Wajda w gdańskiej stoczni
W ECS odbyła się w niedzielę, 31 sierpnia, projekcja “Człowieka z żelaza” w reżyserii Andrzeja Wajdy, filmu nagrodzonego w 1981 roku Złotą Palmą na festiwalu w Cannes. Część scen do “Człowieka…” Wajda nakręcił podczas strajku sierpniowego w 1980 roku w Stoczni Gdańskiej. Poza odtwórcami głównych ról - Krystyną Jandą, Jerzym Radziwiłowiczem i Marianem Opanią - w filmie występują także Lech Wałęsa i inni stoczniowcy. Sceny fikcyjne Wajda wplótł w sceny dokumentalne. Dlatego Radziwiłowicz i Janda spotykają w filmie Wałęsę.
Wcześniej pokazano w ECS prapremierowo siedmiominutowy film odkrywający kulisy pracy Wajdy w Gdańsku w 1980 roku.
Po projekcji Przemysław Herburt, dyrektor Ośrodka Dokumentacji i Zbiorów TVP, powiedział: - Ten materiał jest tylko zwiastunem. Zależy nam, żeby kilkaset podobnych materiałów z okazji ustanowienia w 2026 Roku Andrzeja Wajdy ujrzało światło dzienne. Pracujemy w TVP nad portalem, który pokaże Wajdę jako człowieka i twórcę. Materiały archiwalne pokażą kim był. Tych materiałów może być nawet 400-500. To będą także zdjęcia i artykuły.
Zespół TVP pracuje teraz nad poprawą jakości tych materiałów. Wśród znalezionych filmów jest m.in. całe przemówienie Andrzeja Wajdy na słynnym Kongresie Kultury Polskiej z 1981 roku. Kongres został przerwany przez stan wojenny 13 grudnia.
Z kolei Marek Zając, z-ca dyrektora Ośrodka Dokumentacji i Zbiorów TVP, zapowiedział: - W Roku Andrzeja Wajdy pokażemy także na antenach TVP 26 wybranych filmów tego reżysera, co dwa tygodnie jeden film.
Andrzej Wajda w 2016 roku odebrał tytuł honorowego obywatela Gdańska. Poza “Człowiekiem z żelaza” nakręcił także w Gdańsku “Wałęsę. Człowieka z nadziei” w 2013 roku.
Jak powstawał "Człowiek z żelaza"?
W czasie spotkania z widzami w ECS w 2016 roku Wajda tak wspominał pracę przy “Człowieku z żelaza”, w 1980 roku, na terenie stoczni:
- Ten film musiał być od razu zrobiony! To nie miał być film historyczny, to się działo tu i teraz. Więc Jerzy Radziwiłowicz stał po jednej mojej stronie, a po drugiej stał Jerzy Borowczak. Borowczak opowiadał mi, jak zaczął ten strajk, a Radziwiłowicz jednym uchem słuchał tej rozmowy. Borowczak opowiada, jak przyszedł, jak rozwiesił pierwszych pięć plakatów w szatni, i co było dalej. Ja za chwilę mówię “Kamera!”, a Radziwiłowicz swoimi słowami opowiada to, co przed chwilą usłyszał od Borowczaka. Więc ten film powstawał nie tylko w mojej głowie; przede wszystkim my tu byliśmy i żyliśmy wśród ludzi, którzy tworzyli tę rzeczywistość. Dlatego ten film miał taką siłę! Ja byłem w stoczni, tu były nasze kamery, ja fotografowałem na bieżąco, co się dzieje.
Senat RP: 2026 rokiem Wajdy
W setną rocznicę urodzin oraz dziesiątą rocznicę śmierci jednego z najwybitniejszych twórców polskiego i światowego kina, Senat ustanowił rok 2026 Rokiem Andrzeja Wajdy. W ramach obchodów Roku Andrzeja Wajdy planowane są m.in.: ogólnopolski przegląd filmów reżysera pod patronatem Marszałka Senatu, wystawa w gmachu Senatu poświęcona jego twórczości oraz konferencja naukowa poświęcona wpływowi jego filmów na społeczeństwo, kulturę i politykę.
