Przedłużyć życie niemal 370 drzew Wielkiej Alei Lipowej. Termin zgłoszeń mija 26 września

Aż 369 drzew Wielkiej Alei Lipowej musi przejść specjalistyczne zabiegi, których celem jest poprawa ich stanu zdrowotnego, a także poziomu bezpieczeństwa na przebiegających obok jezdniach samochodowych i torowisku tramwajów. Gdański Zarząd Dróg i Zieleni właśnie rozpisał przetarg na wykonanie tych prac. Termin składania ofert minie 26 września. Ubiegające się o ten kontrakt firmy muszą wykazać się odpowiednim doświadczeniem - m.in. w pielęgnacji pomników przyrody.
19.09.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Zdjęcie Wielkiej Alei Lipowej zrobione z powietrza dronem, w porze letniej
W okresie swojej świetności Wielka Aleja Lipowa liczyła ponad 1400 drzew, dzisiaj jest to mniej, niż 600
fot. Łukasz Ogrodziński/gdansk.pl

Jeszcze sprzed zaborów

To wyjątkowe zadanie. Wielka Aleja Lipowa jest zabytkiem zarówno w sensie potocznym, jak i w znaczeniu prawnym. Założona została w latach 1768-1770, co oznacza, że najstarsze z drzew pamiętają jeszcze czasy Gdańska jako miasta przedrozbiorowej Rzeczypospolitej! Takich lip zachowało się około 100. Kolejne nasadzenia wykonano około roku 1815 r., a więc w czasie, gdy gasła gwiazda Napoleona Bonaparte. Lipy w alei łączącej dzisiaj Śródmieście z Wrzeszczem sadzono też w okresie Wolnego Miasta Gdańska i już po wojnie, w epoce PRL. 

Pierwotnie, na dystansie 2 kilometrów zasadzonych było 1416 lip holenderskich - po 354 w każdym z czterech rzędów. 

W 1967 r. Wielką Aleję Lipową wpisano do rejestru zabytków. Obecnie składa się na nią mniej niż 600 drzew.

Gdańskie Święto Wielkiej Alei Lipowej: "Skarbem Aniołków jest zieleń"

Zdjęcie wielkiej alei lipowej zrobione pionowo z powietrza, przy pomocy drona
W dawnych czasach była to droga do podmiejskich posiadłości i bulwar dla spacerowiczów. Dziś jest tutaj główny szlak komunikacyjny Gdańska, z tysiącami przejeżdżających samochodów i setkami tramwajów. Co tu dużo mówić - nie ma to pozytywnego wpływu na stan zdrowotny drzew
fot. Łukasz Ogrodziński/gdansk.pl

Szukając odpowiedniej firmy

Właśnie wyjątkowość Wielkiej Alei Lipowej sprawia, że nie każda firma może przystąpić do tego przetargu. GZDiZ zaczął od zlecenia ekspertyzy dendrologicznej, dzięki której rozpoznano, które z drzew pilnie potrzebują odpowiednich działań.

Drzewo samo się obroni. Rozmowa z dendrologiem GZDiZ

Teraz trwa poszukiwanie wykonawcy prac. Celem zabiegów jest zarówno ochrona drzew, poprawa ich żywotności oraz stabilności, jak i zapewnienie bezpieczeństwa w ich otoczeniu - bowiem tuż przy lipach codziennie przejeżdżają tysiące aut i setki tramwajów. 

Dla każdej z lip wyznaczonych do zabiegu sporządzono szczegółowy plan działań. Jest on dopasowany do stanu i potrzeb konkretnego drzewa.

Na wstępie GZDiZ stawia warunki, które mają wykazać odpowiednie doświadczenie w prowadzeniu prac dendrologicznych. Wykonawca musi wykazać, że - licząc od 26 września, czyli dnia, w którym upływa termin składania ofert - w okresie ostatnich 3 lat wykonał zamówienia na prace w koronach drzew o łącznej wartości min. 50 tys. zł brutto. Ponadto musi wykazać, że 50 z tych drzew rosło na terenach wpisanych do rejestru zabytków, a co najmniej 10 z nich miało status pomnika przyrody.

Tajemniczy fundator lipowej Wielkiej Alei. Kim był dla Gdańska? Gdzie znajduje się jego grobowiec?

Mężczyzna z brodą stoi przy starej lipie z urządzeniem do podawania drzewom szczepionki. Urządzenie wygląda jak aparat do spryskiwania
Miasto od dawna szuka optymalnej metody ratowania Alei. Nz. Jerzy Nieswabda, specjalista od szczepionek dla roślin, który pracował przy gdańskich lipach we wrześniu 2021 roku
fot. Dominik Paszliński/gdansk.pl

Co trzeba wykonać

- Szczegółowo przebadano 112 drzew - mówi Jakub Chorodeński, główny specjalista dendrolog Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni. - W najgorszym stanie znajduje się około 20 z nich, które musimy znacząco przyciąć.

Kolejnych 20-30 lip wymaga cięć, które mają doprowadzić do szybkiego zagęszczenie się korony w dolnej części i obniżenia środka ciężkości, co pozwoli nadal im rosnąć, a ich otoczenie będzie bezpieczne. 

Pozostałe drzewa wymagają usunięcia posuszu i jemioły oraz stopniowego, naśladującego naturalne procesy, obniżania korony 

Ogłoszony przetarg dotyczy łącznie 369 lip. Jego zakres obejmuje:

  • przeprowadzenie kompleksowej inspekcji koron drzew, której celem jest kontrola stabilności konarów,
  • usunięcie suszu i niestabilnych gałęzi,
  • usunięcie jemioły,
  • obniżenie koron, w których potwierdzono ubytki i rozkład,
  • redukcję martwych i zamierających przewodników,
  • cięcia w koronach – zarówno takie, których celem jest utrzymanie koron wtórnych (pędów w dolnej części drzewa), jak i skracające wierzchołki oraz cięcia wycofujące korony

Wielka Aleja Lipowa. Szczepionki podane do korzeni drzew mają zapewnić im lepszą ochronę i odżywianie

Zdjęcie szpalerów starych wielkich drzew bez liści - jest to bowiem pora zimowa
Jednym z podstawowych zadań ma być pielęgnacja koron drzew. Chodzi nie tylko o zdrowie starych lip, ale też o bezpieczeństwo przejeżdżających aut i tramwajów, na które może spaść osłabiony konar
fot. Grzegorz Mehring/gdansk.pl

Zagwarantować dalsze życie

- W przypadku niektórych drzew musimy zastosować widoczne cięcia, które obniżą je o 30% ich wysokości, ale jest to jedyne możliwe rozwiązanie - wyjaśnia Jakub Chorodeński. - Alternatywą byłoby całkowite usunięcie drzewa, więc pomimo tych, wydawać by się mogło, radykalnych działań, jesteśmy w stanie zagwarantować im kolejne lata życia. 

W specyfikacji przetargu uwzględniono również konieczność przeglądu każdego egzemplarza pod kątem występowania gatunków chronionych w koronach, konarach i pniach drzew. Sporządzono także szczegółowe wytyczne, których celem jest zabezpieczenie cennego drzewostanu, niedopuszczenie do uszkodzenia korzeni oraz zagęszczenia gleby w obrębie Strefy Ochrony Drzewa podczas wykonywanych prac - chodzi o obszar wokół pnia, który znajduje się pod koroną drzewa i dodatkowo ma być powiększony o pas szerokości 1 metra.

Oferty można składać do 26 września, a szczegóły dostępne są w Biuletynie Informacji Publicznej GZDiZ.

Publikacja na podstawie komunikatu GZDiZ

TV

Mobilna akcja zbiórki krwi na parkingu Urzędu Miejskiego