„Pan Poduszka”
autor: Martin McDonagh / tłumaczenie: Włodzimierz Kaczkowski i Mhairi McInnes / reż.: Karina Piwowarska / komentarz naukowy: dr Barbara Świąder / tekst przeczytają: Artur Gotz, Alina Konwińska, Bartłomiej Topa, Marcin Tyrol
Pan Poduszka to szkatułka pełna makabrycznych opowieści, będących wytworem wyobraźni głównego bohatera dramatu. Katurian jest autorem opowiadań, w których maniakalnie powraca wątek okrutnych morderstw popełnianych na małych dzieciach. Cytowane w tekście historyjki są przeciwieństwem różowo-słodkich opowiastek, które każdy pamięta z dzieciństwa. Nagromadzone w nich okrucieństwa piętrzą się do tego stopnia, aż stają się groteskowe. Z dramatu sączy się czarny humor. Spokojny los Katuriana i jego upośledzonego brata Michała przerywa aresztowanie obydwu. Bracia są oskarżeni o mord na miejscowych dzieciach. Stróże prawa dostrzegają przerażającą analogię - morderca wzoruje się na opowiadaniach Katuriana. Rozpoczyna się brutalne przesłuchanie. Do jakiego stopnia autor jest odpowiedzialny za tworzone przez siebie dzieła? Katurian jest gotów ryzykować życie, by ocalić jego sens - swoje opowiadania.
Reżyserka o dramacie: „Katurian główny bohater dramatu McDonagha „Pan Poduszka” przedstawi się sam: „W totalitarnym państwie ja - pisarz jestem przesłuchiwany i torturowany w sprawie makabrycznej zgodności treści moich opowiadań z serią morderstw dzieci, która wydarzyła się w mieście.” Dodaje zaraz: „Chciałbym mieć tutaj coś do pisania. Mógłbym stworzyć z tego niezłe opowiadanie.” McDonagh to niezwykły pisarz, ma wybujałą, nadproduktywną fantazję i nie może się zatrzymać, gdy wymyśla, ani powstrzymać, aby tego nie zapisać. Jest hojny. A ja nie mogę się zatrzymać, gdy go czytam. Obficie rozlewa krew i wymyśla przy tym dowcipy. Katurian ciągnie dalej: „najważniejszym obowiązkiem pisarza jest opowiedzieć historie i ja wierzę w to całym sercem”. Czy to prawda? Zadaję sobie pytanie: Może najważniejszy jest przekaz? Może z opowiedzianej historii powinno wyniknąć dobro? A oto fundamentalne pytanie postawione w tym dramacie: „Dlaczego jesteśmy tacy głupi? Dlaczego wierzymy we wszystko, co nam mówią?” Najwyraźniej ktoś nas zahipnotyzował albo uśpił i nie potrafimy się dziwić złu, ani współczuć. Jesteśmy w stanie jedynie ocenić, przedkładając formę nad treść. Śmiejemy się nieadekwatnie. Ten dramat daje okazję przyjrzeć się własnym nieprzystającym reakcjom i zapotrzebowaniu na przemoc, indywidualnej agresji. Katurian – artysta: „Nie chodzi o to, czy się żyje czy nie. Chodzi o to, co się po sobie pozostawia. (…) Jest mi dokładnie wszystko jedno czy mnie zabiją, czy nie. Ale moich opowiadań nie zabiją. Nie zabiją moich historii. One są wszystkim, co mam!” Czy to prawda, czy wartość życia nie polega na nim samym?
O artystach:
Karina Piwowarska – absolwentka PWST w Krakowie – wydział reżyserii. Praca dyplomowa to adaptacja „Buddenbroków” Manna i spektakl „Gąska” Kolady. Szkolny warsztat 2001 r.: „Końcówka” Becketta. Asystentury: w szkole K. Lupa „Letnicy” Gorkiego dyplom czwartego roku, reżyseria 3. części; K. Kutz „Damy i Huzary” Teatr Stary; A. Wajda Teatr TV „Bigda Idzie”; a także udział w kilku filmach R. Piwowarskiego – ojca oraz praca w Teatrze 38 pod Jaszczurami w Krakowie. Debiut: „Kufehek” Jana Purzyckiego w Teatrze w Wałbrzychu. „Gąska” Kolada – Teatr Polski w Poznaniu, „Powinni tego zabronić” Paweł Jurek, Wałbrzych, „Śnieg” Przybyszewskiego w Teatrze Witkacego w Zakopanem.
Artur Gotz – urodzony w Krakowie aktor, absolwent PWST im. L. Solskiego w Krakowie – Wydziały Zamiejscowe we Wrocławiu. Występuje na scenie od jedenastego roku życia, obecnie współpracuje ze scenami warszawskimi Teatrem „Kamienica” Emiliana Kamińskiego i Teatrem Współczesnym, a także z Teatrem The Imagination w Londynie i Teatrem Rozrywki w Chorzowie. Występuje w spektaklach „Piaskownica” M. Walczaka (reż. Adam Biernacki), „Pamiętnik z Powstania Warszawskiego” M. Białoszewskiego (reż. Jerzy Bielunas), „To idzie młodość” K. Zaleskiego (reż. Maciej Englert), „Usposobienie przyjemne” (spektakl kabaretowy), a wcześniej m.in. w spektaklach „Krzyk” (reż. Robert Talarczyk), „The Fantasticks” (reż. Jan Szurmiej), „Skrzypek na dachu”, „Noc Helvera”, „Dzieci Solidarności” (reż. Roman Kołakowski). Debiutował w krakowskiej Piwnicy pod Baranami, w której rozpoczął współpracę z kompozytorem Zygmuntem Koniecznym. Z jego piosenką wydał singiel, a w sierpniu 2010 miała miejsce premiera jego debiutanckiej płyty „Obiekt seksualny”. Ze swoimi recitalami odbył ostatnio tournee po USA (Kalifornia i Ohio), prezentował je również w Amsterdamie, Berlinie, Brukseli, Wiedniu i na Cyprze. Występował na festiwalach teatralnych w Czechach, Francji, Słowacji i Wielkiej Brytanii, a także na 27. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu w 2006 r. w koncercie EnergiaPro Młodzi. Współpracował ze Studiem 68 of theatre arts London w Gdyni pod patronatem Sean'a Connery. Laureat Międzynarodowej Nagrody Konsula Generalnego Republiki Czeskiej. Zagrał kilka ról filmowych m.in. seminarzystę Jurija Nogę w filmie „Karol - człowiek, który został papieżem” (reż. G. Battiato) oraz Reportera Dzikowskiego w „Wielkich ucieczkach”. Oficjalna strona aktora: www.arturgotz.pl
Barbara Świąder-Puchowska – teatrolog, organizator życia kulturalnego, dziennikarka, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego, autorka sesji zdjęciowych i klipu dla zespołu Von Zeit. Była redaktorem i szefem działu kultury Gazety Wyborczej „Trójmiasto” oraz kierownikiem Sceny Teatralnej Klubu Żak w Gdańsku, gdzie zrealizowała kilkadziesiąt autorskich projektów teatralnych. Jest współtwórcą Alternatywnej Szkoły Teatralnej Żak. Autorka książki „W metafizycznej dziurze. Teatr Witkacego w Zakopanem”. Laureatka Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Twórców w Dziedzinie Kultury za rok 2003 oraz nagrody Yach za debiutancki filmik „Halucynacje Hrabiego von Zeit” na XVI Festiwalu Polskich Wideoklipów Yach Film 2007.
Bartłomiej Topa – aktor filmowy i teatralny. Absolwent Łódzkiej Szkoły Filmowej, a także dyplomowany weterynarz. Za rolę lekarza Andrzeja Mayera w teatrze telewizji „Kuracja” otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora na Międzynarodowym Festiwalu Twórczości Telewizyjnej PLOVDIV 2002 oraz GRAND PRIX Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Telewizji „Dwa Teatry” w Sopocie. Do filmu trafił z miłości. W trakcie studiów weterynaryjnych zakochał się i chcąc zaimponować wybrance, zdał do szkoły aktorskiej. Zadebiutował świetną rolą w dramacie więziennym „Zakład” w reżyserii Teresy Kotlarczyk. Następnym filmem była polsko-francuska produkcja „Novembre” Łukasza Karwowskiego, ze zdjęciami Pawła Edelmana. Jako młody aktor zagrał jeszcze w obrazie „Trzy kolory. Biały”, drugiej części wielokrotnie nagradzanej w świecie trylogii Krzysztofa Kieślowskiego. Grał u Krzysztofa Langa „Prowokator”, Władysława Pasikowskiego, wystąpił w reżyserskim debiucie Marka Kondrata „Prawo ojca”. Sympatię i popularność zyskał jako Zenek – dobroduszny, prosty chłopak z popularnego serialu „Złotopolscy”. Jednak Topa nie dał się zaszufladkować. Przełomowa w karierze była współpraca z przyjacielem ze studiów – reżyserem Wojtkiem Smarzowskim. Spotkali się przy realizacji teatru telewizji „Kuracja”. Bartek zagrał główną rolę. Postać młodego lekarza, dobrowolnie zamkniętego w zakładzie psychiatrycznym, potwierdziła wielkie aktorskie możliwości w zupełnie innej konwencji. Później była rola pana młodego w „Weselu” znów u Smarzowskiego. Film zdobył najważniejsze krajowe wyróżnienia, między innymi Nagrodę Specjalną Jury na festiwalu w Gdyni i 5 Orłów przyznanych przez członków Polskiej Akademii Filmowej. W rewelacyjnej produkcji Kasi Adamik „Boisko bezdomnych” obok Marcina Dorocińskiego wcielił się w bezdomnego, dla którego pasją stała się piłka. W listopadzie 2009 r. na ekrany kin trafił film „Dom zły” Wojtka Smarzowskiego. Reżyser „Wesela” powierzył mu rolę Porucznika Mroza.
Alina Konwińska – „AlinK.Sarit”, ur. w 1974 r. w Zielonej Górze. Pieśniarka „pieśni intuicyjnych”, „dźwięków swobodnych” oraz poezji, wokalistka używająca nietypowych metod komponowania, bazując głównie na nagraniach głosu i dźwięków naturalnych, performerka, czasem aktorka. W swojej muzycznej twórczości wykorzystuje również instrumentarium, takie jak misy tybetańskie, dzwonki, gongi, drumle, również dźwięki natury, szeptów, wody, kamieni etc. Jest plastykiem, ale od wielu lat tworzy muzykę wykorzystywaną w projektach solowych, z innymi muzykami, tancerzami, performerami, w teatrze i filmie. Jest autorką muzyki do filmów, m.in.: „Królewska Choroba” w reż. Marzeny Więcek. Koncertuje, śpiewa w spektaklach teatralnych, zajmuje się działalnością performance, komponuje, prowadzi autorskie warsztaty, maluje, zajmuje sie również ilustrowaniem („Tarot Świetlistej Drogi” Alli Alicji Chrzanowskiej, „Wokół haiku” wyb. W. Klępka). Poetka haiku. Współpracowała z: Teatrem w Lesznie (wraz z P. Stepkiem i M. Cieślewiczem- Gorda reż. Karina Piwowarska; „Silniejsza” opieka reż. Piotr Kruszczyński); Teatrem Lubuskim w Zielonej Górze („Wizyta Starszej Pani” (wraz z grupą „Mate”) reż. Robert Czechowski, „W Amfiteatrze Dionizosa” reż. zbiorowa), Szwedzką grupą teatralną „Poste Restante” („Azyl Fryderyk” Teatr Dramatyczny m.s. Warszawa, Międzynarodowy Festiwal Teatralny Warszawa Centralna 2010; „Chopins Hjärta – nöd härbärge och Vila” - Sztokholm, Szwecja; Grupą Sędzia Główny (m.in. dźwięk do – „Erynie” – „Spojrzenia 2007” Narodowa Galeria Sztuki Zachęta w Warszawie; „Performerki” w reż. Przemysława Młyńczyka, Fundacja Młodego Kina - wykonanie muzyki, Teatrem Tańca Współczesnego Pawła Matyasika (Festiwale Tańca Współczesnego - Uniwersytet Zielonogórski); Magdaleną Radłowską „Brak Pełni Ciebie” – „Polemiqi 2006”, Seedcamp Festival- Kautzen, Austria; Moniką Konieczną, Pauliną Srzednicką, braćmi Rogińskimi – „Masz wybór- Naturalnie” RCK Kołobrzeg 2009; TikTak, Bico1 (Instytut Polski w Dusseldorfie, Niemcy - 2007 Bohun Total Festival).
Marcin Tyrol – (ur. 1979) Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie (2002). Aktor Teatru Polskiego we Wrocławiu, gdzie zagrał w spektaklach m.in. Pawła Miśkiewicza („Chleb powszedni” 2003), Grażyny Kani („Woyzeck” 2004). W Teatrze Telewizji współpracował z: Remigiuszem Brzykiem („Mary Stuart” 2004), Pawłem Miśkiewiczem („Podróż do wnętrza pokoju” 2004) oraz Jackiem Raginisem („Mord założycielski” 2008). Zagrał w filmach m.in. Roberta Glińskiego („Benek” 2007), Anny Jadowskiej („Generał. Zamach na Gibraltarze” 2009). W zespole Teatru Dramatycznego od 2005 roku. Tu zagrał w przedstawieniach: „Alina na zachód”, reż. Paweł Miśkiewicz, „Na szczytach panuje cisza”, reż. Krystian Lupa, „Leonce i Lena”, reż. Michał Borczuch, „Niepokoje wychowanka Törlessa”, reż. Kuba Kowalski, „Borys Godunow”, reż. Andriej Moguczij, „Persona. Marylin”, reż. Krystian Lupa, „Wilk”, reż. Marcin Liber, „Ewangelia”, reż. Szymon Kaczmarek, „Persona. Ciało Simone”, reż. Krystian Lupa, „Madame Bovary”, reż. Radosław Rychcik, „Plac Apokalipsa”, reż. Michael Marmarinos. Wziął udział w projekcie „Odkryte/Zakryte” (czerwiec 2008).
O projekcie PC Drama:
PC Drama to interdyscyplinarny projekt, którego głównym założeniem jest performatywne czytanie dramatu współczesnego. W ramach projektu odbędą się otwarte próby czytane przygotowywane na podstawie współczesnej dramaturgii, aktorskie wypowiedzi słowne lub słowno-muzyczne stworzone i wykonywane przez uznanych artystów. Paralelnie do performatywnego czytania dramatu odbywać się będzie cykl kameralnych rozmów z udziałem publiczności, do których zaprosimy najwybitniejszych twórców i reformatorów teatru; prezentowane będą autorskie prace Iwony Zając, Młodej Załogi i studentów Katedry Kulturoznawstwa, nawiązujące tematyką do comiesięcznych otwartych prób czytanych, wykonywane na billboardzie stojącym przed Klubem Żak. W ramach Instrumentarium Teatru odbywać się będzie blok warsztatów dotyczących tkanki teatru, z której skonstruowany jest spektakl, czyli komponentów takich jak: muzyka, scenografia, gra aktorska. Planujemy uruchomić również Szkołę Dramatu - cykl dwudniowych spotkań, które poprowadzą najbardziej uznani dramatopisarze polscy; oraz interdyscyplinarne warsztaty krytyczne.
