Zapewnić bezpieczeństwo w różnych obszarach
Zorganizowana przez Pracodawców Pomorza kolejna edycja wydarzenia „Rozmowy na szczycie” odbyła się w czwartek, 6 marca, tradycyjnie na szczycie najwyższego gdańskiego budynku - biurowca Olivia Star.
Jako pierwsza wystąpiła lokalna przedstawicielka władzy państwowej, czyli wojewoda pomorska Beata Rutkiewicz, która zwróciła uwagę na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa na różnych poziomach - granic, energetycznego oraz żywności. Jak mówiła, na Pomorzu znajduje się "spichlerz dla Polski, ale i Europy" - Żuławy, gdzie występują najlepsze gleby, ale potencjał ten nie jest do końca w Polsce doceniany. Bezpieczeństwo obywateli ma zapewnić ustawa z dnia 5 grudnia 2024 roku o ochronie ludności i obronie cywilnej, która tworzy nowoczesny, kompleksowy, całodobowy system ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce.
Wstęp do debaty pt. „Jak zapewnić bezpieczeństwo? Globalne zagrożenia i lokalne odpowiedzi” mieli wygłosić dwaj goście specjalni: były Prezydent RP i minister obrony narodowej Bronisław Komorowski oraz obecny wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, jednak tego drugiego zabrakło ze względu na przedłużające się obrady Sejmu.
Sytuacja bardzo trudna a przyszłość nieznana
Bronisław Komorowski zaczął swoje wystąpienie od stwierdzenia, że w obliczu zmian administracyjnych w Stanach Zjednoczonych, sytuacja jest bardzo trudna, a przyszłość nieznana. W ostatnich swoich przemówieniach bowiem, zarówno prezydent RP Andrzej Duda, jak i prezydent Francji Emmanuel Macron mówili, że „wierzą”. Prezydent Duda wierzy w dobre intencje prezydenta USA Donalda Trumpa, a prezydent Francji chciałby wierzyć, że Stany Zjednoczone nie wycofają się z Europy.
- Jeśli prezydenci zaczynają składać wyznania wiary, to znaczy, że nie wiedzą, nie mają informacji - zwracał uwagę prezydent Komorowski. - Myślę, że to jest największe wyzwanie i największe ryzyko, że znaleźliśmy się jako państwo polskie, cały świat zachodni, szczególnie jako Europa Wschodnia w obszarze ogromnej niepewności. Nie wiemy, co wyniknie dla naszej części świata ze zmian zachodzących w polityce amerykańskiej.
Ale, jak kontynuował były prezydent, na świecie nie ma samych negatywów, a zjawiska się nakładają. Pozytywnymi następstwami agresji Rosji jest wstąpienie do NATO Szwecji i Finlandii - to klęska Putina, a także zmiana postaw i poglądów państw Europy Zachodniej, które do niedawna dążyły do resetu w stosunkach z Rosją.
Polki coraz silniejsze? O kobietach i ich roli - na 34 piętrze Olivia Star w Gdańsku
Bronisław Komorowski wymienił też lokalne, polskie wyzwania. Po pierwsze - konieczność skończenia z propagandą sukcesu, jeśli chodzi o polską armię, która kreowana jest na 3. potęgę świata.
- W moim przekonaniu armia polska jest zupełnie zdezelowana - powiedział bez ogródek były prezydent RP, ale i były minister obrony narodowej, wskazując przede wszystkim na braki kadrowe i kiepskie wyszkolenie niektórych generałów, wykreowanych na zapotrzebowanie polityczne, a nie ze względu na kompetencje.
Kolejna ważna potrzeba - skończyć z jednostronnością zamówień dla polskiej armii (USA i Korea - red.) i wejść w kooperację z europejską zbrojeniówką.
Uczestnicy debaty
Po przemówieniu Bronisława Komorowskiego odbyła się debata, którą prowadził Witold Jurasz, dziennikarz i publicysta Onetu zajmujący się polityką zagraniczną i bezpieczeństwem, autor książek o Rosji i Białorusi, w przeszłości dyplomata w Moskwie i chargé d’affaires RP na Białorusi. Związany też był z branżą zbrojeniową.
W dyskusji udział wzięli:
Anna Maria Dyner - Polityka Insight, starsza analityczka ds. bezpieczeństwa i spraw wschodnich. W latach 2010-2024 pracowała w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych, a wcześniej m.in. w Ośrodku Studiów Wschodnich. Jej zainteresowania badawcze obejmują obszar b. ZSRR, ze szczególnym uwzględnieniem polityki bezpieczeństwa i zagranicznej Rosji i Białorusi. Z wyróżnieniem ukończyła Instytut Nauk Politycznych oraz Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Jest też absolwentką programu Departamentu Stanu USA International Visitor Leadership Program. W 2008 r. otrzymała nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia w nauce.
Honorata Hencel - Managing Director, Boeing Poland & Ukraine (Boeing jest producentem m.in. myśliwców F-15EX, które być może zakupi Polska - red.). Jest doświadczoną liderką z ponad 20-letnim doświadczeniem w kierowaniu dużymi międzynarodowymi zespołami. Współpracowała z liniami lotniczymi, producentami awioniki i dostawcami oprogramowania w wysoce regulowanej branży lotniczej. Przewodniczy także europejskiemu oddziałowi Boeing Women Inspiring Leadership i jest współzałożycielką regionalnego klastra lotniczego Aviation Hub Pomerania. Jest odpowiedzialna za kształtowanie strategii i realizację programów wspierających rozwój i optymalizację biznesu Boeinga w Polsce.
Jan Grabowski - członek Zarządu Polskiej Grupy Zbrojeniowej SA. Doświadczony menadżer z 20-letnią historią pracy w środowisku międzynarodowym, przede wszystkim w przemyśle obronnym. Przez ostatnie 6 lat, od 2018 r., pełnił funkcję dyrektora generalnego MBDA w Polsce, wcześniej w latach 2015-2018 odpowiadał za rynek Europy Centralnej i Wschodniej w Nexter Systems we Francji. W latach 2012-2014 pełnił funkcję dyrektora strategii i międzynarodowej współpracy przemysłowej w Bumar sp. z o.o. Absolwent Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim, podyplomowych studiów z public relations i komunikacji strategicznej w Szkole Głównej Handlowej oraz studiów w Instytucie Wyższych Studiów Obrony Narodowej w Paryżu (Institut des hautes études de Defense Nationale à Paris, IHEDN).
Bogusław Pacek - dyrektor Muzeum Wojska Polskiego i wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. Profesor dr hab., generał dywizji w stanie spoczynku, doktor honoris causa Uniwersytetu Obrony Ukrainy w Kijowie i Uniwersytetu Sił Powietrznych Ukrainy w Charkowie, były Rektor Akademii Obrony Narodowej, Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej, doradca Ministrów Obrony Narodowej, Zastępca Dowódcy Operacji Wojskowej UE w Czadzie i RŚA, Asystent Szefa Sztabu Generalnego WP ds. Wojsk Lądowych i Wojsk Specjalnych, Doradca NATO ds. Reformy Systemu Edukacji Wojskowej Ukrainy.
Piotr Wojciechowski - prezes Zarządu WB Electronics S.A. - prywatnej firmy zbrojeniowej. Wybitny inżynier, jego wynalazki zrewolucjonizowały sposób funkcjonowania wojska w Polsce. Brał udział w wielu projektach związanych z modernizacją armii, w tym w tworzeniu złożonych systemów łączności i dowodzenia. Autor ok. 100 produktów elektronicznych i informatycznych.
Jarosław Wolski - wykładowca Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. Ekspert niezależny, politolog, dziennikarz, publicysta oraz cywilny analityk OSINT (open source inteligence) zajmujący się wojskiem i obronnością, specjalizujący się w broni pancernej i przeciwpancernej.
Czy Polska jest bezpieczna?
Dziennikarz Onetu rozpoczął debatę od pytania wprost - czy Polska jest bezpieczna, czy grozi nam wojna?
Anna Dyner: - Nie jesteśmy bezpieczni. Dużo osób mnie pyta, kiedy zacznie się wojna? A ja odpowiadam - czy już nie jesteśmy na wojnie? - odpowiedziała analityczka Polityki Insight, precyzując, że chodzi jej o cyberwojnę. - Nasza infrastruktura krytyczna, jak porty w Gdańsku i Gdyni, jest zagrożona.
Wobec faktu, że wieje obecnie "huragan Trump, a może zacząć wiać cyklon Putin", mówiła Dyner, nasz środek ciężkości powinien zostać przesunięty na północ.
Honorata Hencel stwierdziła, że już od dawna nie czuje się bezpiecznie, od 2008 roku, kiedy Rosja napadła na Gruzję. Na szczęście zmieniła się nasza świadomość, kto odpowiada za bezpieczeństwo i w kontekście tej świadomości jesteśmy bezpieczniejsi.
Generał Bogusław Pacek powiedział, że jest dużo powodów do obaw, ale nie do paniki.
- Kto bardziej chce, żebyśmy panikowali? Ci co chcą nas później atakować, czy ci, którzy chcą nam sprzedawać broń? - pytał emerytowany wojskowy, dodając, że realne obawy potęguje nie tylko Putin, ale i ci do niedawna uznawani za przyjaciół.
Według Piotra Wojciechowskiego nie ma dziś realnych przesłanek, żeby twierdzić, że jutro ktoś nas zaatakuje, ale wojna zaczyna się niespodziewanie. Obecna wojna, mówił prezes WB Electronics, nie zaczęła się 3 lata temu od pełnoskalowej napaści na Ukrainę, lecz 17 lat temu w Gruzji. Jednak od 2022 roku poziom zagrożenia jest bardzo wysoki.
- Dziś Ameryka mówi, ze nie będzie już gwarantowała bezpieczeństwa. Trzeba było się do tego przygotowywać już lata temu - mówił Wojciechowski. - Czy Europa się teraz budzi? Chyba tak.
Jak dodał przedsiębiorca z branży zbrojeniowej, ta wojna jest już zdecydowanie inna niż wszystkie poprzednie, a kolejna będzie jeszcze bardziej zrobotyzowana. Do takiego rodzaju wojen trzeba zatem przygotowywać siły zbrojne, do wojen, gdzie nie liczy się zabijanie ludzi, lecz niszczenie infrastruktury.
Tłumy na debacie z prof. Leszkiem Balcerowiczem
Ekspert Jarosław Wolski ocenił, że pytanie o nasze bezpieczeństwo jest skomplikowane, a odpowiedź na nie niejednoznaczna. Wykładowca powiedział, że z jednej strony Polska nie była rozpatrywana przez Rosję jako państwo do podbicia, więc najazd czołgami nam nie grozi. Ale z drugiej strony Rosja już u nas jest i prowadzi wojnę w sferze kognitywnej. Jej celem jest pozbawianie społeczeństwa woli oporu, wiary w zwycięstwo.
Najbardziej optymistyczny wśród uczestników debaty był Jan Grabowski.
- Polska mimo wszystko jest bezpieczna. Mamy prąd, jedzenie, paliwo. Jeśli chodzi o przemysł zbrojeniowy, obudziliśmy się kilka lat temu. Dziś już produkujemy amunicję, choć powinniśmy zacząć parę lat wcześniej, budujemy fregaty, WB Electronics jest liderem w produkcji bezzałogowców - wyliczał członek zarządu PGZ, dodając, że Francja chce się dziś dzielić bronią i technologią nuklearną (prezydent Macron zapowiedział podczas orędzia 5 marca, że otworzy debatę na temat rozszerzenia francuskiego parasola nuklearnego na europejskich partnerów - red.) i że jesteśmy w Unii Europejskiej, a to ogromny potencjał bezpieczeństwa.
Od Białorusi przez Bałtyk po interesy przedsiębiorców
W dalszej części debaty rozmawiano m.in. o roli Białorusi (dla Łukaszenki Polska to NATO i osobisty wróg, a cyber zagrożenie z ich strony jest wielkie); pozycji prywatnego sektora zbrojeniowego i wsparciu państwa w eksporcie broni; a także znaczeniu Morza Bałtyckiego i Marynarki Wojennej. Jak mówił Jarosław Wolski, polskie bezpieczeństwo energetyczne opiera się na portach, dlatego deprecjonowana przez 30 lat Marynarka Wojenna musi być odbudowana. I to się dzieje m.in. przez program budowy fregat „Miecznik”.
- Bałtyk jest autostradą dla środków napadu powietrznego, dlatego potrzebne są nam duże okręty, jak fregaty rakietowe - powiedział Wolski.
Z kolei Honorata Hencel zwróciła uwagę, że Bałtyk jest areną, gdzie dzieją się cyber zagrożenia poprzez spoofing GPS - wysyłanie błędnych danych, a także jamming GPS, czyli zakłócanie sygnałów GPS. Wychodzą one z obwodu królewieckiego.
Jako że debatę zorganizowali Pracodawcy Pomorza, przedsiębiorcy zebrani na sali pytali, jak chronić infrastrukturę i łańcuchy dostaw. W odpowiedzi usłyszeli, że do tego potrzebne są regulacje na poziomie prawnym.
- Nie ma wytycznych, są zaniedbania państwa, żyjemy w bałaganie prawnym - ocenił Jarosław Wolski.
Cała debata trwała dwie i pół godziny i przyciągnęła na 34. piętro Olivia Star setki słuchaczy.
Patronat medialny nad wydarzeniem objął portal gdansk.pl.
