Niespodzianka podczas remontu
Przypomnijmy, że w Złotej Bramie, której właścicielem jest Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP) Oddział Wybrzeże, trwa od sierpnia remont obejmujący przyziemie i piwnice zabytku wraz z wykonaniem izolacji przeciwwodnej.
- W trakcie tych prac odsłonięte zostały górne partie zachowanych - o dziwo - fundamentów bramy średniowiecznej. Brama Długouliczna powstała w połowie XIV wieku. Jest związana z budową najstarszych fortyfikacji wokół Głównego Miasta po roku 1343 - opowiada dr hab. inż. arch. Piotr Samól, profesor Politechniki Gdańskiej.
Dodaje, że wygląd, powstałej w wiekach średnich Bramy Długoulicznej, znamy m.in. z obrazu “Grosz czynszowy”, namalowanego w 1601 r. przez Antona Moellera, prezentowanego dziś w Ratuszu Głównego Miasta, przy ul. Długiej.
Na podstawie tej ikonografii dawną Bramę Długouliczną próbował rekonstruować w latach powojennych zasłużony architekt i konserwator sztuki Ryszard Massalski (1922-2020), związany z Politechniki Gdańską.
Kolejowa wieża ciśnień: kiedyś dla parowozów, teraz będzie zabytkiem
- Okazuje się, że można to teraz doprecyzować, ponieważ mamy też relikty przestrzeni pod klatkę schodową obsługującą tą bramę. Jesteśmy w stanie ustalić jej zarys. Wiemy, że rozbudowywana na początku XVII wieku już manierystyczna Złota Brama, czyli nowa Brama Długouliczna, jest nieco szersza od bramy gotyckiej. Przy jej budowie trzeba było rozkuć fundamenty gotyckie - wyjaśnia Piotr Samól.
Znawca dziejów średniowiecza zapowiada jednocześnie, że w 2026 roku powstanie publikacja naukowa podsumowująca odkrycie fragmentów fundamentów Bramy Długoulicznej.
- Same relikty po zabezpieczeniu przeciwwilgociowym zostaną znowu ukryte pod cementową posadzką, bo niestety nie nadają się do ekspozycji jako takiej - dodał Piotr Samól.
Mamy to! Kościół św. Jana wygrał konkurs "Zabytek Zadbany"
Na niezwykle znalezisko natknęli się ok. trzy tygodnie temu pracownicy firmy Budkon, wykonujący na zlecenie SARP Wybrzeże prace remontowe w Złotej Bramie. Fundamenty dawnej bramy znaleziono po usunięciu grubej warstwy płyty żelbetowej.
Od Bramy Długoulicznej do Złotej
Jak podaje Gedanopedia, internetowa encyklopedia Gdańska, Brama Długouliczna stanowiła początkowo główną i jedyną bramę umożliwiająca dostęp do Głównego Miasta bezpośrednio z przedpola (inne bramy prowadziły przez teren Starego Miasta, Starego Przedmieścia lub poprzedzała je Motława).
Została zbudowana z cegły około 1346 r., na rzucie prostokąta. Miała dwie kondygnacje, zwieńczone czterospadowym dachem.
W 1378 r. nazywana też Hohes Tor (Bramą Wysoką, od wyżyn na przedpolu). Od strony zachodniej mur obronny i bramę poprzedzała fosa, ze zwodzonym, drewnianym mostem przed bramą i pierwszym przedbramiem.
Po wybudowaniu drugiego pasa murów obronnych (muru niskiego) w kierunku zachodnim i utworzeniu w ten sposób międzymurza oraz po wykopaniu nowej fosy otrzymała około 1379–1382 nowe przedbramie, z wysuniętą na około 37 metrów od muru wysokiego i 25 m od muru niskiego wieżą (późniejszą Wieżą Więzienną) i od 1410 r. z budynkiem bramy zewnętrznej, Bramy Przedniej (późniejsza Katownia), połączonych z nią mostem wspartym na murowanych arkadach.
ZOBACZ FILM O ZNALEZISKU ARCHEOLOGICZNYM W ZŁOTEJ BRAMIE:
Po dalszej rozbudowie linii obronnej w II połowie XVI wieku całość założenia utraciła funkcje obronne.
Gdańskie zabytki z dotacją na renowację - z budżetu województwa
Brama Długouliczna została wyburzona około 1611 r. i zastąpiona w latach 1612–1614 dzisiejszą Złotą Bramą (ta nazwa obowiązuje od 1945 r.). Zachowały się fragmenty pierwotnej bramy (fundamenty, część ściany północnej), które przetrwały dzięki ich wykorzystaniu przy budowie Dworu Bractwa św. Jerzego.
