Link do opisu wydarzenia: Setna rocznica śmierci Marii Konopnickiej

Setna rocznica śmierci Marii Konopnickiej

Data: 8 października 2010 r.
Godzina: 12.30
Miejsce: Pomnik Marii Konopnickiej, Gdańsk-Śródmieście, ul. Targ Rakowy 5/6
Organizator: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna

Szczegóły wydarzenia

Jedna z najwybitniejszych pisarek, tworząca w czasach, gdy Polska była pod zaborami. Pisywała pod pseudonimami: Marko, Jan Sawa, Jan Waręż.

8 października (piątek) o godz. 12.30 pod pomnikiem Marii Konopnickiej w parku przy WiMBP (Gdańsk-Śródmieście, ul. Targ Rakowy 5/6) odbędzie się spotkanie dla dzieci z twórczością Marii Konopnickiej dla uczczenia setnej rocznicy śmierci autorki. Fragmenty utworów Marii Konopnickiej przeczyta aktorka Teatru Miniatura - Irena Sawicka.

Plan uroczystości z okazji setnej rocznicy śmierci Marii Konopnickiej pod pomnikiem Marii Konopnickiej w dniu 8 października 2010 roku:

godz. 12.30 – Przemówienie Dyrektora WiMBP Pawła Brauna oraz uroczyste złożenie kwiatów pod pomnikiem
godz. 12.35 – Przemówienie Prezydenta Miasta Gdańska Pawła Adamowicza
godz. 12.40 – 13.40 – Przedstawienie - fragmenty utworów Marii Konopnickiej przeczyta Irena Sawicka oraz dzieci ze szkół podstawowych

Informacje o Marii Konopnickiej:

Maria Konopnicka (23 maja 1842 - 8 października 1910)

Jedna z najwybitniejszych pisarek, tworząca w czasach, gdy Polska była pod zaborami. Pisywała pod pseudonimami: Marko, Jan Sawa, Jan Waręż.
Przyjaciółka Elizy Orzeszkowej i Henryka Sienkiewicza.
Na jej cześć jej nazwiskiem nazwano krater znajdujący się na planecie Wenus.
Jej ślady znajdziemy w wielu polskich miastach, gdzie mieszkała bądź walczyła o swoje ideały. Konopnicka bowiem znana jest nie tylko z działalności literackiej, ale także konspiracyjnej i politycznej. Walczyła o prawa kobiet i dzieci, o obronę ojczystego języka, o pomoc więźniom politycznym. Brała udział w słynnym proteście we Wrześni 1901-1902 przeciwko prześladowaniu w szkole polskich dzieci.

Jako autorka pozostawiła po sobie pokaźny dorobek literacki. Jej najsłynniejszym i nigdy nie tracącym na aktualności dla Polaków wierszem – śpiewanym w rozmaitych zawirowaniach dziejów naszego narodu - jest „Rota”, zaczynająca się od słów „Nie rzucim ziemi skąd nasz ród”… Niewiele brakowało, a byłaby autorką hymnu narodowego - "Rota" konkurowała w tym względzie z Marurkiem Dąbrowskiego. Poza nim najpopularniejsze dziś są jednak jej nowele, w których pokazuje niesprawiedliwość społeczną i krzywdę oraz literatura dziecięca, oceniana przez współczesnych krytyków jako bardzo nowatorska jak czasy, w których Konopnicka tworzyła.
Maria Konopnicka, z domu Wasiłowska urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach. Dom przy ul. Petersburskiej (dziś Kościuszki 31), w którym wraz z rodzicami i rodzeństwem zajmowała 5 pokoi, stoi do dziś - znajduje się w nim Muzeum Marii Konopnickiej.

Pisarka w ciągu swojego życia parokrotnie zmieniała miejsce zamieszkania. Z Suwałk z rodzicami i licznym rodzeństwem przeprowadziła się do Kalisza. Tutaj zadebiutowała, jej wiersz został opublikowany w 1870 roku na łamach czasopisma „Kaliszanin”. Później mieszkała m.in. w Bronowie, w pobliżu Poddębic, w Gusinie koło Łodzi, Dreźnie, Wiedniu, Warszawie, Gdańsku, Pradze, Żarnowcu koło Krosna i Lwowie, który w tym czasie był jeszcze polskim miastem.

Miłość do literatury odziedziczyła po ojcu Józefie Wasiłowskim, który - mimo iż z wykształcenia był prawnikiem, wielkim znawcą i miłośnikiem literatury. Duży wpływ na to, że Konopnicka została literatką miało jej spotkanie z Elizą Pawłowską (znaną później jako Orzeszkową). Obie wybitne pisarki poznały się i bardzo zaprzyjaźniły jeszcze w dzieciństwie. W latach 1855-1856 były uczennicami szkoły sióstr sakramentek w Warszawie, wspólne zainteresowania literaturą, jakie tam odkryły, zaowocowały przyjaźnią na całe życie.

Gdy Maria skończyła 20 lat, wyszła za mąż za Jarosława Konopnickiego, starszego od niej o 12 lat. Urodziła mu ośmioro dzieci, dwoje zmarło zaraz po porodzie. Ich związek przetrwał jedynie 10 lat. Jarosławowi nie do końca bowiem podobało się literackie zainteresowania żony, która zadebiutowała i zaczęła więcej pisać, właśnie w czasie ich małżeństwa. Po rozstaniu w 1876 roku zabrała dzieci i wyjechała do Warszawy.
W Warszawie stała się uczestniczką konspiracyjnych spotkań o charakterze narodowym, a także brała udział w głośnych akcjach społecznych. W stolicy zaczyna także zarabiać jako publicystka i dziennikarka. Zostaje redaktorem czasopisma dla kobiet „Świt”, w którym można dopatrzyć się współczesnych zarysów feminizmu, współpracuje też z „Bluszczem”, tygodnikiem polskich emancypantek. W tym czasie odbywała też literackie podróże do Austrii, Czech, Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Włoszech, Francji. Podróżuje też po całej Polsce.
W 1906 roku przebywała ponad miesiąc w Gdańsku zamieszkując w domu Elżbiety Bütner przy Targu Węglowym 11 – od początku kwietnia do pierwszych dni maja.
W rok później ukończyła w Żarnowcu (k. Krosna) nowelę  W Gdańsku  przedstawiającą dzieje mieszanej rodziny rycerza polskiego Mikołaja Myszkowskiego, który wżenił się w patrycjuszowską rodzinę Mokinsów - gdańskich Niemców.

Jej literacka twórczość rozwija się dzięki pomocy Henryka Sienkiewicza i jego fundacji, która niesie pomoc ubogim pisarzom. Sienkiewicz wysoko ocenia utwory Konopnickiej, podkreślając jej inwencję i melodyjną wersyfikację. Maria robi się znana, przestaje pisać pod pseudonimami, ujawnia swoje prawdziwe imię i nazwisko. W jej twórczości, podobnie jak u jej przyjaciółki Orzeszkowej, dominują bardzo ważne motywy patriotyczne, a także niezwykle krajobrazy, które autorka potrafiła wiernie przenieść na papier. Zaczyna tworzyć nie tylko wiersze, ale także opowiadania, nowele oraz literaturę dla dzieci. Jest prekursorką nowoczesnego pisania książek dla dzieci.

Twórczość zdobywa uznanie. Na tyle, że z okazji 25-lecia pracy artystycznej (w 1903 roku) pisarka otrzymuje od narodu dworek w Żarnowcu na Pogórzu Karpackim. Zamieszkuje w nim wraz ze swoją drugą wielką przyjaciółką - literatką i artystką Marią Dulębianką.

Konopnicka umiera nagle w wieku 68 lat, 8 października 1910 roku we Lwowie, podczas jednej ze swych podróży. Przyczyną śmierci było zapalenie płuc. Pochowano ją na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, w 5 alei, gdzie spoczywają wielcy lwowianie. Jej pogrzeb był wielką manifestacją patriotyczną.


Najpopularniejsze utwory Konopnickiej:

Nowele:

- Dym,
- Na drodze,
- Ludzie i rzeczy,
- Mendel Gdański,
- Miłosierdzie gminy,
- Nasza szkapa


Dla dzieci:

- Śpiewnik dla dzieci,
- O Janku Wędrowniczku,
- O krasnoludkach i sierotce Marysi,
- Na jagody, Nasza szkapa,
- Szkolne przygody Pimpusia Sadełko,
- Co słonko widziało,
- Stefek Burczymucha

Wiersze:

- Rota,
- Wolny najmita,
- Kubek,
- Jaś nie doczekał.


POMNIK MARII KONOPNICKIEJ


Pomnik Marii Konopnickiej na skwerze im. Polskich Harcerzy w Byłym Wolnym Mieście Gdańsku został odsłonięty w 1977 roku. Jego autorem pomnika jest Franciszek Duszenko polski rzeźbiarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (od 1996 r. Akademia Sztuk Pięknych).
Fundatorami pomnika było społeczeństwo miasta Gdańska oraz Cepelia.