• Start
  • Wiadomości
  • Innowacyjna stacja GIWK na terenie Oczyszczalni Gdańsk-Wschód

Innowacyjna stacja GIWK na terenie Oczyszczalni Gdańsk-Wschód. Co bada w ściekach?

Takiej instalacji nie było do tej pory w Polsce i Europie. Na terenie Oczyszczalni Gdańsk-Wschód miejska spółka Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna (GIWK) postawiła zdalnie sterowany kontener z aparaturą, która bada obecność w ściekach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka tzw. trwałych mikrozanieczyszczeń organicznych oraz sprawdza, jak je usunąć. Stacja powstała w ramach międzynarodowego projekt EMPEREST, współfinansowanego z budżetu Unii Europejskiej. Wstępne wyniki prac badawczych na mobilnym systemie będą znane w sierpniu 2024 r.
05.06.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Na zdjęciu widoczny jest kontener technologiczny ustawiony na terenie przemysłowym lub oczyszczalni ścieków. Kontener ten jest częścią projektu EMPEREST, który ma na celu usuwanie mikrozanieczyszczeń z wody. Projekt jest finansowany z funduszy europejskich i realizowany w ramach programu Interreg Baltic Sea Region. Kontener jest oznakowany logotypami projektów oraz informacjami na temat trwania projektu (od stycznia 2023 do grudnia 2025) oraz całkowitym budżetem wynoszącym 5 432 044 euro, z czego 4 345 635 euro to finansowanie z UE. Wspomniane są również techniki usuwania zanieczyszczeń, takie jak ozonowanie, adsorpcja na węglu aktywnym i wymiana jonowa. Kontener posiada otwarte drzwi, co sugeruje, że jest w użyciu lub w trakcie testów. Przed nim znajduje się kilka przewodów oraz sprzęt, prawdopodobnie związany z procesem oczyszczania wody. W tle widoczne są elementy infrastruktury przemysłowej, takie jak schody i barierki, wskazujące na miejsce związane z przetwarzaniem wody lub ścieków.
Wielką zaletą stacji badawczej GIWK jest jej mobilność - kontener wraz urządzeniami znajdującym się w jego środku można przewieźć w dowolne miejsce
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl

Jak długo działa instalacja GIWK?

Stacja badawcza na terenie gdańskiej oczyszczalni powstała w ramach projektu EMPEREST (ang. Eliminating Micro-Pollutants from Effluents for REuse STrategies, tłum. Strategie Eliminacji Mikrozanieczyszczeń ze Ścieków). Umieszczona w kontenerze instalacja działa od połowy maja tego roku.
 
Partnerem projektu jest Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna (GIWK), która przygotowała projekt, zleciła budowę i nadzoruje działanie instalacji.
Za dobór urządzeń i wszystkie sprawy techniczne związane z zaprojektowaniem mobilnej instalacji pilotowej odpowiedzialny jest dr Marek Swinarski, główny specjalista ds. technologii w GIWK. Samą budowę stacji wraz z wyposażeniem powierzono, wyłonionej w przetargu, firmie Probiko-Aqua z siedzibą w Kostrzyniu (woj. wielkopolskie).
Na zdjęciu widoczny jest mężczyzna stojący wewnątrz kontenera technologicznego projektu EMPEREST, który zajmuje się usuwaniem mikrozanieczyszczeń z wody. Mężczyzna ubrany jest w zieloną koszulkę polo i ma na sobie zegarek. Stoi pewnie, z rękami na biodrach, patrząc bezpośrednio w kamerę. W tle widoczne są elementy zaawansowanego systemu oczyszczania wody, takie jak metalowe zbiorniki, rury i zawory. Urządzenia te są częścią technologii stosowanej w projekcie EMPEREST. Na jednym z elementów można dostrzec napis PROBIKO-AQUA,  co może być nazwą firmy zaangażowanej w projekt. Wnętrze kontenera jest dobrze oświetlone, co umożliwia łatwą obsługę i monitorowanie urządzeń. Mężczyzna wydaje się być pracownikiem lub specjalistą technicznym, zaangażowanym w realizację lub testowanie technologii oczyszczania wody w ramach projektu EMPEREST.
Twórcą instalacji badawczej jest Marek Swinarski, główny specjalista ds. technologii w GIWK
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
 
Ocena efektywności usuwania zanieczyszczeń opiera się na analizach laboratoryjnych o bardzo szerokim zakresie próbek ścieków. Wstępne wyniki badań będą znane w sierpniu 2024 r.

Co jest badane w stacji GIWK?

- Badamy tutaj tzw. trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO), które nie ulegają biodegradacji, więc na długo pozostają w środowisku w niezmienionej, toksycznej formie. Na Oczyszczalni Gdańsk-Wschód badamy ich zawartość w ściekach bytowo-gospodarczych, czyli pochodzących z gospodarstw domowych, bo takie głównie dopływają do obiektu. Ścieki przemysłowe, w których również mogą występować te szkodliwe substancje, stanowią tylko ok. 10 procent przyjmowanych ścieków - opowiada dr Marek Swinarski.
TZO to m.in. związki per- i polifluoroalkilowe (ang. per- and polyfluoroalkyl substances - PFAS) które nazywane są także „wiecznymi chemikaliami” i stanowią główny cel badań w projekcie Emperest.

Jak groźne dla człowieka są mikrozanieczyszczenia trwałe?

Substancje te czynią szkody w środowisku naturalnym, lecz szczególnie niebezpieczne są dla człowieka i to nawet w bardzo małych stężeniach. Głównie dlatego, że potrafią kumulować się w organizmie (nie ulegają degradacji lub wydaleniu).
Na zdjęciu widoczny jest wnętrze kontenera technologicznego z projektu EMPEREST, który jest ustawiony na terenie przemysłowym, prawdopodobnie oczyszczalni ścieków. Wewnątrz kontenera znajdują się zaawansowane urządzenia do oczyszczania wody, w tym różne zbiorniki, rury i zawory. Kontener wyposażony jest w metalowe zbiorniki oraz system rur i pomp, które prawdopodobnie służą do procesów oczyszczania wody za pomocą technologii takich jak ozonowanie, adsorpcja na węglu aktywnym i wymiana jonowa. Widoczne są również urządzenia kontrolne i pomiarowe, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie systemu. Wnętrze kontenera jest dobrze oświetlone i wyposażone w różne akcesoria niezbędne do prowadzenia testów i operacji oczyszczania. Przed kontenerem znajdują się różne przewody i węże podłączone do systemu, wskazujące na aktywną pracę lub testy. W tle widoczna jest infrastruktura przemysłowa z betonowymi budynkami, schodami i rurami, co potwierdza lokalizację w obszarze przemysłowym związanym z oczyszczaniem ścieków.
Wewnątrz kontenera znajdują się zaawansowane urządzenia do oczyszczania wody, w tym różne zbiorniki, rury i zawory. Kontener wyposażony jest też w metalowe zbiorniki oraz system rur i pomp
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
 
Mikrozanieczyszczenia trwałe wbudowują się w nasz organizm, najczęściej w wątrobie i tkance tłuszczowej. Koncentracja toksycznych związków może dochodzić do poziomu powodującego poważne skutki zdrowotne. Mikrozanieczyszczenia trwałe powodują m.in. zakłócenia funkcjonowania układu hormonalnego. Konsekwencją tego może być występowanie wielu groźnych chorób takich, jak zaburzenia płodności, otyłość, cukrzyca typu II, zaburzenia metaboliczne, alergie, choroby nowotworowe i wiele innych, hormono zależnych schorzeń.

Wkrótce modernizacja przepompowni Ołowianka! Długa lista inwestycji GIWK w 2024 roku

- W naszym projekcie sprawdzamy, jaka jest możliwość usunięcia tych niebezpiecznych dla środowiska i człowieka związków ze ścieków po oczyszczaniu mechaniczno-biologicznym, które obecnie uznajemy za oczyszczone, przy zastosowaniu zawansowanych procesów technologicznych - tłumaczy pracownik GIWK.

Jak oczyścić ścieki z toksyn?

Na czym polegają zaawansowane metody oczyszczania, dzięki którym możliwe jest pozbycie się szkodliwych mikrozanieczyszczeń organicznych?
Na zdjęciu widoczny jest niebieski kontener technologiczny z projektu EMPEREST, ustawiony na terenie oczyszczalni ścieków. Kontener jest częścią pilotażowego projektu dotyczącego zaawansowanej technologii usuwania mikrozanieczyszczeń z wody. Jest oznakowany logotypami sponsorów i partnerów projektu oraz szczegółowymi informacjami o projekcie. Kontener znajduje się na utwardzonej nawierzchni, a przed nim rozciągają się różne przewody i węże, które są częścią instalacji oczyszczającej wodę. W tle widoczna jest infrastruktura oczyszczalni ścieków, z charakterystycznymi czerwonymi schodami i barierkami oraz różnymi budynkami technicznymi. Na ścianie kontenera znajdują się informacje o projekcie, takie jak: Tytuł projektu: "Mobile Advanced Technology for Micropollutant Removal from Water" Okres trwania projektu: 01/2023 - 12/2025 Całkowity budżet: 5 432 044 € Finansowanie z UE: 4 345 635 € Projekt EMPEREST koncentruje się na eliminacji mikrozanieczyszczeń z efluentów w celu ponownego ich wykorzystania. Na terenie oczyszczalni widoczne są elementy zieleni oraz inne budynki przemysłowe, co wskazuje na kompleksowy charakter obiektu.
Kontener technologiczny z projektu EMPEREST ustawiony na jednym z placów na terenie Oczyszczalni Ścieków Gdańsk-Wschód
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
 
- To m.in. utlenianie ozonem, adsorpcja na węglu aktywnym (wiązanie niepożądanych związków na powierzchni ziaren węgla) czy wymiana jonowa (zastępowanie jonów związanych z żywicą jonowymienną jonami znajdującymi się w ściekach) - wyjaśnia dr Marek Swinarski.
 
Problem obecności TZO w ściekach jest w Polsce mało znany - nie ma bowiem obowiązku prawnego badania tych zanieczyszczeń i ich eliminacji.

Jak działa mobilna instalacja GIWK?

Przedsięwzięcie badawcze na terenie Oczyszczalni Gdańsk-Wschód jest unikatowe nie tylko w skali kraju, ale też i Europy.

Transformacja systemowa w Polsce - co naukowcy mówią dziś o 4 czerwca 1989?

- Dotyczy mobilnej instalacji pilotowej, którą można przewieźć w dowolne miejsce i rozpocząć badania po podłączeniu dopływu i odpływu ścieków. To instalacja typu „plug and play” (podłącz i używaj - przyp. red.), która ponadto może być nadzorowana i sterowana zdalnie za pomocą telefonu komórkowego, tabletu czy komputera z każdego miejsca na świecie, gdzie tylko dostępny jest internet. Z naszych doświadczeń skorzystał Uniwersytet w Tartu (Estonia), który jako uczestnik projektu Emperest jest odpowiedzialny za budowę drugiej, podobnej instalacji pilotażowej - tłumaczy przedstawiciel GIWK.
Na zdjęciu widoczne jest wnętrze kontenera technologicznego z projektu EMPEREST, który zajmuje się zaawansowaną technologią usuwania mikrozanieczyszczeń z wody. W kontenerze znajdują się różne metalowe zbiorniki, rury oraz zawory kontrolne, które są częścią systemu oczyszczania. Znajduje się tu duży zbiornik oznaczony symbolem DF  oraz system rur z zaworami i czujnikami, w tym zawory z czerwonymi i żółtymi oznaczeniami. Wnętrze kontenera jest dobrze oświetlone, co ułatwia obsługę i monitorowanie pracy urządzeń. Przed zbiornikiem widoczny jest mały zlew z kranem, co sugeruje, że kontener jest również przystosowany do przeprowadzania testów i konserwacji. Na podłodze widać różne akcesoria, takie jak kable i narzędzia, które są niezbędne do obsługi systemu. W tle znajdują się dodatkowe elementy instalacji, takie jak kolejne zbiorniki i pompy, które tworzą skomplikowany system technologiczny do oczyszczania wody. Całość wskazuje na zaawansowany poziom technologii używanej w projekcie EMPEREST, mającej na celu eliminację mikrozanieczyszczeń
Zadaniem stacji jest doczyszczanie ścieków po biologicznym etapie oczyszczania. Badany będzie skład ścieków przed i po wyjściu z instalacji. Część mikrozanieczyszczeń ulega biodegradacji właśnie na etapie biologicznym, ale niestety nie wszystkie
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
 
Dr Marek Swinarski opisuje szczegółowo proces badawczy:
Ścieki, które trafiają do oczyszczalni poddawane są procesom mechanicznego i biologicznego oczyszczania. Procesy te są wystarczające, aby bardzo efektywnie usuwać związki organiczne oraz biogeny (azot i fosfor) ze ścieków, natomiast są niewystarczające do efektywnego usuwania wielu związków należących do tzw. mikrozanieczyszczeń organicznych. Dlatego chcemy ścieki doczyścić maksymalnie, jak się tylko da.

Pierwsze urządzenie zainstalowane w kontenerze to filtr tkaninowy, który bardzo dobrze usuwa resztki zawiesiny w ściekach. Dzięki tej operacji możemy zwiększyć efektywność II etapu oczyszczania jakim jest utlenianie ozonem. Ozon to trójatomowa odmiana tlenu o silnych właściwościach utleniających. Jest to najsilniejszy środek utleniający stosowany do usuwania substancji szkodliwych oraz dezynfekcji wody i ścieków. Rolą ozonu na naszej instalacji pilotowej jest utlenienie mikrozanieczyszczeń organicznych oraz zwiększenie efektywności III etapu oczyszczania czyli adsorpcji zanieczyszczeń na węglu aktywnym.

Ostatnim etapem jest proces wymiany jonowej na filtrze wypełnionym żywicą jonowymienną dedykowaną do usuwania związków PFAS. Kombinacja procesu filtracji, utleniania ozonem oraz adsorpcji i/lub wymiany jonowej pozwala na uzyskanie wysokiego stopnia redukcji mikrozanieczyszczeń.

Kto chce wypożyczyć stację badawczą GIWK?

- Moja praca polega m.in. na tym, aby ustalić optymalne parametry technologiczne procesu tj. wymaganą dawkę ozonu oraz czas kontaktu zanieczyszczeń z węglem aktywnym i żywicą jonowymienną, dla których uzyskana zostanie maksymalna możliwa redukcja mikrozanieczyszczeń. Ustalone w trakcie badań wymagane parametry technologiczne procesu wykorzystane zostaną do opracowania koncepcji instalacji w skali pełno technicznej dla Oczyszczalni Ścieków Gdańsk-Wschód, jak również oszacowania kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych - mówi dr Marek Swinarski.
Zdjęcie przedstawia otwarty kontener, w którym znajduje się skomplikowana instalacja przemysłowa. Wnętrze kontenera jest wyposażone w różnego rodzaju rury, zawory, zbiorniki i inne urządzenia techniczne. Widać metalowe rury z różnymi zaworami i manometrami oraz większe zbiorniki. Na podłodze znajdują się różne przedmioty, w tym beczka oraz gaśnica. Instalacja wygląda na dobrze utrzymaną i zorganizowaną, a całość jest umieszczona na zewnątrz, na placu pokrytym kostką brukową. W tle widać fragment budynku oraz zaparkowane samochody
Instalacją można sterować zdalnie za pomocą telefonu komórkowego, tabletu czy komputera z każdego miejsca na świecie
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
 
Po zakończeniu badań na Oczyszczalni Ścieków Gdańsk-Wschód, instalacja pilotowa przewieziona zostanie na testy do Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Szczecinie. W kolejce na skorzystanie z mobilnej instalacji pilotowej GIWK czeka również litewskie Kowno. Bardzo zainteresowane wypróbowaniem mobilnej instalacji z Gdańska jest także stolica Łotwy, Ryga.

Spotkanie partnerów projektu EMPEREST w Gdańsku

W ramach realizacji programu EMPEREST w dniach 10-12 czerwca 2024 r. odbędzie się w Gdańsku spotkanie jego partnerów.

Możliwe nawet 70 proc. dofinansowania unijnego dla budowy PKM Południe

11 czerwca planowane jest wydarzenie o charakterze otwartym, konferencja pt. „Technical solutions for removing organic micropollutants from wastewater”.
 
W wydarzeniu, które odbędzie się w Hevelianum, wezmą udział przedstawiciele przedsiębiorstw wodociągowych, instytucji specjalizujących się w ochronie środowiska oraz firm zajmujących się rozwiązaniami technologicznymi dla sektora wodociągowego. Podczas seminarium omawiane będą również inne technologie niż te testowane w badaniach pilotowych prowadzonych przez GIWK, które są badane w różnych ośrodkach naukowych np. w Uppsali (Szwecja).

Szczegóły dotyczące projektu EMPEREST

Całkowity budżet EMPEREST to 5 432 044 euro, z czego 4 345 635 euro (80 procent) stanowi dofinansowanie z budżetu UE w ramach programu Interreg Baltic Sea Region. Wkład GIWK w projekcie wynosi 644 722 euro.
 
Konsorcjum projektu składa się z 14 partnerów z Polski, Finlandii, Estonii, Niemiec, Litwy i Łotwy.
Zdjęcie przedstawia dużą tablicę informacyjną zamontowaną na boku kontenera. Na tablicy widnieje napis: "Mobile Advanced Technology for Micropollutant Removal from Water". Tablica informuje o mobilnej zaawansowanej technologii usuwania mikrozanieczyszczeń z wody. W dolnej części tablicy można przeczytać o dedykowanej półtechnicznej instalacji pilotażowej, która ocenia skuteczność usuwania organicznych mikrozanieczyszczeń za pomocą ozonowania, adsorpcji na węglu aktywnym i wymiany jonowej. Widać również informacje o projekcie EMPEREST oraz logotypy związane z finansowaniem przez Unię Europejską. W tle widoczny jest niebieski kontener oraz fragment budynku.
EMPEREST to projekt w 80 procentach finansowany z budżetu UE
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
 
Liderem przedsięwzięcia jest Związek Miast Bałtyckich w Turku (Finlandia).
 
Dzięki udziałowi w projekcie EMPEREST reprezentująca miasto Gdańsk spółka GIWK zyskała bardzo kosztowną instalację, której wybudowanie z własnych środków byłoby raczej niemożliwe.

Informacje o gdańskiej oczyszczalni

Działająca od 1976 r. Oczyszczalnia Ścieków Gdańsk Wschód położona jest w północno-wschodniej części miasta Gdańska, na terenach Żuław Gdańskich w delcie Wisły. Zajmuje powierzchnię 73,6 ha. 

Święto Wolności i Praw Obywatelskich do wtorku. Sprawdź, co ciekawego - na wszystkie wydarzenia wstęp wolny

Początkowo zakład działał wyłącznie jako mechaniczny. W kolejnych latach oczyszczalnia była kilkakrotnie modernizowana w celu poprawy skuteczności procesu oczyszczania ścieków. Proces ten został wzbogacony o kolejne stopnie oczyszczania, w tym biologiczny.
 
Ścieki do oczyszczalni Wschód dopływają z terenów aglomeracji miejskiej miasta i gminy Gdańsk, a także z gmin sąsiednich tj. z miasta i gminy Sopot, Pruszcz Gdański, Żukowo, Kolbudy. Obiekt obsługuje ponad 750 tys. mieszkańców. Oczyszczone ścieki odprowadzane są rurociągiem o długości 2,4 km w głąb Zatoki Gdańskiej poprzez przepompownię ścieków Bogatka.
 
Zdjęcie przedstawia logotypy oraz napisy związane z projektem EMPEREST i jego finansowaniem. Od lewej do prawej znajdują się: Logo programu Interreg Baltic Sea Region – napis "Interreg" w odcieniach niebieskiego oraz napis "Baltic Sea Region" poniżej. Flaga Unii Europejskiej z dwunastoma żółtymi gwiazdami na niebieskim tle oraz napis "Co-funded by the European Union" po prawej stronie. Logo projektu SUSTAINABLE WATERS EMPEREST – składające się z napisu "SUSTAINABLE WATERS" oraz "EMPEREST" poniżej, obok którego znajduje się symbol graficzny przedstawiający słupki w odcieniach niebieskiego i zielonego. Całość jest na białym tle i prezentuje informacje o współfinansowaniu projektu przez Unię Europejską w ramach programu Interreg Baltic Sea Region.
 

TV

Port Lotniczy Gdańsk powitał 6-milionowego pasażera. To nowy rekord