Paweł Wyszomirski: "Zaspokajam swój głód świata"
Iwona Zając to absolwentka ASP w Gdańsku, doktora sztuki, malarka i artystka wizualna o ogromnej wrażliwości społecznej, tworząca murale, instalacje, angażująca się w liczne działania artystyczne. Najważniejsza artystka gdańskiego street artu, której realizacje - prezentowane w Polsce i za granicą - zdobywały uznanie publiczności i krytyków. W swoim cv dodaje: "ekspertka ds. sieciowania i edukacji, koordynatorka i kuratorka projektów społecznych i kulturalnych. Aktywistka artystyczna, edukatorka międzykulturowa, tutorka i mentorka".
W twórczości porusza tematykę pamięci, tożsamości, mówi o więziach rodzinnych, przemijaniu, łączy osobistą narrację z uniwersalnym przesłaniem.
Instalacja „I muszę”, którą obejrzeć możemy na wystawie “Sala Kolekcji. Iwona Zając”, powstała z ręcznie wycinanych przez nią szablonów potrzebnych do wykonania muralu „Stocznia”. Tytuł pracy jest cytatem zaczerpniętym z wypowiedzi jednego z bohaterów muralu, stoczniowca Władysława Skoworodko: „Związałem się z tą pracą i muszę tu być do końca, choć zdrowie nie dopisuje i nieraz mam dość”.
Na wystawie w NOMUS-ie znajduje się też wideo „Pożegnanie” dokumentujące proces zamalowywania muralu przed zburzeniem muru w 2013 roku. Postać Nike ze ściennego obrazu, ze skrzydłami w kształcie portowych dźwigów, stała się dla wielu gdańszczan symbolem upadającej stoczni. Artystka decyzję o zamalowaniu muralu na kolor czarny podjęła świadomie. Był to jej rytuał pożegnania i uchronienia pracy przed degradacją podczas wyburzania muru.
Iwona Zając w rozmowie z Anną Umięcką powróci do emocji tamtych dni.
Wystawa w NOMUS-ie (oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku) trwa od 28 lutego do 18 kwietnia 2025 r. Rozmowa w gdansk.pl emitowana będzie w najbliższy piątek, 7 marca, o godz. 14.
O Iwonie Zając
- W 2008 roku otrzymała nominację do tytułu Gdańszczanina Roku.
- Rok później Program 3 Polskiego Radia przyznał jej "Trójkowy znak jakości".
- W 2010 roku została laureatką gdańskiej nagrody Sztorm Roku.
- Do jej najbardziej znanych projektów należy "Stocznia" (2004) – seria obrazów o łącznej powierzchni 250 mkw, namalowanych na zewnętrznych murach Stoczni Gdańskiej, ilustrujących opowieści stoczniowców o ich życiu i pracy. Inspiracją dla "Stoczni" była praca brytyjskiej artystki Anny Oliver, zrealizowana wzdłuż doków w Bristolu. Oliver przedstawiła opowieści mieszkańców o wydarzeniach, które miały miejsce w tej okolicy i wpłynęły na ich życie.
- Mural "Nike" Iwony Zając na murze otaczającym Stocznię od strony ulicy Jana z Kolna (2004-2012)
- W 2004 roku Zając wyjechała na kilka lat do Londynu. Powstały takie prace jak: "Idealna" (od 2008), która składa się z fotografii, murali, prezentacji multimedialnej oraz "Poradnika dla kobiet", jak stać się idealną kobietą. Część publikacji zajmuje ankieta, którą uczennice Zając przeprowadziły w marcu 2009 roku w gdańskim CSW "Łaźnia"; "Mama" (od 2007), "On mnie tego nauczył", "Cudzoziemka"
- W 2017 r. w CSW ŁAŹNIA indywidualna wystawa “Cud ciężkiej pracy jako rytuał codziennego życia”. W ramach wystawy artystka po raz pierwszy pokazała szablony przygotowane do wykonania słynnych murali stoczniowych oraz haftowane płótna z opisami życia stoczniowców.
- W 2017 roku ukończyła Międzywydziałowe Środowiskowe Studia Doktoranckie ASP w Gdańsku i obroniła doktorat pt. "Cud ciężkiej pracy jako rytuał codziennego życia".
- Członkini Rady Kultury Gdańskiej (2019-2023) oraz Pomorskiej Rady Kultury (2018-2021). Trzykrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
- Koordynatorka edukacyjnych projektów artystycznych i realizacji w przestrzeni miejskiej: cykl szekspirowskich murali m.in. "Zakochaj się w Szekspirze" (z 2017), mural powstał w przejściu podziemnym pod ul. Okopową i Podwalem Przedmiejskim
- 2019 - "Słońce w pustym pokoju / Sun in an Empty Room", Levadia, 2019
- Międzynarodowy projekt artystyczno-badawczy "Memory of Water" (2018–2020).
