Jednym z filarów obszaru tematycznego Wspólne Miasto jest dobra edukacja, rozumiana jako ciągłe zdobywanie wiedzy i umiejętności, będąca podstawą rozwoju społecznego, kulturowego i gospodarczego. Do osiągnięcia takich celów niezbędne jest upowszechnianie uczenia się przez całe życie w zgodzie z talentami oraz doskonalenie kompetencji przyszłości. Podniesienie dostępności edukacji jest długofalowym wyzwaniem polityki miasta, związanym przede wszystkim z jego wzrostem demograficznym i przestrzennym. Kolejnym czynnikiem osobistego rozwoju mieszkańców Gdańska jest dobre zdrowie. Wobec współczesnych wyzwań związanych z chorobami cywilizacyjnymi i zagrożeniami dla dobrostanu psychicznego, istotną rolę pełnią miejskie programy profilaktyczne, które budują świadomość na temat zdrowego stylu życia, zachęcają do zachowań prozdrowotnych i unikania ryzykownych. Duże znaczenie w tym aspekcie ma też rozwój sportu, a zwłaszcza wspieranie wszelkich form aktywności fizycznej. Dla obszaru Wspólne Miasto istotne są wszelkie działania podnoszące dostępność systemu wsparcia społecznego i przyspieszające jego deinstytucjonalizację. Wsparcie osób potrzebujących pomocy powinno w jak najwyższym stopniu być świadczone w miejscu zamieszkania i w społecznościach lokalnych. Dla podniesienia jakości życia w miejskiej wspólnocie upowszechniany jest wolontariat i inne formy aktywności społecznej, gdańszczanie mają także możliwość partycypacji w kreowaniu polityk miejskich. Podejmowane są działania zwiększające dostępność mieszkań dla osób o zróżnicowanej sytuacji materialnej i potrzebach osobistych, przede wszystkim przez rozwój budownictwa społecznego.
Edukacja
Edukacja to z jednej strony proces zdobywania wiedzy i kompetencji, a z drugiej – kreowania postaw i cech niezbędnych w nowoczesnym społeczeństwie. Inwestycje i projekty realizowane przez Gdańsk zmierzają do podniesienia jakości i dostępności edukacji oraz organizacji systemu kształcenia, który ma sprzyjać wyrównywaniu szans edukacyjnych, tak aby dawać każdemu człowiekowi możliwość rozwinięcia naturalnego potencjału. Priorytetem jest zapewnienie uczniom gdańskich placówek warunków do odkrywania i rozwijania talentów. Jednym z głównych kierunków rozwoju gdańskiej edukacji jest zwiększenie atrakcyjności oferty kształcenia zawodowego. Działania stają się skuteczniejsze dzięki angażowaniu rodziców, nauczycieli, społeczności lokalnej, pracodawców, organizacji pozarządowych oraz innych partnerów.
Pogłębiającym się z każdym rokiem problemem jest finansowanie systemu oświaty. Wydatki bieżące na oświatę i wychowanie wzrosły o 17% r/r do poziomu 1,62 mld zł. Udział dopłaty z budżetu miasta w 2023 r. wyniósł 49%, co oznacza, że oświata i wychowanie zaledwie w połowie są finansowane z budżetu centralnego. Dopłata z budżetu miasta do edukacji wyniosła 798,0 mln zł i była wyższa o 15% r/r. W latach 2017–2023 wysokość subwencji i dotacji oświatowej wzrosła o 75% (tj. o 354 mln zł), a dopłata z budżetu miasta – o 121% (437 mln zł).
W r.szk. 2023/2024 przedszkola i szkoły samorządowe zatrudniały 8,3 tys. nauczycieli w łącznym wymiarze 8,9 tys. etatów pedagogicznych (w 2022 r. było to 8,1 tys. nauczycieli pracujących na 8,6 tys. etatów). W placówkach niesamorządowych zatrudnionych było 4,4 tys. nauczycieli na ponad 2,9 tys. etatów, a średni wymiar etatu wynosił 0,67 (wzrost o 0,08 etatu w porównaniu z poprzednim rokiem).
W 2023 r. rozpoczęły funkcjonowanie Publiczne Pozytywne Przedszkole nr 11 w Gdańsku przy ul. Wąsowicza 28a, Publiczne Pozytywne Przedszkole nr 12 w Gdańsku przy ul. Hynka 28, Publiczne Pozytywne Przedszkole nr 13 w Gdańsku przy ul. Stankiewicza 8 i Publiczne Przedszkole Octopus w Gdańsku przy ul. Sopockiej 14. Z przekształcenia punktu przedszkolnego powstało też Publiczne Przedszkole Domek Sąsiedzki w Gdańsku przy ul. Dworcowej 11. Powstała nowa niesamorządowa szkoła: Morska Szkoła Podstawowa Gdańsk-Południe przy ul. Srebrnej 11.
Cztery żłobki, siedem przedszkoli i dziewiętnaście szkół w Gdańsku w ostatnich latach przeszło kompleksowe remonty dzięki Programowi Termomodernizacji. Łączny koszt wszystkich zadań przekroczył 84 mln zł, z czego ponad 40 mln zł dofinansowała Unia Europejska.
Międzynarodowy konkurs EuroSkills Gdańsk 2023 – największy konkurs edukacyjny i umiejętności zawodowych w Europie (5-9 września 2023 r.; AmberExpo). Był to konkurs w 42 konkurencjach branżowych, skierowany do uczniów szkół branżowych, studentów kierunków technicznych oraz do osób rozpoczynających swoją karierę zawodową. Wystąpiło w nim blisko 600 zawodników pochodzących z 32 krajów Europy.
Od 1 września 2023 r. w Gdańsku funkcjonuje stanowisko Rzecznika Praw Ucznia, którego zadaniem jest koordynacja działań na rzecz przestrzegania i promocji praw uczniów i uczennic.
Zdrowie i sport
Utrzymywanie zdrowia jest podstawowym warunkiem kształtowania wysokiej jakości życia – pozwala wykorzystywać efektywnie nasz potencjał, wpływa znacząco na sytuację zawodową i społeczną. Właściwe zachowania żywieniowe, profilaktyka chorób cywilizacyjnych, aktywność fizyczna, umiejętność radzenia sobie ze stresem czy korzystanie ze wsparcia psychicznego odgrywają ważną rolę w budowaniu potencjału zdrowotnego człowieka.
„Jestem – wsparcie psychologiczne dla środowiska szkolnego w Gdańsku” – projekt skierowany do wszystkich członków społeczności szkolnej, realizowany przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, koordynowany przez Gdański Ośrodek Pomocy Psychologicznej dla Dzieci i Młodzieży (GOPP) we współpracy z publicznymi poradniami psychologiczno-pedagogicznymi. Program jest skierowany do dzieci i młodzieży doświadczającej trudności emocjonalnych i zagrożonej kryzysem psychicznym oraz ich rodziców i nauczycieli. W ramach programu przeprowadzono 1248 psychoterapii dla dzieci i młodzieży oraz 1927 konsultacji indywidualnych i sesji wsparcia dla dzieci i młodzieży. Łącznie w programie wzięło udział 519 dzieci i 1118 młodzieży. Odbyło się 824 konsultacji indywidualnych dla rodziców, 276 konsultacji dla 119 nauczycieli oraz 26 godzin warsztatów tematycznych dla nauczycieli.
Program wsparcia prokreacji dla mieszkańców Gdańska - do programu zostają zakwalifikowane pary pozostające w związku małżeńskim lub partnerskim, które mieszkają lub opłacają podatki w Gdańsku, a które nie mogą zrealizować planów rozrodczych oraz spełnią kryteria medyczne kwalifikujące do metody zapłodnienia pozaustrojowego. Na ten cel w 2023 r. przeznaczono 2,4 mln zł, z pomocy skorzystało 239 par. Od początku istnienia Programu (2017 r.) do 31 grudnia 2023 r. na świat przyszło 778 dzieci, a w samym 2023 roku 118 dzieci.
W 2023 r. zakupiono 20 sztuk aparatury i sprzętu medycznego (w tym stoły operacyjne, aparat RTG, sprzęt do rehabilitacji) do placówek medycznych ze środków miejskich. Dodatkowo wykonano inwestycję remontową w Wojewódzkim Szpitalu Psychiatrycznym im. prof. T. Bilikiewicza w Gdańsku na kwotę 200 tys. zł
Blisko 80 tys. osób, w tym ok. 40 tys. dzieci i młodzieży, skorzystało z różnych form wsparcia edukacyjnego, profilaktyki, redukcji szkód, rehabilitacji i reintegracji w ramach funkcjonowania Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii.
W 2023 r. w Gdańsku odbyło się wiele ważnych imprez o międzynarodowym zasięgu. Należały do nich: mistrzostwa Europy w short tracku, ćwierćfinały i półfinały mistrzostw świata w piłce ręcznej mężczyzn, finał drużynowych mistrzostw Europy na żużlu czy finał siatkarskiej Ligi Narodów mężczyzn, który wygrała reprezentacja Polski.
Integracja społeczna
Budowanie społeczeństwa ludzi równych, solidarnych, aktywnych obywatelsko nie byłoby możliwe bez prowadzenia polityki integracji społecznej wspierającej tych, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji. Mowa m.in. o dzieciach pozostających bez opieki rodziców, seniorach wymagających pomocy w jesieni życia, rodzinach przeżywających kryzys, osobach uzależnionych, nadmiernie zadłużonych lub będących ofiarami przestępstw ekonomicznych, imigrantach organizujących swoje życie w nowej rzeczywistości, grupach zagrożonych dyskryminacją. Gdańsk – poprzez kapitał ludzki i społeczny, dziedzictwo historyczne miasta wielu kultur, miasta solidarności – ma być miejscem otwartym, tolerancyjnym, patrzącym z troską na słabszych. Takie czynniki, jak poczucie więzi, poczucie bezpieczeństwa i przynależności do wspólnoty, poziom zaufania, zaangażowanie w życie lokalnej społeczności, odpowiadają w dużym stopniu za poziom dobrostanu odczuwanego przez mieszkańców.
Centrum Opieki Wytchnieniowej Fundacji Hospicyjnej przy ul. Kopernika 17c w Gdańsku, po 1,5 roku prac zostało oficjalnie otwarte w 2023 r. Unikalna w skali kraju i niezwykle potrzebna inwestycja jest bezpieczną przystanią dla osób wymagających stałej opieki - dzieci i dorosłych - oraz wspierających ich bliskich. Inwestycja składa się z trzech budynków. Dla podopiecznych przewidziano łącznie 24 pokoje, z których może skorzystać 60 osób: 20 w ramach hospicjum stacjonarnego, 20 w ramach Centrum Opieki Wytchnieniowej oraz 20 w ramach opieki dziennej. Opieka wytchnieniowa w Gdańsku jest realizowana w domach podopiecznych lub w placówce. Tę domową Fundacja już realizuje, teraz czas na organizację opieki w Centrum. Opiekunowie będą mogli uzyskać w nim różne formy wsparcia psychologicznego, prawnego, czy też edukacyjnego, dotyczącego organizacji i sprawowania opieki w domu.
W 2023 r. funkcjonowały 204 mieszkania wspomagane i ze wsparciem, w których wsparciem objęto 479 osób. W mieszkaniach wspomaganych realizowana była usługa społeczna, która przygotowuje osoby przebywające w mieszkaniu lub domu do prowadzenia samodzielnego życia lub zapewnienia pomocy w prowadzeniu samodzielnego życia. W mieszkaniach ze wsparciem osoby tam przebywające są objęte wsparciem, które zapewnia MOPR i / lub organizacje pozarządowe działające na zlecenie Miasta. Projekty mieszkaniowe w 2023 r. realizował bezpośrednio MOPR oraz 19 organizacji pozarządowych.
Gdańskie Centrum Równego Traktowania w 2023 r. wsparło 261 osób doświadczające dyskryminacji ze względu na jedną lub więcej przesłanek ustawowych. GCRT udzieliło 600 godzin wsparcia eksperckiego. Miejskie Centrum Informacji i Wsparcia Imigrantów w Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek prowadziło wsparcie prawne, integracyjne i zawodowe, w postaci konsultacji łącznie dla 1267 osób. Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek zrealizowało też 76 kursów języka polskiego dla 1048 cudzoziemców. Prawie 2000 osób skorzystało ze szkoleń, warsztatów, spotkań i doradztwa dotyczącego praw, równego traktowania i włączenia społecznego.
Wspólnoty lokalne i aktywność obywatelska
Wolontariat to ważny wymiar społecznej działalności. Nie tylko rozwiązuje problemy społeczne i służy rozwojowi solidarności międzyludzkiej, lecz także wpływa pozytywnie na aktywizację mieszkańców. Dla wielu osób jest ścieżką samorealizacji i rozwoju osobistego. Na przestrzeni ostatnich lat wolontariat w Gdańsku znacznie się rozwinął i stał się sposobem na włączanie mieszkańców w aktywność społeczną.
26 sierpnia 2023 r. otwarto Centrum Dolna Brama. To docelowe, centralne miejsce ekosystemu wspierania innowacji społecznych i innych form aktywności społecznych (HUB społeczny), w którym oprócz wsparcia merytorycznego i administracyjnego znaleźć można przestrzeń do pracy. W Centrum Miasto wspiera aktywność osób w każdym wieku, zachęca do wolontariatu, stwarza warunki do rozwijania innowacji społecznych, daje swobodną przestrzeń do nawiązywania relacji i realizacji wspólnych projektów. O tym, że w Centrum Dolna Brama faktycznie tak się dzieje, świadczą liczby. Przez pierwszych niespełna 5 miesięcy od otwarcia, miejsce to odwiedziło blisko 4,5 tys. osób; odbyło się ponad 220 różnych wydarzeń i spotkań.
Gdańsk jako miejsce otwarte na innych, wrażliwe na słabszych i potrzebujących, jest także miastem ludzi odpowiedzialnych społecznie, aktywnych, zrzeszających się, potrafiących działać wspólnie na rzecz sąsiedztw, lokalnych społeczności, regionu i kraju. Aktywność obywatelska to niezwykle ważny aspekt życia miasta. Zaangażowanie mieszkańców jest gwarancją efektywnego diagnozowania problemów i identyfikowania sposobów ich rozwiązań oraz podejmowania decyzji najlepszych dla lokalnej społeczności. Aktywność obywatelska to zarówno działania nieformalnych grup mieszkańców, udział w wyborach, działalność rad dzielnic, jak i współpraca miasta z organizacjami pozarządowymi, Budżet Obywatelski czy procesy partycypacyjne – tworzące przestrzeń do wspólnego zarządzania miastem.
Gdańsk zainicjował kampanię profrekwencyjną zachęcającą społeczeństwo do udziału w wyborach parlamentarnych 15 października 2023 r. Pomysł wyszedł z Gdańska, a hasło „Nie spij, bo Cię przegłosują” było dosłownym powtórzeniem hasła środowisk demokratycznych w przełomowych dla Polski wyborach 1989 roku. Głównym celem było pobicie rekordu frekwencji wyborczej z 1989 roku - 62,7%, natomiast ideą akcji było uświadomienie obywatelom, że każdy głos kształtuje polską demokrację. W akcję zaangażowały się większe i mniejsze samorządy, osoby publiczne, a także organizacje: Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Województw RP. Cel kampanii został osiągnięty - wybory parlamentarne miały najwyższą frekwencję w historii Polski. W skali kraju frekwencja wyniosła 74,3%, w woj. pomorskim 75,3%, a w Gdańsku rekordowe 81,5%. Kampania została nagodzona w 2024 r. w konkursie Asy Samorządu w kategorii Rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
Święto Wolności i Praw Obywatelskich w Gdańsku – wydarzenia odbyło się w dniach 2-4 czerwca 2023 r. Była to piąta edycja święta, mającego na celu budowanie społeczeństwa obywatelskiego, która w 2023 r. odbyła się pod hasłem „Nie śpij, bo cię przegłosują”, będącego bezpośrednim nawiązaniem do przełomowych dla Polski wyborów z 4 czerwca 1989 r. Obchody zainaugurował kongres „Solidarni w Rozwoju – Aktywni w Rozwoju”. W Gdańsku od 2019 r. corocznie organizowane są wydarzenia takie jak: koncerty, debaty, spotkania i konferencje. Motywem wiodącym zorganizowanego Forum Idei i Praktyki była energia społeczna pokoleń. Panele, dyskusje toczyły się wokół kwestii takich, jak: solidarność społeczna, odpowiedzialność, sytuacja mniejszości, zakres partycypacji i stopień poczucia sprawstwa, rola i znaczenie praw obywatelskich, innowacje społeczne i poszukiwanie nowych rozwiązań (np. w sferze ekonomii społecznej).
Mieszkania
Zwiększenie zasobów budownictwa mieszkaniowego wpływa przede wszystkim na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych gdańszczanek i gdańszczan, ale związane jest także ze zrównoważonym rozwojem miasta. Bogata oferta mieszkaniowa może pomóc w przeciwstawianiu się zagrożeniu spadkiem liczby ludności i tym samym niekorzystnym zmianom w strukturze demograficznej poprzez wzrost napływu ludności oraz zmniejszanie zjawiska suburbanizacji. W procesie tym istotna jest dostępność mieszkań dla osób o zróżnicowanej sytuacji materialnej i różnych potrzebach osobistych. Gospodarka mieszkaniowa, dzięki przeznaczeniu gminnych gruntów, lokali i mieszkań na realizację usług społecznych, wpływa także na większą dostępność wsparcia i silniejszą integrację społeczną.
TBS-y w 2023 r. wybudowały i oddały do użytkowania 166 lokali mieszkalnych z dofinansowaniem z Funduszu Dopłat Banku Gospodarstwa Krajowego oraz z Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa. W 2023 r. rozpoczęto budowę 60 lokali mieszkalnych w 2 budynkach.
W 2023 r. Gdańskie Nieruchomości wykonały 115 kompleksowych remontów zasobów mieszkaniowych. Działania te były nakierowane na zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych najbardziej potrzebujących członków gdańskiej społeczności. W odpowiedzi na wnioski o bezzwrotne wsparcie z Funduszu Dopłat na remonty lokali i budynków przyznano finansowanie w łącznej wysokości 56,9 mln zł, z czego w 2023 r. wypłacono 42,7 mln zł.
W 2023 r. odbyła się kolejna edycja Publicznej Oferty Najmu – Mieszkanie za remont, w ramach której 20 rodzin otrzymało w najem lokal w zamian za wykonanie remontu we własnym zakresie i na własny koszt.
Rozpoczęto program „Szlachetne Wnętrze”, którego głównym celem jest zapewnienie adekwatnego wsparcia mieszkaniowego rodzinom zastępczym. W ramach programu miasto przekazuje lokale komunalne na działalność związaną z prowadzeniem funkcji rodziny zastępczej, a jednocześnie MOPR zachęca biznes społecznie odpowiedzialny do partnerstwa, wsparcia i podjęcia działań remontowych w tych lokalach. Program może przynieść korzyści zarówno w zakresie rozwiązywania problemów społecznych w obszarze pieczy zastępczej, jak i kształtować wizerunek firmy. Partycypowanie w przeprowadzeniu prac w lokalu dla rodziny zastępczej może być częściowe lub całościowe.
