Świątynia pełna grobów
Rzadko to sobie uświadamiamy, ale Bazylika Mariacka to... wielki cmentarz. Od samego początku w świątyni chowano zasłużone dla miasta osoby. Szczęśliwie do dzisiejszych czasów zachował się plan rozłożenia płyt nagrobnych, datowany na 1730 rok. W przechowywanym w Archiwum Państwowym w Gdańsku dokumencie zaznaczono aż 511 płyt. Najstarsza datowana jest na 1411 rok i należy do burmistrzów Konrada Leczkowa i Arnolda Hechta - zlokalizowana jest w pobliżu ołtarza głównego.
Jak opowiada konserwator sztuki Barbara Brzuskiewicz z Fundacji Pracowni Miejskiej im. Ludwika Brzuskiewicza, w najnowszej historii kościoła Najświętszej Marii Panny, pierwsze prace przy posadzce datowane są na lata 50. ubiegłego wieku.
- Wtedy to gdańska świątynia podnosiła się ze zniszczeń wojennych. Kościół był spalony, zawaliły się sklepienia. Siłą rzeczy dużym uszkodzeniom uległa też posadzka - wyjaśnia Barbara Brzuskiewicz.
Nie licząc pojedynczych napraw do gruntownej renowacji zabytkowej posadzki powrócono dopiero po ponad 60 latach, w 2019 r.
Malowidła na wysokości 26 metrów - prawdziwy urok Bazyliki Mariackiej sprzed 500 lat
Konserwatorzy sztuki podjęli się wtedy wymagającego wyzwania polegającego na ustabilizowaniu płyt nagrobnych i pozostałych elementów posadzki, które chwiały się i osiadały. Oprócz tego, naprawiono też wszystkie popękania i połamania.
Będące wówczas prawie na ukończeniu prace po roku zostały jednak zatrzymane przez ówczesnego Pomorskiego Konserwatora Wojewódzkiego Zabytków Igora Strzoka. Proboszcz Bazyliki Mariackiej ks. prałat Ireneusz Bradtke broniąc się przed zarzutem niszczenia substancji zabytkowej twierdził, że wszystkie roboty odbywają się zgodnie z najwyższymi standardami sztuki konserwatorskiej.
Posadzka, która przeszła wiele
Po pięciu latach powrócono do prac konserwatorskich posadzki w kościele. Rozpoczęto je wiosną 2025 r. Zaczęto od nawy północnej, aby potem przejść do nawy głównej. Z tej ostatniej we wrześniu usunięto wszystkie ławki. Po remoncie wrócą na swoje miejsce, ale już zupełnie nowe.
- Po zespoleniu płyt podczas ostatniej renowacji mierzymy się teraz z ich drobiazgową konserwacją. W innych kościołach takie obiekty zabytkowe znajdują się na przykład przy ścianach, aby nie niszczały. Podstawowa trudność polega na tym, że tu mamy płyty i kamienie, z których niektóre są strzaskane i mocno użytkowane. Tym bardziej, że po posadzce chodzą tłumy wiernych i turystów - mówi Barbara Brzuskiewicz.
Wirtualna wystawa: zobacz średniowieczne dekoracje pod sklepieniem Bazyliki Mariackiej
Trwające obecnie prace konserwatorskie obejmują łącznie ok. 100 płyt nagrobnych.
Gdzieniegdzie na kamieniach i płytach nagrobnych konserwatorzy sztuki scalają i uzupełniają uszkodzone fragmenty tak, aby miały w miarę jednolity kształt.
- I te czynności wykonujemy teraz. Cała posadzka musi być też odpowiednio zapastowana i wypolerowana. Używamy w tym celu na przykład żywicy akrylowej. Stosujemy środki, które mają taką odporność, jak na bruku miejskim na ulicy. To gwarantuje później wytrzymałość przy użytkowaniu - wyjaśnia konserwatorka sztuki.
Posadzka w gdańskiej świątyni wykonana jest z różnych materiałów, takich jak kamienie przypominające marmur, granitoidy, piaskowce i wapień olandzki (pochodzący ze szwedzkiej wyspy Olandia).
Remont dzięki dużej dotacji miejskiej. Kaplica Królewska znowu zachwyca
Czy teraz po takich zabiegach posadzka w Bazylice Mariackiej zachowa dobrą kondycję najbliższe 100 lat? - Na lata się nie licytuję, ale wytrzyma bardzo długo - odpowiada Barbara Brzuskiewicz.
Bazylika, nasza duma
Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, powszechnie znana jako Bazylika Mariacka, to największa budowla średniowieczna Gdańska. Jest największym, zabytkowym kościołem w Polsce i trzecią największa ceglaną świątynią na świecie. Potężne jej mury i wieże wznoszą się wysoko nad panoramą miasta oraz nad rozległą okolicą. Stąd zwana jest także "Koroną Gdańska".
O jej monumentalnych rozmiarach świadczą liczby: długość: 105 metrów, szerokość (w transepcie): 66 m, wysokość od posadzki do sklepienia prawie 30 m.
ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ Z REMONTU POSADZKI W BAZYLICE MARIACKIEJ:
Kubatura wnętrza kościoła to ok. 155 tysięcy metrów sześciennych. Powierzchnia dachów to cały hektar. W środku Bazyliki Mariackiej zmieści się ok. 25 tysięcy osób. Wysokość wieży to 78 m (do kalenicy 82 m).
ZOBACZ WIDEO Z BAZYLIKI MARIACKIEJ:
Kamień węgielny pod budowę świątyni wmurowano w uroczystość Zwiastowania Pańskiego 25 marca 1343 r. W 1502 roku budowniczy Henryk Hetzel położył ostatnią cegłę sklepienia. Skończyła się tym samym trwająca 159 lat budowa świątyni.
