuję. (…) Jestem skrępowany, bo w Gdańsku było znakomicie, było bardzo wielu adwokatów i wszyscy robiliśmy to samo. Dzisiaj z Romką dostajemy te medale. Wiem, że to jest niemożliwe dać wszystkim, ale nas było mnóstwo.
Odznaki Honorowe za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości zostały przyznane na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z kwietnia 2023 roku.
ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ ZE SPOTKANIA
