Heroiczne początki
Już 11 stycznia 1935 r. powołano pierwszego komendanta Chorągwi Gdańskiej ZHP - został nim Alf (Alfons) Liczmański, nauczyciel stenografii i kaligrafii w Polskich Szkołach Handlowych w W.M. Gdańsku, działacz harcerski z wieloletnim doświadczeniem. Urodził się w 1904 r. w Gdańsku. Jego ojcem był krawiec Stanisław Liczmański, matką - Teofila z d. Wielgoszewska. Oboje rodzice byli działaczami organizacji polonijnych, podobnie jak później ich syn, organizowali uroczystości patriotyczne. Alf Liczmański był świetnym organizatorem, stworzył struktury harcerskie w Gdańsku. Nie było to łatwe po 1933 roku, kiedy to władzę w mieście przejęli naziści, a Polacy stali się obiektem szykan.
Wybuch II wojny światowej zastał Alfa Liczmańskiego w Gdyni, gdzie utworzył Ochotniczy Oddział Wojskowy Harcerzy Gdańskich. Próbował przedostać się przez front do oddziałów Wojska Polskiego. Schwytany, więziony i torturowany - Niemcy rozstrzelali go 19 marca 1940, w Obozie dla Jeńców Cywilnych Graniczna Wieś. Po ekshumacji w 1948 roku Alf Liczmański pochowany został na cmentarzu na Zaspie.
Tragiczny los spotkał wielu harcerzy z W.M.G. Na murze Domu Harcerza w Gdańsku znajduje się, odsłonięta w 1981 r., pamiątkowa tablica ku czci 116 harcerzy i przyjaciół harcerstwa, którzy oddali swoje życie podczas II wojny światowej, wierni ojczyźnie.
W 2008 r. harcerstwo W.M.G. zostało upamiętnione przez miasto Gdańsk skwerem i pomnikiem, w formie wyrastającego z ziemi silnego pnia drzewa, które zostało złamane w swojej górnej części. Skwer znajduje się po sąsiedzku z Forum Gdańsk, zaraz za Kunsztem Wodnym. Napis na pomniku głosi:
W hołdzie harcerkom i harcerzom pomordowanym w czasie II wojny światowej. Tym, którzy wskrzeszali z ruin nasz Gdańsk. Instruktorom, wychowawcom pokoleń młodzieży harcerskiej, którzy odeszli na wieczną wartę. Czuwaj!
Radni uczcili pamięć polskich posłów w Parlamencie Wolnego Miasta Gdańska. SYLWETKI
Komuna nie złamała
Po zakończeniu wojny, ZHP wyszło z podziemia. W epoce PRL poddane zostało nadzorowi ideologicznemu ze strony komunistów. Mimo tego, wciąż było kuźnią młodych charakterów, rozwijało idee braterstwa i działań na rzecz dobra społecznego. W 1959 r. Chorągiew Gdańska ZHP liczyła 22,3 tys. harcerzy i zuchów. W 1963 zainicjowano budowę Domu Harcerza w Gdańsku, który oddano do użytku w 1970 r.
W kwietniu 1970 Chorągiew Gdańska ZHP otrzymała sztandar oraz imię Bohaterów Ziemi Gdańskiej.
Sierpień 1980 umożliwił przywrócenie ducha harcerstwa bez idei socjalistycznych. Zorganizowano uroczyste obchody 70-lecia harcerstwa, m.in. w ratuszu Głównego Miasta odbyła się sesja naukowo-historyczna. Otwarto tam też wystawę, która następnie została przeniesiona do Domu Harcerza.
W 1984 Chorągiew Gdańska ZHP liczyła 50,9 tys. członków.
Dzieje niezwykłego budynku. Dom Harcerza w Gdańsku
W stronę Jamboree
Dzisiaj Chorągiew Gdańska ma struktury w całym województwie pomorskim. Działa zgodnie z misją ZHP, którą jest wychowanie młodego człowieka – wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowanie charakteru przez stawianie mu wyzwań.
Chorągiew Gdańska ZHP liczy ponad 6 tys. zuchów, harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników i instruktorów działających w 19 hufcach (Bytów, Czarna Woda, Gdańsk-Portowa, Gdańsk-Śródmieście, Gdańsk-Wrzeszcz-Oliwa, Gdynia, Kartuzy, Kościerzyna, Kwidzyn, Lębork, Malbork, Miastko, Puck, Rumia, Sopot, Starogard Gdański, Tczew, Wejherowo, Ziemi Słupskiej).
Hm. Bogdan Radys. Strażnik pamięci o pocztowcach i harcerzach z Wolnego Miasta Gdańska
Jest to organizacja mocno zaangażowana w życie społeczne, chętnie współpracuje z władzami samorządowymi. W 2018 r. Chorągiew Gdańska ZHP i miasto Gdańsk były gospodarzami zlotu 100-lecia ZHP na Wyspie Sobieszewskiej. Dzięki tej współpracy ZHP i Gdańsk w 2027 roku zostaną gospodarzami 26. Światowego Jamboree Skautowego - największego wydarzenia edukacyjnego na świecie. Na Wyspę Sobieszewską przyjedzie 50 000 skautek i skautów ze wszystkich kontynentów, towarzyszyć im będzie ponad 60 tys. turystów. W roku 2020 miało się odbyć europejskie Jamboree skautowe w Gdańsku, ale zostało odwołane z powodu pandemii koronawirusa.
Uroczystości z okazji 90-lecia Chorągiew Gdańska ZHP zaplanowała na maj.
