– Gdańsk to jedyne miasto w Polsce, w którym muzyka carillonowa brzmi niemal nieprzerwanie od wieków i wciąż wzbogaca się o nowe dzieła. Naszą ambicją jest, aby tradycja ta nie tylko była żywa, ale także dynamicznie się rozwijała. Dlatego od kilku lat zapraszamy najwybitniejszych kompozytorów do tworzenia specjalnych utworów na nasze instrumenty - mówi prezydent Gdańska, Aleksandra Dulkiewicz.
Nowe utwory dołączą do wyjątkowej kolekcji współczesnych kompozycji na gdańskie carillony. Od 2020 roku, dzięki konsekwentnym zamówieniom, powstaje unikalny cykl dzieł dedykowanych tym niezwykłym instrumentom. Każdy z zamawianych utworów odwołuje się do ważnych wydarzeń i ludzi związanych z Gdańskiem. Oba zostaną zaprezentowane tradycyjnie we wrześniu, konkretnie 6 września, o 12:00 i 15:00. Na obie prezentacje wstęp jest wolny.
GAK: ruszają zapisy na zajęcia dla dzieci i młodzieży
- Prapremiera 1: Ratusz Głównego Miasta / Dwór Artusa (godz. 12.00) – „Viderunt” Pawła Szymańskiego, utwór dedykowany pamięci prof. Franciszka Duszeńki w 100 rocznicę urodzin oraz w roku jego imienia ustanowionym uchwałą Sejmu RP dla upamiętnienia związanego z naszym miastem wybitnego rzeźbiarza, współtwórcy pomnika Obrońców Wybrzeża na Westerplatte.
- Prapremiera 2: Kościół św. Katarzyny (godz. 15.00) – „Fraktale wodnych kryształów” Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil, utwór na cześć Gdańskiego Szlaku Wodociągowego
Utwór „Viderunt” skomponowany przez Pawła Szymańskiego upamiętnia Franciszka Duszeńkę, twórcę Pomnika Obrońców Wybrzeża. Szymański to jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów muzyki współczesnej. Jego muzykę nazywa się surkonwencjalizmem, a on sam jest przedstawicielem postmodernizmu w muzyce. Studiował kompozycję u Włodzimierza Kotońskiego i Tadeusza Bairda w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, a dzięki stypendium również u Romana Haubenstocka-Ramatiego we Wiedniu. Jego utwory wykonywane są na całym świecie, a wśród zamawiających znajdują się m.in. London Sinfonietta, Aldeburgh Festival, Radio France, BBC. Laureat wielu nagród i wyróżnień, m.in. I nagrody w Konkursie Kompozytorskim im. Benjamina Brittena w Aldeburgh, nagrody Związku Kompozytorów Polskich, Srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Członek Honorowy Związku Kompozytorów Polskich.
2026 Rokiem Wajdy. Reżyser “Człowieka z żelaza” na nowym portalu TVP
Drugi utwór, „Fraktale wodnych kryształów”, powstał na cześć Gdańskiego Szlaku Wodociągowego. Napisała go Grażyna Pstrokońska-Nawratil, kompozytorka i pedagog. Studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu pod kierunkiem Stefana B. Poradowskiego i Tadeusza Natansona. Jako stypendystka rządu francuskiego uczestniczyła w wykładach Oliviera Messiaena w Conservatoire de Paris i Pierre’a Bouleza w IRCAM, a także w autorskim seminarium Iannisa Xenakisa w Aix-en-Provence. Odbyła staż w Studiu Muzyki Elektronicznej w Marsylii. Od 1971 roku związana z Akademią Muzyczną we Wrocławiu, gdzie od 1977 roku prowadzi klasę kompozycji (tytuł profesora w 1993 roku), w latach 1991–2017 kierowała pracą Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki, a w latach 2022–2024 pełniła funkcję Dyrektora Instytutu Kompozycji. Wykładała również w Akademii Muzycznej w Poznaniu oraz na kursach muzyki współczesnej. Dorobek kompozytorki obejmuje kilkadziesiąt pozycji, w większości ujętych w cykle, inspirowanych często naturą, człowiekiem i środowiskiem. Jest laureatką wielu konkursów, wyróżnień i odznaczeń, w tym Srebrnego Medalu “Gloria Artis”.
Oba utwory wykona znana carillonistka - Monika Kaźmierczak - absolwentka gdańskiej Akademii Muzycznej oraz Niderlandzkiej Szkoły Carillonowej w Amersfoort. Stypendystka miasta Gdańska i rządu niderlandzkiego. To także prezeska Polskiego Stowarzyszenia Carillonowego w latach 2011–2015 oraz kierowniczka Chóru Mieszczan Gdańskich w latach 2006–2017. Obecnie jest adiunktem Akademii Muzycznej w Gdańsku. Organizatorka m.in. kilku edycji Muzycznego Święta Miasta, Letnich Koncertów Carillonowych i Gdańskiego Festiwalu Carillonowego.
23 dzwony wieżowe
Carillon to wyjątkowy instrument muzyczny składający się z zestawu nieruchomych dzwonów wieżowych, na których melodie wygrywa się za pomocą specjalnej klawiatury. Zgodnie z definicją Światowej Federacji Carillonowej instrument ten musi liczyć co najmniej 23 dzwony, co pozwala na odtwarzanie pełnych skal muzycznych. Carillony powstały w XVI wieku we Flandrii i do dziś są symbolem prestiżu miast, w których się znajdują.
W Polsce wszystkie trzy koncertowe carillony znajdują się w Gdańsku: w Ratuszu Głównomiejskim, kościele św. Katarzyny oraz w wersji mobilnej. Regularnie odbywają się na nich koncerty, a od 1999 roku także Międzynarodowy Gdański Festiwal Carillonowy, przyciągający wirtuozów z całego świata. Carillony nie tylko wzbogacają pejzaż dźwiękowy miasta, ale też stanowią ważny element gdańskiej tradycji muzycznej i kulturowej.
