Sensoria. Sztuka i nauka naszych zmysłów

Artyści i artystki:
Guy van Belle | Karolina Hałatek | Csenge Kolozsvari | Hilda Kozari | Agnes Meyer-Brandis | Gayil Nalls | Raewyn Turner i Brian Harris | Artur Żmijewski

Prace prezentowane na wystawie:

Zamieszkała w Berlinie, Agnes Meyer Brandis to nagradzana artystka interdyscyplinarna. W ramach Sensoriów zaprezentuje wersję swojej instalacji „One Tree ID” (za którą otrzymała wyróżnienie na festiwalu ARS Electronica 2018. „One Tree ID” przekształca lotne związki organiczne pobrane z konkretnego drzewa w perfumy. Używająca ich osoba może nie tylko „nosić” cechy znajdującego się obok drzewa, lecz także skorzystać z elementów jego systemu komunikacyjnego i potencjalnie poprowadzić rozmowę, która – choć z natury niewidoczna i niesłyszalna – zachodzi na poziomie biochemicznym, wykorzystywanym przez rośliny do wymiany informacji.

Rozszerzając swoje badania na sferę komunikacji roślinnej Meyer-Brandis stworzyła także projekt „Have a tea with a Tree / Napij się herbaty z drzewem”, umożliwiający uczestnikom zdalną wizytę w lesie. W ramach projektu uczestnik otrzymuje link do wideokonferencji z wybranym drzewem w czasie rzeczywistym. Praca będzie prezentowana w Łaźni, a już dziś można umówić się na spotkanie z drzewem.

Polska artystka Karolina Hałatek zaprezentuje „Ascent” - wielkoformatową, imersyjną instalację świetlną, zaprojektowaną specjalnie do wnętrza Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA. Wertykalny kształt spirali stanowi powtórzenie formy koła, który może odnosić się do cząsteczki w ruchu, fali elektromagnetycznej bądź przedstawiać syntezę antycyklonu. Formalnie minimalistyczna praca, może być również nośnikiem duchowego uniesienia, ekstatycznego porwania do nieba. Świetlisty dym, wydobywający się z wnętrza instalacji, tworzy monumentalną, dynamiczną przestrzeń mającą charakter performatywny. Widz jest zaproszony do wejścia w oko cyklonu, odnalezienia się w nowej, abstrakcyjnej sytuacji zmysłowej umożliwiającej zmianę percepcji i symulacją doświadczenia z pogranicza nadprzyrodzonego zjawiska atmosferycznego.

„Bodylandscapes/Krajobraz cielesny” Csenge Kolozsvari to jednokanałowa praca wideo skupiona na odczuwaniu za pośrednictwem płaszczyzn powięziowych ciała. Kamera jest tu urządzeniem nasłuchującym delikatności mowy skóry, ukazującym kompozycje skomplikowanych tekstur i zbliżeń części ciała, które niezauważalnie przechodzą jedna w drugą. Widz podąża wzrokiem za fałdami i obrzękami, tworzącymi się nieustannie pejzażami. Praca Kolozsvari to propozycja przypomnienia sobie ekologicznych trybów przynależności, alternatywnych sposobów łączenia się z ogromem, który nas otacza i przenika, by ponownie stać się horyzontem.

Polski artysta Artur Żmijewski poprosił grupę osób z niepełnosprawnością wzroku o namalowanie świata takim, jakim go widzą. Efektem jest film wideo pod tytułem „Blindly/Na oślep”. U części z ochotników niepełnosprawność była cecha wrodzoną, u innych pojawiła się później w czasie ich życia. W filmie malują autoportrety i pejzaże, od czasu do czasu prosząc artystę o instrukcje lub podając słowne wyjaśnienia swoich decyzji. Ich obrazy są nieporadne i abstrakcyjne. Jednak to nie powstałe dzieła, ale proces ich tworzenia jest istotą filmu.

Hilda Kozari przeprowadzi trzygodzinne warsztaty z osobami z niepełnosprawnością wzroku oparte na pracy z pamięcią. Spotkaniu towarzyszyć będzie Emilia Leszkowicz, neurobiolożka z Uniwersytetu Gdańskiego. Celem spotkania będzie uwolnienie wspomnień związanych z zapachem. W czasie warsztatów z okrągłych elementów z różnych materiałów powstaną słowa i dłuższe wiadomości w języku Braille’a.

Wyniki warsztatów zostaną zaprezentowane w przestrzeni wystawy „Sensoria” jako instalacja. Widzowie będą mieli okazję do ponownego zastanowienia nad sposobami postrzegania, doświadczając węchem i dotykiem. Praca ma także wymiar włączający osoby z niepełnosprawnością wzroku do grona aktywnych uczestników i odbiorców kultury.

Pochodząca z Nowego Jorku Gayil Nalls przywoła swój projekt „World Sensorium”, który stanowił część oficjalną nowojorskiego wydarzenia milenijnego "Times Square 2000: The Global Celebration at the Crossroads of the World". W wyniku rozpoczętych w 1989 roku dziesięciu latach badań etnobotanicznych, w tym badania ustalającego najbardziej istotny kulturowo naturalny zapach każdego narodu i terytorium, Nalls skomponowała World Sensorium z esencji botanicznych zmieszanych proporcjonalnie według frakcji każdego narodu w ogólnej populacji świata w roku 2000. Z okazji obchodów milenijnych na Times Square w roku 2000, „zapach świata”, jak opisuje go Nalls, spadł na tłum o północy w formie nasączonych substancją zapachową skrawków papieru. Odwołując się do własnych badań artystki nad związkiem między zapachem, pamięcią i teorią tłumu, World Sensorium starał się pobudzić globalną pamięć i powołać empatyczną ludzką wspólnotę oprócz globalnego kolektywu technologicznego stworzonego przez media masowe.

W Łaźni zobaczymy oryginalny flakon z zapachem „World Sensorium” oraz obejrzymy „Experience World Sensorium”, film, w którym kamera obserwuje ośmiu uczestników, na których nadgarstki właśnie zaaplikowano zapach świata.

Nowozelandzcy artyści Raewyn Turner i Brian Harris zaprezentują „ReedRead”. Projekt czerpie z mitologicznej opowieści o dyskrecji nadwornego fryzjera króla Midasa, który w obawie przed zdradzeniem tajemnicy króla, wykopał jamę w ziemi aby wykrzyczeć jej swój sekret. Szumiące trzciny (reeds) które wyrosły w tym miejscu zdradziły tajemnicę wiatrowi. Zainspirowani tą historią artyści podejmą próbę ponownej analizy znalezionych w naturze danych oraz wykorzystania tych interpretacji, łącząc sztukę sensoryczną i inżynierię.

Szepty trzcin są wydobywane i dekodowane przez „ReedRead” i transmitowane na cały świat. Kamizelka, którą mogą nosić widzowie w galerii, jest zabarwiona ziemią getytową podobną do tej, którą można znaleźć na całunie wydobytym z głęboko zakopanych szczątków materialnych grobowca tzw. kopca Midasa, w dawnym królestwie Frygii. Kamizelka pachnie ochrowymi perfumami wykonanymi ze skamieniałego oleju bursztynowego, akacji farnezjańskiej i szafranu

Guy Van Belle we współpracy z Krzysztofem Topolskim i Akademickim Chórem Uniwersytetu Gdańskiego oraz przy udziale publiczności zaprezentują performans „Fanfara”. „Fanfara” składa się z podkładu z nagranymi i wygenerowanymi komputerowo śpiewami ptaków transmitowanego przez lokalne fale radiowe i odbieranego przez muzyków na słuchawkach. Wszyscy muzycy „śpiewają” razem z ptasimi odgłosami, ale mogą też przynieść dodatkowe małe podręczne przedmioty, które wytwarzają dźwięk, np. elektronikę na baterie, przedmioty rezonujące, dostępne będą także megafony i małe wzmacniacze do założenia na siebie.

Chórzyści poruszają się powoli wraz z dodatkowymi muzykami i uczestniczącą publicznością w kierunku wejścia na wystawę. Każdy pojedynczy ruch muzyków i publiczności wpływa na pozycję pozostałych.

Produkcja prac: „Ascent” Karoliny Hałatek oraz „One Tree ID” Agnes Meyer Brandis — producentka Magdalena Komborska/Publish Art, kowal Arkadiusz Kania/Kowalstwo Artystyczne

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Wystawa: 16.09-30.10.2022
Miejsca: Łaźnia 1 (ul. Jaskółcza 1) oraz Łaźnia 2 (ul. Strajku Dokerów 5), Gdańsk
Wernisaż: 16.09.2022
— godz. 19.00 (Łaźnia 1, Dolne Miasto)
— godz. 20.30 (Łaźnia 2, Nowy Port)
W czasie wernisażu zapewniamy transport autokarem z Łaźni 1 do Łaźni 2 o godz 20.00 i powrót o godz. 21.45.