Jaka jest ta oddolna kultura?
Kultura to nie tylko ta, która tworzy się w największych instytucjach. Jest utkana z mnóstwa inicjatyw, od największych po najmniejsze. Gdańską kulturę tworzą głównie mieszkańcy, gromadzący się wokół największych miejskich instytucji, dzielnicowych domów kultury, osiedlowych klubów. W końcu - wokół nawet najmniejszych, za to bardzo różnorodnych kółek i grup zainteresowań.
Właśnie oddolnej, “najbliższej skórze” mieszkańców kulturze postanowił przyjrzeć się Instytut Kultury Miejskiej. W tym celu powstał projekt “Oddolna Kultura”, w którym do zdobycia było nawet 15 000 zł (łączna pula dofinansowania) i w którym, co ważne, wziąć udział mogli wyłącznie amatorzy, nie profesjonalni badacze kultury. Pomysły na własne badania można było zgłaszać od 4 do 31 sierpnia. Choć czasu nie było wiele, ilość zgłoszeń zaskoczyła komisję IKM.
- Otrzymaliśmy aż 30 projektów, co, biorąc pod uwagę prototypową formułę przedsięwzięcia, przerosło nasze oczekiwania. Różnorodność zgłoszonych tematów potwierdza, że oddolne działania w lokalnych relacjach międzyludzkich stanowią niezwykle wartościową i szeroką niszę badawczą - przekazała w komunikacie Joanna Borowik, kierowniczka działu promocji IKM.
Morze literackich inspiracji w ECS
Jakie obszary kultury będą badane?
W drodze konkursu wyłoniono trzy zwycięskie projekty. Ich autorki (bo są to indywidualne propozycje) mają teraz kilka miesięcy na to, by zebrać materiały, przeanalizować je i przedstawić efekty badań w atrakcyjnej formie. Propozycje, które zostaną zrealizowane, pochylą się nad trzema różnymi obszarami badań. Są to:
„Cyrkowy Gdańsk” autorstwa Dominiki Knap
W tym projekcie pasjonatka i miłośniczka cyrku, jak również świeżo upieczona gdańszczanka prześledzi losy cyrku w Gdańsku, zbada jego wpływ na kulturę miasta oraz obecną kondycję tego szerokiego zjawiska kulturalnego. Z racji na występowanie wielu białych plam badawczych w tym temacie, szczególnie w wymiarze lokalnym „Cyrkowy Gdańsk” jawi się jako jeden z brakujących elementów kulturowego pejzażu miasta.
„Kultura w Naturze: parki w Gdańsku jako miejsca współtworzenia kultury oddolnej” autorstwa Zuzanny Sarlej
Badaczka zaproponowała oryginalne podejście do badania gdańskich parków w percepcji ich użytkowników, oparte na powiązaniu kultura-natura. Dzięki kompleksowej metodologii pozwoli ono na uchwycenie sposobu praktykowania relacji gdańszczan z miejską naturą, barier i potencjałów w funkcjonowaniu parków jako miejsc przestrzeni oddolnych oraz wyzwań związanych z ich sezonowością.
„Nowi sąsiedzi. Migranckie miejsca kultury i sztuki na mapie Gdańska” autorstwa Ksenii Orlovej
Projekt, wykorzystując analizę ilościową i jakościową, ma na celu podkreślić i zmapować kulturalną i artystyczną działalność migrantów białorusko-, rosyjsko- i ukraińskojęzycznych w Gdańsku. Migranci tworzą nowe miejsca integracji, budując nowe lokalne więzi oraz rozszerzając obecne. Badaczka zamierza przygotować raport z mapą inicjatyw migranckich, pozwalający na lepsze uwidocznienie działań często pomijanych w głównym nurcie narracji o gdańskiej kulturze.
Każdy z pomysłów nabierze realnych kształtów pod pomocnym okiem IKM. - Traktujemy to szeroko, to nie musi być sążnista publikacja, zależy nam raczej na zwięzłej tekstowej formie, ale może to być też tekst uzupełniony prezentacją multimedialną lub dokumentacją fotograficzną - mówi dr Bartek Lis czuwający nad projektem.
Gdańszczanka z szansą na nagrodę Nike
Efekty pracy badaczek zostaną zaprezentowane podczas seminarium podsumowującego “Oddolną Kulturę”, które odbędzie się 8 grudnia 2025 roku o godz. 18:00 w Instytucie Kultury Miejskiej. - Autorki opowiedzą podczas moderowanej dyskusji na czym polegały wyzwania, z jakimi zjawiskami związanymi z gdańską kulturą się spotkali, co udało im się zmierzyć lub zbadać - dodał dr Lis. Wydarzenie będzie bezpłatne i otwarte dla wszystkich zainteresowanych.
