• Start
  • Wiadomości
  • Medal Wdzięczności. Uhonorowano przyjaciół Solidarności z Węgier

Medal Wdzięczności. Uhonorowano przyjaciół Solidarności z Węgier

We wtorek, 10 grudnia – w Międzynarodowym Dniu Praw Człowieka – w Europejskim Centrum Solidarności 19 Węgrów uhonorowano Medalem Wdzięczności. To honorowe odznaczenie dla obcokrajowców, którzy wspomagali Polaków i polską opozycję w czasach komunizmu, a także dla tych, którzy dziś w duchu ideałów Solidarności bronią uniwersalnych praw człowieka.
10.12.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Na zdjęciu widzimy mężczyznę przemawiającego podczas uroczystości, stojącego przy mównicy z mikrofonem. W tle znajduje się logo ECS oraz napis Medal Wdzięczności / Medal of Gratitude , co wskazuje na oficjalny charakter wydarzenia związanego z wręczaniem wyróżnień
Europejskie Centrum Solidarności ustanowiło Medal Wdzięczności w dowód uznania obcokrajowcom, którzy wspomagali Polskę w jej trudnej walce o wolność i demokrację. Nz. dyrektor ECS Basil Kerski
fot. Wojciech Stróżyk / KFP

Medale Wdzięczności. Poznaj ubiegłorocznych laureatów

Dziewiętnaścioro przyjaciół Solidarności z Węgier zostało we wtorek, 10 grudnia, w symbolicznym miejscu, jakim jest Europejskie Centrum Solidarności, odznaczonych Medalem Wolności. 

Oprócz laureatów i ich bliskich oraz przedstawicieli, w reprezentacyjnej sali wystawy stałej zasiedli m.in. Konsul Generalny Węgier w Gdańsku dr Pál Attila Illés, Konsul Honorowy Republiki Mołdawii w Gdańsku Jacek Tymiński i przedstawiciel Stowarzyszenia Konsulów Honorowych w Polsce Jan Strawiński – Konsul Honorowy Republiki Bułgarii w Gdańsku, oraz działacz opozycji antykomunistycznej, jeden z organizatorów historycznego strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 roku, a obecnie przewodniczący Kolegium Historyczno-Programowe ECS – senator Bogdan Borusewicz.

Na zdjęciu widać mężczyznę przemawiającego przy mównicy oznaczonej logo ECS, co wskazuje na Europejskie Centrum Solidarności. W tle widoczne są flagi Gdańska, Węgier i Polski, podkreślające międzynarodowy kontekst wydarzenia
Podczas przyznania nagród osobom walczącym o wolność i prawa człowieka, nie mogło zabraknąć senatora Bogdana Borusewicza, jednego z liderów antykomunistycznej opozycji
fot. Wojciech Stróżyk / KFP

Gości z Polski i zagranicy przywitał dyrektor instytucji, Basil Kerski, wskazując na nieprzypadkowość tak miejsca, jak i daty uroczystości.

- 10 grudnia jest Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka. Tego dnia 1948 roku w Paryżu, w ramach wówczas nowej organizacji - Organizacji Narodów Zjednoczonych - uchwalono ten ważny dokument w reakcji na ludobójstwa II wojny światowej. To data wyjątkowa też dla nas, Polaków. Wówczas pod presją stalinowskiego związku sowieckiego PRL nie uznał tego dokumentu. Dopiero niepodległa Rzeczpospolita uznała go, jako ważny element naszej obywatelskiej tożsamości, a o prawa człowieka walczyli bohaterki i bohaterzy grudniowych protestów '70 roku w Gdańsku, wielkiego strajku w Stoczni Gdańskiej '80 roku, twórcy Solidarności, ale też nasze siostry i nasi bracia z Węgier – przypomniał Basil Kerski. - Pamiętamy niestety krwawe Powstanie Węgierskie w 1956 roku, to ważny moment poczucia solidarności między Polakami a Węgrami. Grudzień w tym roku natomiast to końcówka prezydencji Węgier w Unii Europejskiej, piękny moment dla nas, ponieważ Węgrzy przekazują Polakom odpowiedzialność za pracę Rady Europy. Cieszę się, że w 9-10 stycznia w Gdańsku, jednym z najważniejszych źródeł współczesnej europejskiej demokracji, będziemy gościli Komisję Europejską.

 

Wśród dziewiętnaściorga odznaczonych tego dnia, jedenaścioro laureatów zostało uhonorowanych Medalem Wolności pośmiertnie – w ich imieniu odznaczenia odebrali bliscy i przyjaciele. Dyrektor ECS podkreślił, że „zobowiązanie wobec bohaterek i bohaterów węgierskich, oraz wdzięczność dla okazanej solidarności nie zna granicy czasu”.

Senator Bogdan Borusewicz dodał: - Ten medal nie na darmo się tak nazywa. Jesteśmy wdzięczni tym Węgrom, którzy będąc w bloku państw komunistycznych, zdecydowali się robić to, co można, i pomagać w Polsce, pomagać ruchowi Solidarności. My o tym pamiętamy i to podkreślamy, także w dniu dzisiejszym. W 1981 roku przyjęliście grupę dzieci z regionu Mazowsza, pochodzące z najbiedniejszych rodzin. Wysłaliśmy tych, którzy tego potrzebowali i zapewne po raz pierwszy byli poza Polską. Węgry dla nas wtedy były krajem, gdzie się żyło lepiej - przypomniał.

Na zdjęciu widzimy mężczyznę w garniturze, który wręcza medal drugiemu mężczyźnie, również ubranym formalnie, podczas uroczystej ceremonii. W tle widoczne są flagi Unii Europejskiej oraz inne symbole, podkreślające oficjalny charakter wydarzenia
Jednym z laureatów Medalu Wdzięczności został prof. István Kovács (na zdjęciu, wraz z dyrektorem Basilem Kerskim i senatorem Bogdanem Borusewiczem)
fot. Wojciech Stróżyk / KFP

Laureaci Medali Wdzięczności przyznanych 10 grudnia

Odznaczeni zostali węgierscy intelektualiści, organizatorzy polsko-węgierskiej współpracy opozycji demokratycznej:

  • prof. István Kovács | dyplomata, historyk, pisarz, poeta i tłumacz literatury polskiej;
  • Attila Szalai (1950–2020), pośmiertnie | dziennikarz i tłumacz, dyplomata, historyk, działacz opozycyjny, dla którego Polska stała się drugą ojczyzną. Współpracownik antykomunistycznej opozycji. W jego imieniu odznaczenie odebrała żona, Marta Szalai.
Na zdjęciu widać mężczyznę i kobietę podczas oficjalnej ceremonii wręczenia odznaczenia, prawdopodobnie za szczególne zasługi. Mężczyzna w garniturze wręcza kobiecie medal w eleganckim etui, a w tle znajdują się flagi oraz stolik z kolejnymi wyróżnieniami
Odznaczenie pośmiertne, które otrzymał Attila Szalai, odebrała jego żona, Marta Szalai
fot. Wojciech Stróżyk / KFP

Grono laureatów powiększyła również grupa organizatorów pomocy dla polskich dzieci z rodzin w trudnej sytuacji ekonomicznej, którzy wsparli potrzebujących po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce.

Kolonie dla dzieci wraz z polską podziemną Solidarnością organizowali:

  • Tamás Erőss, pośmiertnie | architekt, wspierał opozycję
  • Ágnes Háy | graficzka, reżyserka filmowa, działaczka opozycji, partnerka Györgya Krassó
  • Grácia Kerényi, pośmiertnie | poetka i tłumaczka polskiej literatury, więźniarka Auschwitz, przyjaciółka Polski, działaczka opozycji
  • György Krassó, pośmiertnie | ekonomista, opozycjonista, uczestnik powstania 1956, więzień polityczny, twórca samizdatowego wydawnictwa Magyar Október, w latach 80. pracownik sekcji węgierskiej BBC, partner Ágnes Háy
  • Gabriella Lengyel, pośmiertnie | socjolożka, współtwórczyni, potem aktywistka niezależnej organizacji pomagającej ubogim SZETA
  • Magda Matolay, pośmiertnie | filozofka i socjolożka, współtwórczyni niezależnej organizacji pomagającej ubogim SZETA, współpracowniczka prasy podziemnej
  • András Nagy, pośmiertnie | socjolog i publicysta, współpracownik podziemnego, a potem legalnie wydawanego pisma „Beszélő”
  • Mária/Maya Nagy, pośmiertnie | przedszkolanka, działaczka opozycji, żona Györgya Petri
  • Éva Pap | absolwentka polonistyki, studentka Grácii Kerényi (poetki, tłumaczki, popularyzatorki i badaczki literatury polskiej), tłumaczka z polskiego, działaczka opozycji
  • György Petri, pośmiertnie | poeta, tłumacz i dziennikarz, działacz opozycji, redaktor podziemnego pisma „Beszélő”, mąż Marii/Mayi Nagy
  • László Rajk, pośmiertnie | awangardowy architekt, działacz opozycji, współzałożyciel podziemnego wydawnictwa AB Független Kiadó, po upadku komunizmu poseł do parlamentu
  • Judit Ruppenthal | architektka, działaczka opozycji
  • Géza Sáska | specjalista od edukacji, działacz opozycji, po upadku komunizmu dyrektor gimnazjum, mąż Ágnes Turi
  • Ottilia Solt, pośmiertnie | socjolożka, współtwórczyni, potem aktywistka niezależnej organizacji pomagającej ubogim SZETA, po upadku komunizmu posłanka do parlamentu
  • Miklós Sulyok | matematyk, podziemny wydawca, twórca samizdatowego czasopisma „Napló”, a potem wydawca, m.in. książek Milana Kundery po węgiersku
  • Ágnes Turi | biochemiczka, działaczka opozycji, żona Gézy Sáski
  • Anna Wessely | socjolożka, historyczka sztuki, wspomagała opozycję.
Na zdjęciu widać grupę osób stojących w rzędzie, które otrzymują wyróżnienia w postaci medali i kwiatów, najprawdopodobniej za wyjątkowe osiągnięcia lub zasługi. W tle znajdują się flagi kilku państw, co sugeruje międzynarodowy charakter wydarzenia, a na ścianie widnieje napis w języku polskim
Część z laureatów Medalu Wdzięczności, którzy mogli przybyć na uroczystość 10 grudnia, oraz przedstawiciele nieobecnych
fot. Wojciech Stróżyk / KFP

Ponad siedmiuset wspaniałych

ECS uhonorowało dotąd Medalem Wdzięczności 736 osób z całego świata, w tym 71 pośmiertnie. W ich gronie są obcokrajowcy, którzy wspomagali Polaków i polską opozycję w czasach komunizmu – moralnie, politycznie i materialnie, wspierali rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz promowali idee Solidarności. Honorowani są również ci, którzy dziś w duchu ideałów Solidarności bronią uniwersalnych praw człowieka i wzmacniają pokój na świecie, budując dobre relacje między narodami. A także ludzie nauki i kultury, aktywiści, muzealnicy, dziennikarze i publicyści, którzy dokumentują, badają i popularyzują historię ruchu Solidarność.

Zobacz galerię zdjęć z uroczystości wręczenia Medali Wdzięczności 10 grudnia 2024 roku:

TV

Tysiące zniczy dla prezydenta