Dni Muzyki Nowej. To muzyka, która nas zaskoczy brzmieniem

Artyści, którzy występują na festiwalu “Dni Muzyki Nowej”, co roku uzmysławiają nam jaki potencjał tkwi w muzyce. W jaki nieoczywisty sposób można używać instrumentów, aranżować stare utwory, wykorzystać pewne urządzenia do tworzenia dźwięków inaczej. Hasła, które przyświecają tej imprezie to kreatywność, reinterpretacja, nowe możliwości, zaskoczenie.

W cztery wieczory usłyszymy osiem koncertów. Cztery razy wystąpią artyści z Polski, w tym z Gdańska.

Już pierwszego dnia usłyszymy Marcina Dymitera - muzyka, improwizatora, kojarzonego z muzyką eksperymentalną. Ale były współtwórca zespołu Ewa Braun (potem był Niski Szum) wraca ponownie do gitar. Tym razem w nowej formacji TRYS SAULĖS (Trzy słońca) z Dominiką Korzeniecką (grała m.in. w Orkiestrze Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego) na perkusji i Arturem Krychowiakiem na gitarze elektrycznej. Dni Muzyki Nowej będą jedną z pierwszych okazji, aby usłyszeć ten zespół na żywo, bo ich debiutancki materiał zapowiadany jest dopiero w tym roku.

Gdańszczanin to też nominowany w tym roku do Paszportu Polityki Stefan Wesołowski, zdobywca tytułu Album Roku z plebiscycie Gazety Wyborczej. Te wszystkie splendory spłynęły na niego za sprawą ostatniej płyty „Rite of the End”. Na Dniach Muzyki Nowej usłyszymy go jednak w innej odsłonie - z Piotrem Kalińskim (znanym jako Hatti Vatti) w NANOOK OF THE NORTH, na miesiąc przed premierą ich płyty w niemieckiej Denovali Records.

- Będzie to więc koncertowa premiera ich jeszcze nie wydanej płyty - tłumaczy Jakub Knera, kurator festiwalu.

Gdańszczanin i Paszporty POLITYKI. Stefan Wesołowski z nominacją do prestiżowej nagrody

W trio BASTARDA też mamy gdańskie i pomorskie wątki. Założyli je klarneciści Paweł Szamburski i Michał Górczyński (obaj kojarzeni z Ircha Clarinet Quartet Mikołaja Trzaski) wraz z wiolonczelistą Tomaszem Pokrzywińskim. Jesienią 2017 r. wydali płytę “Promitat eterno”, na której brzmią pieśni i motety Piotra z Grudziądza, jednego z pierwszych kompozytorów tworzących na terenach Europy Środkowej i Wschodniej na przełomie XIV i XV wieku. Te średniowieczne brzmienia opasują improwizacjami - to oryginalna interpretacja muzyki dawnej.

- Gitara elektryczna? Kojarzona jest z muzyką rockową. Ale podczas tegorocznego festiwalu, na przynajmniej na trzech koncertach potencjał tego instrumentu będzie odkrywany na nowo - mówi Jakub Knera z Klubu Żak.

Festiwal rozpocznie się więc koncertem Erica Chenaux i Norberto Lobo. Na ich ostatniej płycie “The Byre”, która miała premierę w 2017 roku, a w Polsce zostanie wykonana po raz pierwszy, artyści grają właśnie na gitarach elektrycznych, ale rozwijają ich możliwości. Modyfikują brzmienie, eksperymentują z barwą i fakturami tworząc formę, która wychodzi poza kanon brzmieniowy tego instrumentu. 28-letni Norberto Lobo uważany jest za jednego z najzdolniejszych portugalskich gitarzystów młodego pokolenia, a Eric Chenaux to jeden z najdłużej działających gitarzystów-eksperymentatorów sceny kanadyjskiej.

Drugi koncert z nietypowym użyciem gitary przeżyjemy podczas występu SUSAN ALCORN z Baltimore, która grywa muzykę country, używając pedal steel guitar - urządzenia kojarzonego na przykład z grupą Pink Floyd. Ale inspirują ją także twórcy tacy, jak John Coltrane, Ornette Coleman, Olivier Messaien, Krzysztof Penderecki czy Astor Piazzolla. 

Pedal steel guitar to elektryczna gitara hawajska zwana też stalową. Dźwięk wydobywa się tak, że prawa ręka uzbrojona w pazurki szarpie struny skracane trzymanym w lewej ręce stalowym wałkiem. To popularny w USA instrument, szczególnie wśród wykonawców country, ale w Gdańsku artystka wystąpi solo i z nieco innym repertuarem. Alcorn zagra muzykę awangardową, ambientową, choć instrument będzie ten sam, ale inaczej wykorzystany. Jej muzykę trudno klasyfikować, bo łączy jazz, minimalizm, pochodzącą z Indonezji muzykę gamelan, indyjską muzykę klasyczną, folk Ameryki Łacińskiej i wiele innych wpływów.

Zaskakujący będzie na pewno koncert Arnda Kaia Klosowskiego. Muzyk zajmuje się samplingiem i tworzeniem loopów, i to nie byłoby dziwne, ale robi na tzw. kassetteninstrument, czyli instrumencie kasetowym, który składa się z ośmiu walkmanów Sony (tak, tak, to te odtwarzacze na kasety magnetofonowe - marzenie każdego dzieciaka w latach 80.). Kassetteninstrument był jednym z pierwszych analogowych maszyn samplujących, a Klosowski pierwsze nagrania publikował już w latach 80.

- Klosowski przywiezie to niezwykłe urządzenie do Gdańska i pokaże jak gra na kasetach - zapewnia Knera.

Festiwal zakończy występ niemieckiego zespołu ZEITKRATZER, 10 - osobowej orkiestry muzyki współczesnej, która często bierze na warsztat kompozycje twórców muzyki eksperymentalnej. Grali “Metal Machine Music” Lou Reeda, a teraz - z okazji dwóch dekad istnienia - sięgnęli po materiał nagrany na dwóch pierwszych płytach zespołu Kraftwerk. 

- To o tyle ciekawe, że zespół Kraftwerk sam raczej nie wraca do tych płyt i pomija je w reedycjach - tłumaczy Knera. - One prezentowały inne, niż znane nam późniejsze brzmienie Kraftwerk. Korzystali tam z fletów czy instrumentów smyczkowych, grając krautrocka zahaczającego o muzykę współczesną.

"Zeitkratzer postanowili trzymać się blisko wersji oryginalnych, zachowali puls i harmonie – nawet tony są bardzo podobne, ponieważ podjęli próbę przełożenia czystego, aseptycznego niemal soundu Kraftwerku na bardziej organiczny przy użyciu technik poszerzonych w miejsce falujących, rozmazanych klawiszy i delikatnego przesteru (…). Dobrze się słucha zespołu grającego w tak medytacyjny i przystępny sposób" – pisze o ich płycie "Zeitkratzer performs songs from „Kraftwerk“ and „Kraftwerk 2“' Martin Schray z bloga freejazzblog.org.