• Start
  • Wiadomości
  • Kim są współcześni gdańszczanie i co ich łączy? Badacze sprawdzili

Kim są współcześni gdańszczanie i co ich łączy? Co to znaczy być gdańszczaninem? Badacze sprawdzili

Od Młodych Mieszczan przez Wycofanych Stoczniowców do Analogowych Działaczy - to przekrój gdańskiej społeczności. Kim są współcześni gdańszczanie? Co ich łączy, a co dzieli? O tym rozmawiano podczas konferencji „Oblicza gdańskich tożsamości. Jakie były, jakie są, jakie mogą być?”, która odbyła się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.
28.09.2018
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Konferencja „Oblicza gdańskich tożsamości” była zwieńczeniem projektu badawczego pt. „Gdańszczanie A.D. 2018: pomiędzy tradycją a nowoczesnością”, realizowanego przez Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG wraz z partnerami i ze wsparciem Urzędu Miasta Gdańska
Konferencja „Oblicza gdańskich tożsamości” była zwieńczeniem projektu badawczego pt. „Gdańszczanie A.D. 2018: pomiędzy tradycją a nowoczesnością”, realizowanego przez Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG wraz z partnerami i ze wsparciem Urzędu Miasta Gdańska
Fot. Dominik Paszliński / www.gdansk.pl

- Chcieliśmy sprawdzić, co wynika z opowieści gdańszczan o nich samych, o Gdańsku i o wyobrażeniu, jakie dzisiaj jest to miasto - tłumaczy dr Krzysztof Stachura z Pomorskiego Centrum Badań nad Kulturą UG, który wspólnie z Piotrem Zbierankiem, przeprowadził badania w ramach projektu „Gdańszczanie A.D. 2018: pomiędzy tradycją a nowoczesnością”.

W tym celu badacze postanowili przyjrzeć się bliżej biografiom mieszkańców Gdańska. Zebrali dane w oparciu o już istniejące badania poświęcone Gdańskowi i gdańszczanom, ankiety (przeprowadzone na próbie tysiąca osób o wysokiej skali reprezentatywności) oraz wywiady pogłębione (30 osób), które posłużyły do stworzenia profili gdańszczan.

- Wyróżniliśmy sześć typów idealnych. Nazwaliśmy je: Młodzi Mieszczanie, Pragmatyczni Studenci, Wycofani Stoczniowcy, Ustępujący Pionierzy, Aspirujący Profesjonaliści i Analogowi Działacze - wymienia Zbieranek.

Wprowadzenie do projektu przedstawi prof. Cezary Obracht-Prondzyński, ceniony socjolog, antropolog i historyk
Wprowadzenie do projektu przedstawił prof. Cezary Obracht-Prondzyński, ceniony socjolog, antropolog i historyk
Fot. Dominik Paszliński / www.gdansk.pl

Największą grupę, stanowiącą ok. 23% mieszkańców Gdańska są Analogowi Działacze. To starsi mieszkańcy Gdańska (w wieku 60+), o niższym poziomie wykształcenia (głównie podstawowym lub zasadniczo-zawodowym), nieaktywni zawodowo. Urodzili się tutaj jako dzieci innej wyszczególnionej przez badaczy grupy - Ustępujących Pionierów. W czasach PRL-u pracowali jako robotnicy, rzemieślnicy lub pracownicy techniczni. Cechuje ich ponadprzeciętna aktywność społeczna, kładą duży nacisk na relacje międzyludzkie i wspólnotowość. Silnie identyfikują się zarówno z miastem, jak i dzielnicą, w której mieszkają - co przejawia się m.in. w zainteresowaniu historią i tożsamością „małych ojczyzn”.

Tuż za nimi uplasowali się Wycofani Stoczniowcy (ok. 22%) - osoby w średnim wieku i starsze, o niskim poziomie wykształcenia, nieaktywne zawodowo (bezrobotni, emeryci) lub pracujący jako nisko opłacani robotnicy. Oni również urodzili się w Gdańsku, i podobnie jak Analogowi Działacze, są potomkami Ustępujących Pionierów. Są beneficjentami rozwoju przemysłu w późnym PRL. To co ich charakteryzuje, to wyraźne rozczarowanie miastem i zachodzącymi w nim przemianami. Brak w nich potrzeby manifestowania silnych więzi z Gdańskiem, co skutkuje m.in. wycofaniem z aktywności w sferze publicznej.

Znacznie mniejszą grupę, choć całkiem liczną stanowią Aspirujący Profesjonaliści (ok. 16%). To relatywnie młodzi, wykształceni mieszkańcy o ugruntowanej pozycji społecznej, ale „na dorobku” (w ich przypadku występuje konsumpcja na kredyt). Często są przedstawicielami warstwy urzędniczo-administracyjnej, bądź reprezentantami stanowiska niższego i średniego szczebla w korporacjach. Są wśród nich zarówno osoby urodzone w Gdańsku, jak i migranci z innych dużych ośrodków miejskich. Wyróżnia ich orientacja na samorozwój i indywidualną konsumpcję, przy czym wyznawane przez nich wartości konsumpcyjne są barierą do zaangażowania się w życie lokalnej wspólnoty. Cechuje ich raczej niski poziom identyfikacji z Gdańskiem i satysfakcji z zamieszkiwania (często mieszkają w oddalonych dzielnicach na obrzeżach miasta).

Wspomniani już Ustępujący Pionierzy (ok. 15%) to mieszkańcy-seniorzy, o niskim poziomie wykształcenia (maksymalnie średnim), nieaktywni zawodowo (emeryci i renciści). Są migrantami - urodzili się poza Gdańskiem, głównie na terenach wiejskich Pomorza. W okresie powojennym kształtowali nowy ład społeczno-gospodarczy w regionie - obecnie wycofują się z działań wspólnotowych.

Ostatnie dwie grupy to reprezentanci przemian. Ok. 15% mieszkańców Gdańska stanowią Młodzi Mieszczanie - jak nazwa wskazuje są młodzi, a także wykształceni i zamożni. To przedstawiciele klasy średniej - prywatni przedsiębiorcy, menadżerowie lub specjaliści, mieszkańcy Gdańska, których rodzice także urodzili się już w Gdańsku. Wykazują silną orientację na wspólnotę, która przejawia się w ogromnym zaangażowaniu, a wręcz hiperaktywności na polu społecznym i obywatelskim.

Najmniej liczną grupę stanowią Pragmatyczni Studenci (ok. 11%). To najmłodsi gdańszczanie - studenci lub osoby rozpoczynające karierę zawodową. Są wśród nich osoby urodzone poza Gdańskiem (klasa średnia z małych miejscowości) lub takie, które niedawno przeniosły się do miasta w ramach boomu edukacyjnego. Charakteryzuje ich skupienie na dążeniu do indywidualnego sukcesu, co skutkuje zamknięciem w indywidualnych obiegach rodzinno-towarzyskich.

W konferencji wzięli udział zarówno badacze, jak i praktycy kultury. Nz. prezydent Gdańska Paweł Adamowicz i prof. Jarosław Załęcki (UG)
W konferencji wzięli udział zarówno badacze, jak i praktycy kultury. Nz. prezydent Gdańska Paweł Adamowicz i prof. Jarosław Załęcki (UG)
Fot. Dominik Paszliński / www.gdansk.pl

Choć, pewne różnice między wyszczególnionymi przez badaczy typami są wyraźnie widoczne, jest również coś, co ich łączy i mocno spaja.

- Pierwsza i najbardziej widoczna konkluzja wynikająca zarówno z badań ilościowych, jak i jakościowych, jest taka, że gdańszczanie są zaskakująco silnie przywiązani do miasta. Ten związek jest widoczny nie tylko na poziomie miejskim, silny jest też na poziomie dzielnicowym. To ma m.in. związek z dzieciństwem i relacjami z bliskimi - ocenia Stachura.

Badacze zaobserwowali wśród gdańszczan niechęć do wyjazdu z Gdańska, choć w przypadku nowych mieszkańców widoczne jest ostrożne podejście do miasta, które stało się ich nowym domem. Jednak nawet i oni przejawiają do terenów nad Motławą pewne przywiązanie i sympatię.

- Gdańsk nie jest miastem, z którego ludzie chcieliby wyjeżdżać. To wynik przede wszystkim bardzo silnego zadowolenia z mieszkania tutaj. Nieco większą ostrożność wykazują nowi mieszkańcy, którzy mówią „to jeszcze nie do końca jest moja przestrzeń” - ale widać, że powoli się taką staje - komentuje Stachura.

Wyniki badań zostały zaprezentowane podczas Konferencji „Oblicza Gdańskich Tożsamości”, która odbyła się w czwartek, 27 września, 2018 r. na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego. Obecnie badacze analizują zebrany materiał, w marcu ukaże się książka z ostatecznymi wynikami badań, i płynącymi z nich wnioskami, wskazującymi kierunek rozwoju gdańskiej społeczności.

TV

Alia - nowa żyrafa w gdańskim zoo