• Start
  • Wiadomości
  • RMG. W Gdańsku powstanie ważna instytucja - Dom Literatury

RMG. W Gdańsku powstanie ważna instytucja - Dom Literatury

Radni miasta Gdańska w czwartek, 29 maja, powołali do życia Dom Literatury. To nowa, samorządowa instytucja kultury, która zostanie wyodrębniona z Gdańskiej Galerii Miejskiej. Swoją działalność rozpocznie 1 lipca 2025 r. Jej celem będzie rozwijanie i wzmacnianie życia literackiego Gdańska oraz budowa silnego ośrodka literatury. 
29.05.2025
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Na zdjęciu widzimy odnowiony kompleks budynków o charakterze historycznym, prawdopodobnie dawny sierociniec lub inny obiekt użyteczności publicznej, który został przekształcony w nowoczesne miejsce mieszkalne lub kulturalne. Budynki wykonane są z czerwonej cegły, z dachami pokrytymi dachówką ceramiczną. Całość tworzy zamknięty dziedziniec w kształcie litery „U”.
Wizualizacja przyszłej siedziby Domu Literatury przy ul. Sierocej
mat. Urząd Miejski

Dlaczego potrzebny jest Dom Literatury?

Będzie to pierwsza w pełni autonomiczna, wyspecjalizowana jednostka samorządowa w Gdańsku, skoncentrowana na twórczości pisarskiej, jej autorach oraz szeroko pojętym sektorze książki.
 
- Gdańsk to miasto literatury, z wielowiekową historią, związaną z książką, drukarstwem, myślą wolną i słowem niezależnym.
Chcemy, by literatura miała w naszym mieście swoje stałe, widoczne i dostępne dla wszystkich miejsce. Dom Literatury będzie przestrzenią spotkania: mieszkańców z książką, pisarzy z czytelnikami, a lokalnej kultury ze światem.
 
- mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
 
Misją nowej instytucji będzie rozwijanie, wspieranie i promowanie życia literackiego Gdańska oraz regionu Pomorza – zarówno poprzez działania skierowane do szerokiej publiczności, jak i współpracę z pisarzami, badaczami, tłumaczami, wydawcami i organizacjami zaangażowanymi w upowszechnianie słowa pisanego.
 
W przyszłości nowa instytucja będzie również miejscem troski o pamięć i dziedzictwo – ważnym aspektem jej działalności stanie się gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie zbiorów stanowiących świadectwa literackiej historii miasta.
 
Planowane jest m.in. utworzenie archiwum dorobku literackiego wybitnych autorów związanych z Gdańskiem. W ten sposób Dom Literatury połączy perspektywę współczesnej twórczości z pielęgnowaniem tożsamości kulturowej i literackiej naszego miasta.
 
Ze względu na swój wszechstronny charakter placówka współtworzyć będzie istniejące już w Gdańsku inicjatywy literackie oraz będzie pozostawać w ścisłej współpracy z pozostałymi instytucjami realizującymi program literacki.

Twierdza Wisłoujście z szansą na dwie Sybille. Głosowanie tylko do piątku

W praktyce, Dom Literatury przejmie funkcje dotychczas realizowane przez Gdańską Galerię Miejską oraz zespół zadaniowy projektu „Gdańsk Miasto Literatury”, kontynuując i rozwijając działania takie jak:

  • międzynarodowe i krajowe programy literackie,
  • gdańskie rezydencje pisarskie, w tym ICORN – międzynarodowy program wsparcia dla prześladowanych autorów,
  • projekty literackie z zakresu edukacji, badań i promocji czytelnictwa,
  • działania archiwizujące i promujące literackie dziedzictwo Gdańska.

Instytucja będzie odpowiedzialna także za koordynację miejskich strategii rozwoju sektora literackiego, współpracę przy realizacji literackich nagród miejskich oraz inicjowanie nowych projektów i partnerstw.

Od kamienicy przy Długiej po zespół dawnego sierocińca

Tymczasową siedzibą Domu Literatury pozostanie kamienica przy ul. Długiej 35. To dobrze znane gdańszczankom i gdańszczanom miejsce licznych spotkań, warsztatów i performansów literackich, organizowanych tam od 2022 roku.

Na drugim zdjęciu widzimy ten sam budynek co na pierwszym – jednak w stanie sprzed rewitalizacji. Jest to stara, zaniedbana budowla o sporych rozmiarach, z widocznymi oznakami zużycia i zniszczenia. Tynk na elewacji jest popękany, w wielu miejscach odpada, odsłaniając cegły i warstwy poprzednich napraw. Okna są nieliczne i wyglądają na stare, choć w niektórych miejscach mogły zostać wymienione. Dach pokryty jest tradycyjną czerwoną dachówką ceramiczną, podobnie jak w wersji po renowacji.
Dom Dobroczynności (niem. Spendhaus) na Osieku, nazywany sierocińcem, został otwarty 7 grudnia 1699 roku
fot. Grzegorz Mehring/ gdansk.pl

W dalszej perspektywie Dom Literatury przeniesie się do odrestaurowanego zespołu dawnego sierocińca przy ul. Sierocej 6–8, którego rewitalizacja jest obecnie w toku. Oddanie budynku planowane na koniec 2027 roku.

W nowej siedzibie znajdzie się m.in.:

  • wystawa stała poświęcona literackiemu Gdańskowi
  • czytelnia i archiwum twórców związanych z Gdańskiem
  • przestrzeń edukacyjna i księgarska
  • sale rezydencyjne i warsztatowe
  • miejsce działań performatywnych i interdyscyplinarnych

Struktura i zespół Domu Literatury

W instytucji od 1 lipca br. roku pracował będzie niewielki, 10-osobowy zespół ekspertów i ekspertek, w skład którego wejdą dotychczasowi pracownicy zespołu zadaniowego „Gdańsk Miasto Literatury”.

Instytucją kierować będzie Elżbieta Foltyniak, dotychczasowa pełnomocniczka projektu "Gdańsk Miasto Literatury", powołana przez prezydent Gdańska. Wspierać będzie ją Rada Programowa – siedmioosobowy organ doradczy złożony z przedstawicieli środowisk twórczych, ekspertów i reprezentantów Miasta. Rada będzie miała wpływ na kierunki rozwoju Domu Literatury oraz będzie opiniować program instytucji.

Znaczenie dla miasta i regionu

Powstanie Domu Literatury to odpowiedź na dynamiczny rozwój sektora literackiego w Gdańsku i potrzebę jego dalszej profesjonalizacji. Instytucja zyska osobowość prawną, samodzielność organizacyjną i finansową oraz klarowną strukturę operacyjną. Przejmie także mienie, zobowiązania oraz majątkowe prawa autorskie związane z dotychczasową działalnością literacką prowadzoną przez GGM.

W stronę Europy i świata

Powołana została instytucja, która przede wszystkim ma wspierać i rozwijać to, co w Gdańsku już istnieje oraz szukać nowych możliwości na zbudowanie silnego, literackiego ośrodka, rozpoznawalnego w Polsce i za granicą.

Zespół Sierocińca - historia w sześciu krótkich filmach. ZOBACZ

Dom Literatury ma ambicję być nie tylko instytucją lokalną, ale również aktywnym partnerem międzynarodowym. Jako jeden z filarów programu „Gdańsk Miasto Literatury” – przygotowującego miasto do starań o tytuł Miasta Literatury UNESCO – instytucja będzie wspierać działania na rzecz promocji gdańskich autorów i inicjatyw literackich poza granicami kraju.

Powołanie Domu Literatury w Gdańsku to ważny krok we wspieraniu i rozwijaniu literackiego potencjału miasta. Tym samym Gdańsk dołącza do innych polskich miast, takich jak Kraków, Wrocław czy Łódź, które stawiając na literacki rozwój dają literaturze przestrzeń i autonomię w działaniu i powołują specjalizującą się w tym obszarze instytucję.

autorzy: Marta Formella, Marcin Szeląg/ Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

TV

NOWE
Nowa sala koncertowa w ULO