Zdroje, inaczej zwane poidełkami, to niewielkie elementy architektury o charakterze użytkowym, służące do gaszenia pragnienia, szczególnie w upalne dni. Na terenie Gdańska pojawiają się systematycznie od 2012 roku. Do tej pory zamontowano ich już 18.
Najpierw były montowane w pasie nadmorskim - od Brzeźna do Jelitkowa - potem w różnych miejscach miasta zaproponowanych przez mieszkańców i wybudowanych w ramach Budżetu Obywatelskiego.
Zdroje cieszą się dużym powodzeniem wśród mieszkańców i wczasowiczów. Zobacz na mapie, gdzie znajduje się dotychczasowych 18 takich urządzeń.
 |
W piątek, 4 sierpnia, ok. godz. 11.30 Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna odda do użytku kolejne dwa: przy ul. Świętojańskiej przy kościele św. Jana oraz przy ul. Szafarnia. Tak będą wyglądać:
 |
|
W pobliżu kościoła św. Jana, przy ul. Świętojańskiej, przed skrzyżowaniem z ul. Minogi stanie zdrój, który nawiązuje do znajdującej się tam w XIX w. studni. Miała ona formę obelisku wzbogaconego gzymsami, kasetonami i pilastrami. Autorzy pracy - Michał Morzy i Paweł Maszota z Gdańska - odchodzą jednak od niektórych dawnych wzorców, tworząc prostszą, nowocześniejszą i monolityczną formę, wykonaną ze współczesnego materiału. Zdrój posiada źródła wody umieszczone na trzech różnych wysokościach. Prostota formy zdroju podkreśla znaczenie znajdującego się za nią zabytku. Nie próbuje konkurować z historyczną i pełną detalu architekturą Kościoła Św. Jana. |
 |
|
Zdrój stanie na zielonym skwerku od strony gdańskiej mariny na Motławie, przy skrzyżowaniu ulic Szafarnia, Ołowianka i Angielska Grobla. Sąsiedztwo dawnego portu towarowego, a obecnie mariny turystycznej sprawia, że charakterystyczne dla okolicy są chwiejące się na jachtach smukłe maszty, które zwracają na siebie uwagę zarówno wizualnie poprzez ciągły ruch, jak i metaliczny dźwięk obijających się o nie lin. Proponowany zdrój - autorem jest Tomasz Kierończyk z Poznania - łączy przestrzeń lądu z wodą poprzez nowoczesną formę wynikającą z historii i żeglarskiej tradycji miejsca, dzięki czemu doskonale wpisuje się w otoczenie. Lekka, lecz solidna forma ze stali szczotkowanej jest elegancka i odporna na warunki atmosferyczne oraz uszkodzenia. Na szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza oryginalny sposób uruchamiania strumienia wody (stalowa imitacja liny żeglarskiej). |
Zaprojektowane nowe zdroje są prototypami. Zdrój znajdujący się przy Kościele Św. Jana został wybudowany dla upamiętnienia studni wodnej, która znajdowała się w tym miejscu w XIX w., i której kształt był inspiracją dla projektantów. Dlatego też inwestycje wymagały zastosowania nowych rozwiązań np. w przypadku zdroju przy Kościele Św. Jana wykonania siedmiu odrębnych form z betonu architektonicznego o wadze ok. 500 kg.
W przypadku zdroju przy ul. Szafarnia przyjęta forma wymagała indywidualnych rozwiązań niestosowanych w innych tego typu zdrojach.
Nowe zdroje w historycznej części miasta. Przy ulicach Świętojańskiej i Szafarnia
Koszt budowy obu zdrojów to około 80 tys. netto. Uwzględnia on nie tylko wykonanie zdrojów lecz również położenie nowej nawierzchni w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Dodatkowo, na różnicę kosztów w porównaniu z dotychczas stawianymi zdrojami, miały wpływ: forma zdrojów, ich rozmiar, jak również rodzaj odtwarzanej wokół nawierzchni.
Dotychczas montowane zdroje składają się z jednego powtarzalnego betonowego elementu, wymagającego do produkcji jednej formy, a nawierzchnię wokół zdroju stanowiły tradycyjne płytki betonowe układane na małej powierzchni (5-10 m kw).
Przy Kościele Św. Jana odtwarzana nawierzchnia wykonana będzie z nowych płyt granitowych, które muszą być położone na dużo większej powierzchni niż dotychczas (ok. 40-50m 2 ). W przypadku zdroju przy ul. Szafarnia, odtwarzana nawierzchnia jest zbliżona do dotychczasowej, jednak wpływ na koszt miał materiał, którym będzie w tym przypadku kostka granitowa. Stare i nowe zdroje różni ponadto sposób sterowania wypływem wody.
Kolejne zdroje już wkrótce
Program „Gdańskie fontanny i zdroje” ma na celu przywrócenie miastu tradycji związanych z bogactwem architektury wodnej, które mogliśmy poznać dzięki publikacji „Studium lokalizacji fontann, studni i zdrojów ulicznych” autorstwa profesora Andrzeja Januszajtisa. Program zakłada budowę kolejnych obiektów, z których dwa powstaną już niebawem. Będą to:
- zdrój przy ul. Chlebnickiej na tyłach Dworu Artusa, który powinien być oddany do użytkowania jeszcze w tym roku
- zdrój przy ul. Ogarnej, którego budowa zostanie zrealizowana w roku 2018 w ramach prac związanych z rewitalizacją ulicy