Święto Wolności 2022. Narodziny Solidarności
W tym roku mijają 42 lata, odkąd delegaci Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego na czele z Lechem Wałęsą złożyli podpisy pod Porozumieniem Gdańskim i tym samym zakończył się strajk sierpniowy. Był to początek końca komunistycznych rządów w Polsce.
- Solidarność nie jest historią zamkniętą. Naszym zadaniem jest odczytywanie jej ideowego przesłania na co dzień, dostrzeżenie jej inspirującej mocy. W obliczu wojny w Ukrainie, kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej i - trwającej nadal - globalnej pandemii jesteśmy w przełomowym momencie rozwoju naszej cywilizacji - mówi Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności.
Zapraszając na kilkudniowe Święto Wolności, w ramach którego odbędą się debaty, działania artystyczne i różnego rodzaju wydarzenia symboliczne, Basil Kerski podkreśla, że tylko ponadnarodowa solidarność i silnie rozwinięta wspólnotowość mogą przeciwstawić się niebezpiecznym tendencjom: radykalizacji poglądów, ksenofobicznym zachowaniom, dezinformacji i niszczeniu społeczeństw obywatelskich.
- Czy stać nas dziś na solidarność? Co, jeśli nie solidarność? - na te pytania szczególnie intensywnie szukamy odpowiedzi w sierpniu, miesiącu kluczowym dla pamięci pokojowej rewolucji Solidarności - dodaje Basil Kerski. - Swoistym prologiem Święta Wolności jest jubileusz pięciolecia programu i przestrzeni Solidarność Codziennie, realizowanego na 3 piętrze ECS. To aktywność społeczna naszej instytucji służąca wzmacnianiu zaangażowania obywatelskiego, budowaniu dialogu, tworzeniu innowacji i praktykowaniu solidarności. Codziennie.
Najważniejsze wydarzenia Święta Wolności, które są jeszcze przed nami
Nigdy więcej wojny / 1 września
Święto Wolności zwieńczą obchody 83 rocznicy wybuchu II wojny światowej. Rozpoczynają się 1 września na Westerplatte o godzinie 4.45.
Bezpłatne autobusy z 10 dzielnic zawiozą wszystkich na uroczystości na Westerplatte
Natomiast o godzinie 10.30 ECS zaprasza do swojego audytorium na debatę z cyklu „Europa z widokiem na przyszłość”, zatytułowaną „Wojna i pokój”. Wśród zaproszonych gości są m.in.: Andrij Dlihacz - współtwórca Centrum Odbudowy Gospodarczej Ukrainy; Dmytro Stus - dyrektor Narodowego Muzeum Tarasa Szewczenki w Kijowie; Dietmar Nietan z niemieckiego Bundestagu, i Margaritis Schinas - wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej. Całość poprowadzi Jacek Kołtan, pełnomocnik dyrektora ECS ds. naukowych.
Wstęp jest wolny, ale należy pobrać bezpłatny bilet: Europa z widokiem na przyszłość. Wojna i pokój.
Transmisja z debaty na www.gdansk.pl w czwartek, 1 września, od godz. 10.30.
O godzinie 12.00 tego dnia na placu Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku u stóp pomnika zostaną złożone wieńce i zapłoną znicze. Odbędzie się tradycyjny Apel Pamięci. O godzinie 13.30 w tym samym miejscu zostanie odprawiona msza w intencji poległych pocztowców, a po niej będzie możliwość skosztowania grochówki z kuchni polowej. Uroczystości rocznicowe zakończą się na Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego na Zaspie (ul. Chrobrego), gdzie wygłoszone będą przemówienia, złożone wieńce i zapalone znicze, a Capella Gedanensis uświetni całość wiązanką pieśni patriotycznych.
Transmisja z uroczystości rocznicowych na placu Obrońców Poczty Polskiej na www.gdansk.pl w czwartek, 1 września, od godz. 12.00 oraz z mszy świętej od godz. 13.30.
Szczegółowy program ŚWIĘTA WOLNOŚCI: Święto Wolności 2022. Narodziny Solidarności.
Partnerzy: EUROACTIV.pl, Fundacja Grand Press, Fundacja Konrada Adenauera, Nadbałtyckie Centrum Kultury, New Eastern Europe, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.
Rocznica Sierpnia '80. Debata „Odpowiedzialność za solidarność” z 2020 roku
Obchody trwają już od piątku, 28 sierpnia
Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje o tych wydarzeniach.
SOLIDARNOŚĆ CODZIENNIE / 26 sierpnia
5-lecie działalności przestrzeni dla aktywistów na 3 piętrze ECS - Solidarność Codziennie, za którą stoi ponad trzy tysiące zorganizowanych wydarzeń i ponad 28 tysięcy ich uczestników.
- Solidarność Codziennie powstała po to, by towarzyszyć, wspierać i rozwijać działania społeczne małych organizacji pozarządowych, grup nieformalnych oraz osób indywidualnych. To przestrzeń otwarta, budująca koalicje na rzecz wspierania aktywistów i aktywistek, zapraszające i motywujące do działania - mówi Patrycja Medowska, zastępczyni dyrektora ds. kultury obywatelskiej. - Te pięć lat pokazało, jak ważna to sfera działań ECS, jak bardzo zrosła się z pozostałymi aktywnościami i projektami.
Program wydarzenia obejmował oprowadzanie po wystawie stałej ECS, wspólne drugie śniadanie, wykład z dyskusją z udziałem politologów i socjologów, lunch, warsztaty non-fiction, podwieczorek społeczny połączony z prezentacją publikacji „Solidarność codziennie. Podręcznik”, performatywne czytanie tekstu i stoczniowe after party.
Szczegółowy program tutaj: (S)prawa człowieka. 5 lat Solidarności Codziennie.
REAGUJEMY! / 26–27 sierpnia
Drugim wydarzeniem było spotkanie otwartej sieci Reagujemy!, powołanej do życia w czerwcu w Poznaniu. Zrzesza już ok. 40 pracowników instytucji kultury, domów osiedlowych i bibliotek, aktywistów organizacji pozarządowych i grup nieformalnych z całej Polski. Organizatorzy zapraszają kolejne osoby, grupa jest otwarta i każdy może się zapisać Powstała po to, aby inspirować się, wymieniać idee i dobre doświadczenia w pracy w społeczeństwie wielokulturowym.
W ramach inicjatywy odbyły się spotkania w Europejskim Centrum Solidarności i Gdańskim Teatrze Szekspirowskim - w programie wykład z dyskusją, warsztaty, podwieczorek społeczny i praca w grupach roboczych.
Szczegółowy program tutaj: Reagujemy! Spotkanie 2.
SOLIDARITY OF ARTS / 28 sierpnia
Trzecim wydarzeniem stanowiącym preludium do głównej części Święta Wolności był festiwal Solidarity of Arts, organizowany w tym roku pod hasłem „Wolność” i barwami niebiesko-żółtymi.
W ramach wydarzenia w czterech lokalizacjach miasta - przed wejściem do Dworu Artusa, na placu im. Dariusza Kobzdeja, skwerze Heweliusza i w Ratuszu Staromiejskim - można było zapoznać się ze sztuką artystów z Ukrainy, których wojna zmusiła do ucieczki, a gościnne schronienie dał Gdańsk. Wydarzenie miało charakter interwencji artystycznych. Jego partnerem było Nadbałtyckie Centrum Kultury.
Tego samego dnia po wystawie „Sława Ukrajini! Symbole niepodległości” odbyły się dwa spacery kuratorskie. W języku ukraińskim po wystawie oprowadzał Lew Zacharczyszyn, pełnomocnik dyrektora ECS do spraw polsko-ukraińskiej solidarności, były konsul generalny Ukrainy w Gdańsku. O godzinie 16.00 spacer w języku polskim poprowadził Kacper Dziekan z Zespołu ds. Międzynarodowych ECS.
- Polska i Ukraina to sąsiedzi w sercu Europy, ale wciąż zbyt mało o sobie wiemy. Zebraliśmy na tej wystawie symbole ukraińskiej niepodległości i nowoczesnej tożsamości, aby lepiej się poznać. Wszystko to, co sprawia, że naród ukraiński się jednoczy, odczuwa dumę ze swego kraju i współobywateli, a teraz - zaatakowany przez rosyjskiego agresora - gotowy jest przelewać krew za wolność i demokrację. Sława Ukrajini! Herojam sława! - zapraszali organizatorzy.
Wystawa znajduje się w galerii TRAP w Europejskim Centrum Solidarności (parter, przy audytorium).
Festiwal Solidarity of Arts - ukraińskie interwencje artystyczne w przestrzeni miasta
Medal Wolności Słowa / 30 sierpnia
W wigilię rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych w ECS odbyła się gala Medalu Wolności Słowa, współorganizowana i transmitowana przez telewizję TVN24. Przyznano je już po raz drugi.
Katarzyna Wappa, Piotr Jacoń i Igor Tuleya laureatami II edycji Medalu Wolności Słowa
Nagroda honoruje osoby dbające w przestrzeni publicznej o dobro wspólne, zwłaszcza poprzez działalność: obywatelską, społeczną; publiczną, kulturalną, artystyczną, naukową; dziennikarską i publicystyczną. Medale przyznawane są w następujących kategoriach: Instytucja, Obywatel/ka i Media.
- KATEGORIA INSTYTUCJA
- Krzysztof Głuchowski, dyrektor naczelny i artystyczny Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- Jakub Karyś, publicysta, działacz społeczny, przewodniczący Komitetu Obrony Demokracji
- Igor Tuleya, prawnik, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie
- KATEGORIA OBYWATELKA/OBYWATEL
- Kamila Ferenc, prawniczka, wiceprezeska zarządu ds. programowych Fundacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny FEDERA
- Robert Hojda, prezes Fundacji Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych, organizator projektu Tour de Konstytucja PL
- Katarzyna Wappa, nauczycielka języka angielskiego z Hajnówki, aktywistka, pomaga uchodźcom na granicy polsko-białoruskiej
- KATEGORIA MEDIA
- Piotr Jacoń, dziennikarz, TVN24
- Jerzy Jurecki, twórca i wydawca „Tygodnika Podhalańskiego”
- Ewa Siedlecka, publicystka, tygodnik „Polityka”
Okrągły Stół Samorządowy na temat drożyzny / 31 sierpnia
W godz. 8.30 do 10.30 w ECS odbył się Okrągły Stół Samorządowy, na temat „Jak drożyzna zniszczy wspólnoty lokalne”. To inicjatywa Ruchu Samorządowego TAK! Dla Polski. Do Gdańska na 31 sierpnia zjechało około 200 prezydentów miast, burmistrzów i działaczy samorządowych z całego kraju. Na koniec obrad Okrągłego Stołu Samorządowego podpisano apel liderów samorządów terytorialnych i strony społecznej do rządu i ludzi obozu władzy.
Postulaty znów idą z Gdańska - Okrągły Stół Samorządowy w 42. rocznicę Porozumień Sierpniowych
Narodziny Solidarności / 31 sierpnia
O godzinie 10.45 złożono kwiaty pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców. Kwadrans później tradycyjnie wspólnotowo otwarto historyczną stoczniową Bramę nr 2 przy Pomniku - na wspomnienie wydarzenia sprzed 42 lat, które dokonało się po ratyfikacji Porozumienia Gdańskiego.
Przemówienia wygłosili: Bogdan Lis - działacz Solidarności, przewodniczący Rady ECS, Margaritis Schinas - wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, Mieczysław Struk - marszałek województwa pomorskiego, Agnieszka Owczarczak - przewodnicząca Rady Miasta Gdańska, Aleksandra Dulkiewicz - prezydent Gdańska, i Basil Kerski - dyrektor ECS. Wśród gości - Danuta Wałęsa.
Adam Bodnar i Etyka Solidarności / 31 sierpnia
‘W południe w audytorium ECS odbyło się spotkanie pod hasłem Etyka Solidarności. Refleksją w rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych podzielił się dr hab. Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich (2015-2021), prawnik i nauczyciel akademicki.
Po wykładzie odbyła się rozmowa, w której do Adama Bodnara dołączą trzej nominowani do Medalu Wolności Słowa: Krzysztof Głuchowski, Piotr Jacoń i Katarzyna Wappa.
Adam Bodnar: “Aby naprawić nasz świat, dramatycznie potrzebujemy solidarności sumień"
Medal Wdzięczności / 31 sierpnia - godz. 17
Medale Wdzięczności są przyznawane od 2010 roku. Od tego czasu już ponad 700 osób z całego świata otrzymało to wyjątkowe wyróżnienie. W gronie odznaczonych są obcokrajowcy, którzy wspomagali Polaków i polską opozycję w czasach komunizmu - moralnie, politycznie i materialnie, wspierali rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz promowali idee Solidarności. Honorowani są również ci, którzy dziś w duchu ideałów Solidarności bronią uniwersalnych praw człowieka i wzmacniają pokój na świecie, budując dobre relacje między narodami. Wreszcie, ludzie nauki i kultury, aktywiści, muzealnicy, dziennikarze i publicyści, którzy dokumentują, badają i popularyzują historię ruchu Solidarność.
Medale podczas tegorocznego Gdańskiego Święta Wolności zostały wręczone pięciu osobom, w tym trzem pośmiertnie. Są to: Bułgaria - Żeliu Żelew (pośmiertnie), medal odebrała Stanka Żelew, córka laureata; Stefan Canew; Niemcy - Manfred Mack; Ukraina - Wasyl Stus (pośmiertnie), medal odebrał Dmytro Stus, syn laureata, dyrektor Narodowego Muzeum Tarasa Szewczenki w Kijowie; USA - Lane Kirkland (pośmiertnie), medal odebrały Louise Kirkland oraz Lucy Schoenfeld, córki laureata.
Obywatelski Marsz Porozumienie - dla prześladowanych sąsiadów / 31 sierpnia
Obywatelski Marsz Porozumienie jest już tradycyjną częścią gdańskich obchodów zwycięstwa Sierpnia. Organizatorzy zaprosili wszystkich zainteresowanych na godz. 18, pod Bramę nr 2 Stoczni Gdańskiej. Marsz poszedł ulicami miasta, pod Dwór Artusa - pod hasłem solidarności sąsiedzkiej z narodami, które cierpią w zderzeniu z autorytarnymi reżimami: Ukraińcami, Białorusinami, ale też m.in. Afgańczykami.
Ulicami Gdańska przeszedł Marsz Porozumienie. Dla Ukrainy, Białorusi, mniejszości. Dla każdego
Bilety na wystawy ECS w cenie promocyjnej / 31 sierpnia
Z okazji Święta Wolności 31 sierpnia bilet na wystawę stałą ECS i wystawę czasową STOCZNIA można było nabyć w cenie promocyjnej 10 zł - w kasie ECS lub z wyprzedzeniem online.
Spacery subiektywne po wystawie stałej ECS
W roli przewodników wystąpili uczestnicy wydarzeń sprzed 42 lat: Bogdan Borusewicz, Henryka Krzywonos-Strycharska, Andrzej Celiński i Aleksander Hall.
Spacery kuratorskie po wystawie czasowej STOCZNIA
Przewodnikami po wystawie STOCZNIA byli jej kuratorzy: Konrad Knoch i Agnieszka Bacławska-Kornacka.
