Historia fotografii reklamowej i mody w dobie PRL-u jest jednym z najsłabiej rozpoznanych epizodów w dziejach polskiej twórczości fotograficznej. Specyfika gospodarczo-polityczna kraju oraz skupienie środowiska fotograficznego wokół celów wyznaczonych przez Związek Polskich Artystów Fotografików powodowały, że działalność komercyjna była marginalizowana i niemal całkowicie pomijana w twórczych życiorysach.
Jedną z postaci nieobecnych w omówieniach dwudziestowiecznej fotografii jest bohater wystawy Zbigniew K. Wołyński, twórca, który odegrał ogromną rolę w kształtowaniu ówczesnych wyobrażeń o fotografii reklamowej i mody. Był fotografem wyznaczającym trendy w rodzimym środowisku twórców reklamy, jednocześnie w jego postawie i specyfice warsztatu można ujrzeć odbicie szeregu uwarunkowań i konteksty funkcjonowania ówczesnych twórców nakierowanych na cele utylitarne. W okresie od połowy lat pięćdziesiątych do schyłku dekady gierkowskiej jego prace wielokrotnie nabierały charakteru materiału wzorcowego. Był on też pierwszym polskim teoretykiem fotografii mody, publikującym w drugiej połowie lat pięćdziesiątych, a jego teksty, ilustrowane własnymi pracami, ukazywały się na terenie krajów demokracji ludowej. Pośród nich jednym z najważniejszych był artykuł pt. Charme und Phantasie opublikowany w niemieckim czasopiśmie „Fotografik” w 1957 roku, od którego został zapożyczony tytuł niniejszej wystawy. Związki artysty ze światem mody wynikały z faktu, że w okresie 1956–1958 był etatowym fotografem „Biura Mody”, firmy, która stanowiła zalążek legendarnej Mody Polskiej.
Wołyński, od przełomu lat 50. i 60., zajmował się fotografią reklamową, pracując dla wielu zleceniodawców, a jego sukcesy na nielicznych ówcześnie wystawach organizowanych pod hasłami, najpierw, fotografii użytkowej i później, od lat siedemdziesiątych, fotografii reklamowej, przyniosły mu szereg nagród i zainteresowanie jego osobą w branży reklamowej. Był jedynym polskim fotografem, którego portfolia i omówienia kilkukrotnie przedstawiał na swoich łamach branżowy miesięcznik „Reklama”. Momentem kulminacyjnym kariery Zbigniewa K. Wołyńskiego stał się 1972 rok, kiedy w trakcie Międzynarodowego Kongresu Reklamy Socjalistycznej w Poznaniu eksponowano jego indywidualną wystawę jako jeden z elementów oprawy plastycznej tego szeroko komentowanego wydarzenia, mającego na celu wyznaczyć drogi rozwojowe działalności reklamowej w krajach RWPG. W jego pracach można odnaleźć szereg inspiracji, od wzorów płynących z przedwojennego awangardowego kina i fotografii, przez stylistykę fotografii zachodnich magazynów mody takich jak: „Vogue” czy „Harper`s Bazaar” po Polską Szkołę Plakatu.
Twórczość Zbigniewa K. Wołyńskiego stanowi niewątpliwie jedną z kluczowych części składowych dziedzictwa polskiej fotografii reklamowej drugiej połowy XX wieku, a wystawa jest tak zaaranżowana, by ukazać nie tylko dorobek artysty i jego źródła, ale również poprzez m.in. swoją architekturę – odtwarzającą wybrane aspekty oryginalnych pokazów artysty – pokazać kontekst funkcjonowania tego rodzaju prac w dobie PRL-u.
- Kurator wystawy: Maciej Szymanowicz
- Kierownik projektu: Waldemar Elwart
- Współpraca i konsultacje: Piotr Wołyński
- Projekt architektoniczny: Dorota Terlecka
- Opracowanie plastyczne: Julia Mirny
- Producent wystawy: Madax – Tomasz Wiśniewski
Informacje praktyczne:
Wernisaż: 25.03.2022 r., godz. 18:00
Miejsce: Oddział Etnografii / Muzeum Narodowe w Gdańsku, ul. Cystersów 19, Gdańsk
Wystawa czynna: do 30.06.2023 r.
