9 sierpnia 2020 - kto wygrał wybory?
Minęło już pięć lat, odkąd wybory prezydenckie w Białorusi znów "wygrał" na Białorusi Alaksandr Łukaszenka sprawujący nieprzerwanie władzę od 1994 roku. Na ulice wyszli wówczas ludzie pewni fałszerstwa wyborczego, a autorytarny reżim odpowiedział represjami na niewyobrażalną skalę.
Według obwieszczenia białoruskiej Centralnej Komisji Wyborczej, 9 sierpnia 2020 roku Alaksandra Łukaszenkę poparło 80 proc. głosujących. Na drugim miejscu miała uplasować się z poparciem 10 proc. jego główna kontrkandydatka – Swiatłana Cichanouska. Ludzie nie uwierzyli jednak w taki podział głosów. Ulice Mińska i innych miast zapełniły się nieznanymi dotąd w Białorusi tłumami protestujących, według których prawowitą zwyciężczynią wyborów była Swiatłana Cichanouska.
Autorytarny reżim odpowiedział represjami na niewyobrażalną skalę – zatrzymano 30 tys. osób, tysiące trafiły do więzień, dziesiątki tysięcy utraciło pracę i prawo do zatrudnienia, a setki tysięcy zmuszono do emigracji.
Białoruscy pisarze nie poddają się rusyfikacji
Od sierpnia 2020 do lipca 2025 roku w procesach politycznych wyroki usłyszało 8421 przeciwników Łukaszenki, również nieletnich. Życie straciło przynajmniej 12 osób. Od pięciu lat trwają prześladowania. Ludzie codziennie są zatrzymywani, zaocznie sądzeni, tracą majątki i obywatelstwo. Na miejsce wypuszczanych na wolność w obecności kamer więźniów politycznych, natychmiast zatrzymywani i osadzani są nowi.
PROGRAM DNIA GODNOŚCI BIAŁORUSI W ECS
10.00–20.00 30 | wystawa plakatów Arthura Vakarova
Arthur Vakarov to znany białoruski projektant i animator kultury, który w czerwcu 2022 roku musiał opuścić ojczyznę. W trzydziestu pracach odnosi się do palących tematów politycznych, społecznych i ekonomicznych. Tytułowa liczba „30” jest symboliczna, Alaksandr Łukaszenka już od ponad trzydziestu lat sprawuje urząd prezydenta Białorusi. Miejsce: ECS, ogród zimowy
13.00–20.00 Pod białymi skrzydłami | strefa społeczna
Białoruski kiermasz – unikatowe rękodzieło i książki w języku białoruskim z wydawnictw: Białoruska Biblioteka Internetowa Kamunikat.org, Gutenberg Publisher, Yanushkevich, a także lokalne smaki, którymi podzieli się kilka białoruskich lokali gastronomicznych – Amber Crust, Kawa i Ludzie, Le Delice. Miejsce: ECS, ogród zimowy (parter)
Białoruska dziennikarka opisuje represje reżimu Łukaszenki
13.00–14.00 Marsz godności | społeczna akcja przeciw represjom w Białorusi
Marsz odbędzie się w piątą rocznicę sfaszyzowanych wyborów w Białorusi, aby przypomnieć światu o represjach, jakie dotykają tam obywatelki i obywateli. Solidaryzujemy się z więźniami politycznymi reżimu Łukaszenki, wspieramy walkę przeciwko dyktaturze i wojnie w Ukrainie. Marsz przejdzie nową trasą: ul. Długą, Złotą Bramą, Targiem Węglowym, Targiem Drzewnym i ulicami Kowalską, Korzenną, Jana Heweliusza, Rajską aż do placu Solidarności. Finał zaplanowano w ogrodzie zimowym ECS.
14.00–14.30 Solidarni z Białorusią | wiec
Wiec z udziałem przedstawicieli społeczności białoruskiej, władz samorządowych i aktywistów. Minuta ciszy ku pamięci ofiar represji. Miejsce: ECS, plenerowa wystawa Wolna Białoruś, historyczna stoczniowa Brama nr 2
14.00–18.00 Дваццаць dwadzieścia (2020) | strefa dziecięca
Integracyjne warsztaty dla dzieci tworzenia poklatkowych animacji, prowadzone w językach polskim i białoruskim. Jest to analogowa technika animacji polegająca na tworzeniu iluzji ruchu ze statycznych obrazów. Uczestniczki i uczestnicy ożywią swoje prace plastyczne – rysunki, wycinanki lub co tylko wytworzą.
Mińsk był więzieniem, Gdańsk dał im wolność
15.00–16.30 Głosy wolności | spotkanie z byłymi więźniami politycznymi
Rozmowa z byłymi więźniami politycznymi o wydarzeniach ostatnich lat w Białorusi – o życiu przed i po Rewolucji Godności, o prześladowaniach ludzi na wolności i o wolności ludzi w więzieniu. Moderatorem spotkania będzie Michał Kacewicz, redaktor Biełsat TV, który od lat zajmuje się tematyką dotyczącą Europy Wschodniej i Rosji.
Goście:
- Alana Tadege Gebremariam | działaczka społeczna, jedna z najbardziej rozpoznawalnych aktywistek studenckiego ruchu opozycyjnego w Białorusi
- Iryna Shchasnaya | działaczka społeczna, przedstawicielka stowarzyszenia więźniów politycznych Да волі (Da voli)
- Ihar Karnei | przez długi czas pracował jako dziennikarz Radia Swoboda, znany jest jako eseista, autor tekstów o dziedzictwie kulturowym i historycznym Białorusi, 21 czerwca przy wsparciu Stanów Zjednoczonych odzyskał wolność wraz z trzynastoma innymi więźniami politycznymi
Miejsce: ECS, Biblioteka (1 piętro), tłumaczenie na język polski
17.00–18.00 Spotkanie z pisarzami białoruskimi
Spotkanie z pisarzami białoruskimi. Autorzy podzielą się doświadczeniami twórczymi i osobistymi dotyczącymi wolności, migracji, języka i tożsamości w kontekście zmieniającej się Europy. Spotkanie stanie się także okazją do prezentacji nowych tłumaczeń ich książek na język polski. Moderatorką będzie Valancina Andrejeva, szef-redaktorka wydawnictwa Gutenberg Publisher.
Goście:
- Alhierd Bacharewicz | Pisarz i eseista, który bywa określany najbardziej europejskim białoruskim pisarzem. Jego twórczość to literacki dialog z kulturą całego kontynentu. Członek Białoruskiego PEN Clubu. Autor wielokrotnie nagradzanych książek, w tym powieści "Psy Europy”, która otrzymała Lipską Nagrodę Książkową za Europejskie Porozumienie, a niedługo ukaże się także na polskim rynku (jest w tłumaczeniu). Jego książka „Sroka na szubienicy” znalazła się na liście Nagrody Angelus (2022).
- Julia Cimafiejewa | Pisarka i tłumaczka. Członkini Białoruskiego PEN Clubu. Autorka tomów poetyckich, w tym „Autoportretu w postaci pestki awokado”. Jej książka dokumentalna „Miński dziennik”, opisująca wydarzenia w Białorusi w 2020 roku, została przełożona na sześć języków. W tym roku ukaże się jej nowa książka poetycka „Krowazwarot”.
Miejsce: ECS, Biblioteka (1 piętro), tłumaczenie na język polski
18.30–20.00 Lavon Volski | koncert
Lavon Volski to znany klasyk białoruskiej undergroundowej sceny rockowej, zakazany w Białorusi od ponad piętnastu lat. Zaprezentuje tego wieczoru utwory z płyty – „Listy palitviaźniam”. Miejsce: ECS, Audytorium (parter)
Wstęp wolny.
