„Fotografie z tłem. Gdańszczanie po 1945 roku” to reedycja, uzupełniona i poszerzona, wydanego w 2003 roku zbioru reportaży, ukazujących Gdańsk poprzez niezwykłe, trudne losy jego mieszkańców. Olga Dębicka opisuje w nich historie żyjących obok siebie na co dzień Polaków, Niemców - którzy po wojnie musieli opuścić miasto, i przesiedleńców ze Wschodu, którzy zamieszkali w ich dawnych domach - sami bowiem zostali wygnani ze swoich na Litwie, Wołyniu czy Białorusi.
Losy gdańszczan mieszkających tu od pokoleń splatają się więc z życiorysami mieszkańców o korzeniach warszawskich, żydowskich, niemieckich, kaszubskich, wileńskich, lwowskich i kociewskich. Wszystko to tworzy prawdziwy tygiel narodowościowy i kulturowy, absolutna różnorodność, którą spaja doświadczenie wojny.
Jak wspomina autorka, początkowo osią historii miały być zachowane fotografie zwykłych mieszkańców, których Dębicka chciała w ten sposób ocalić od zapomnienia. - Była to robota na poły detektywistyczna, archeologiczna i dziennikarska - opowiada. - Stare, płaskie, czarno-białe zdjęcia z szuflady stawały się skrzynką, która uruchamiała pamięć rozmówcy.
]
Szybko okazało się, że trzeba przywrócić pamięć nie tylko postaciom ze zdjęć i samym zdjęciom, ale uwiecznić trzeba doświadczenia tych ludzi. - Nie sposób było zmieścić dramaturgię tych losów w podpisie pod zdjęciem, więc powstawały reportaże. Odbywało się sklejanie życiorysów z odprysków, rekonstrukcja spalonej mapy Gdańska... Nie chodziło mi jednak tylko o obnażenie pojedynczej fotografii a o pokazanie dramatu rodzinnego. O oddanie życiorysu w depozyt - podkreśla autorka.
Choć najważniejsze dla Dębickiej były zwyczaje biografie bohaterów, nie są one czymś typowym, powszednim. - Życie często pisze ciekawsze scenariusze od tych przedstawianych w filmach i w powieściach. Jest miłość, zdrada, zbrodnia, śmiech, łzy, melodramat, happy end. Każdy w tych losach odnajdzie sobie znajome przeżycia. Powojenni gdańszczanie to ludzie wielu małych ojczyzn i języków, wyznań, nacji. To mieszanina kultur, temperamentów i historycznych doświadczeń - tłumaczy Dębicka.
W książce pojawiają się też znane postaci - wśród bohaterów można spotkać Charlottę Treder - żonę kompozytora Helmuta Deglera (znanego także jako Henryk Jabłoński), autora słynnej piosenki „Pierwszy siwy włos”. Dziennikarka przywołuje też Rosę Anders, dla której najsilniejszym gdańskim wspomnieniem jest smak kawy zbożowej „Kaffee Ma-Ma” z Malborka, a także dziadków Donalda Tuska, rodzinę Ewy Pobłockiej oraz Łucję Toczyską, pamiętających Wolne Miasto Gdańsk, czasy wojny i późniejszą odbudowę miasta.
Spotkanie z Olgą Dębicką wokół książki „Fotografie z tłem. Gdańszczanie po 1945 roku”, wzbogacone o pokaz archiwalnych zdjęć, odbędzie się we wtorek, 27 lutego, w sieni Instytutu Kultury Miejskiej (Gdańsk, ul. Długi Targ 39/40). Początek o godz. 18. Wstęp wolny.
|
Olga Dębicka - dziennikarka, reportażystka, pisarka. Autorka książek: m.in. „Marka Hłaski widzenie świata” i „Fotografie z tłem”. Publikowała artykuły w „Dzienniku Bałtyckim” i „Dialog Deutsch-Polnisches Magazin”, przez 12 lat była także związana z portalem Wirtualna Polska. Od 14 lat współpracuje z „National Geographic”. Na koncie ma liczne nagrody dziennikarskie i literackie, m.in.: Nagrody Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, wyróżnienie pod patronatem Nowego Dziennika z Nowego Jorku, Pro Libro Legendo, Grand Press i Golden Pen Top Journalist Award 2015. Nominowana była także do Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarzy. |
