Dzięki Interregowi Gdańsk wprowadził innowacyjne rozwiązania w zakresie ekologicznego systemu transportowego i uruchomił pierwszą w Polsce autonomiczną lokalną linię autobusową. Piotr Grzelak, zastępca prezydent Gdańska, opowiada, co miasto osiągnęło dzięki przystąpieniu do projektów międzynarodowych finansowanych przez Interreg Region Morza Bałtyckiego.
Podobnie jak Gdańsk, wiele miast, gmin i regionów w obszarze Morza Bałtyckiego wykorzystało współpracę międzynarodową, aby uczynić swoje społeczności bardziej zrównoważonymi i innowacyjnymi. Piotr Grzelak przekonuje, że korzystając z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu Interreg, można dokonać zmian na poziomie regionalnym i lokalnym.
Nie potrzebuje kierowcy ani paliwa. Po Gdańsku jeździ już autonomiczny autobus
Gdańszczanie gotowi na mobilność autonomiczną. Przejazd busem bez kierowcy na TAK
Luca Arfini: W jaki sposób Gdańsk i jego mieszkańcy skorzystali na współpracy międzynarodowej?
Piotr Grzelak: - Dzięki współpracy międzynarodowej, możliwej dzięki Programowi Interreg BSR, miasto i jego mieszkańcy skorzystali z know-how uniwersytetów i gmin, które miały wcześniejsze doświadczenia we wdrażaniu różnych rozwiązań w zakresie zrównoważonego transportu, w tym zautomatyzowanego transportu publicznego. Oprócz działań w obszarze zautomatyzowanej mobilności ostatniej mili, miasto współpracowało także z innymi podmiotami z regionu promującymi aktywne tryby mobilności i rozwiązania multimodalne. Współpraca międzynarodowa i wymiana doświadczeń pozwala nam uczyć się na błędach innych, a tym samym oszczędza mieszkańcom ryzykownych eksperymentów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Dostarcza też argumentów za wdrażaniem określonych rozwiązań.
Co udało się osiągnąć w Gdańsku dzięki projektom Interreg Baltic Sea Region, czego nie udałoby się zrobić w inny sposób?
- Bez możliwości korzystania z wiedzy, doświadczenia i danych zgromadzonych przez partnerów projektów oraz bez finansowania na wysokim poziomie, miasto nie byłoby w stanie pilotować złożonej i kosztownej technologii autonomicznego transportu ostatniej mili. W 2019 roku w ramach projektu Sohjoa Baltic Gdańsk uruchomił pierwszą w Polsce autonomiczną linię autobusową i udało mu się podnieść świadomość mieszkańców i decydentów na temat możliwej automatyzacji transportu. Z przejazdu skorzystało 3325 osób, a efekt marketingowy wydarzenia był ogromny. Dwa lata później, w ramach projektu Sohjoa Last Mile, mogliśmy pójść o krok dalej i pilotując autonomiczny autobus na zamkniętym terenie, przetestować możliwości zdalnego nadzoru i sterowania oraz świadczenia usług bez operatora na pokładzie pojazdu. Drugi pilotaż był jednocześnie pierwszym w historii zautomatyzowanym połączeniem uruchomionym na cmentarzu, wspierającym mobilność odwiedzających największą nekropolię w Gdańsku. Z usługi skorzystało 2017 osób.
Gdańsk był zaangażowany w projekty dotyczące w szczególności zielonej mobilności (takie jak Sohjoa Baltic i Sohjoa Last Mile); czy może Pan podać kilka praktycznych przykładów tego, co mieszkańcy zyskali dzięki tym projektom Interreg?
- Projekty wniosły wiedzę na temat organizacji przyjaznego dla środowiska i inteligentnego zautomatyzowanego transportu publicznego. Dostarczyły również wskazówek na temat aspektów prawnych i organizacyjnych wymaganych do efektywnego świadczenia takich usług. Dzięki obu projektom Sohjoa, miasto zaoferowało mieszkańcom możliwość zapoznania się z rozwiązaniami transportowymi, które mogłyby wesprzeć ich na pierwszym lub ostatni etapie podróży.
Zanim jednak zaczęliśmy badać możliwości autonomicznego transportu ostatniej mili, w ramach innych projektów współfinansowanych z Programu Interreg BSR, skupiliśmy się przede wszystkim na promocji aktywnych form mobilności.
W ramach projektu abc.multimodal organizowaliśmy imprezy rowerowe oraz instalowaliśmy liczniki rowerowe w miejscach o dużym natężeniu ruchu rowerowego. Następnie w ramach projektu cities.multimodal wyznaczyliśmy obszar pilotażowy i pracowaliśmy nad poprawą warunków do płynnego łączenia ruchu pieszego, rowerowego, korzystania z transportu publicznego oraz mobilności współdzielonej jako alternatywy dla indywidualnego korzystania z samochodów osobowych.
W projekcie "GreenSAM - Green Silver Age Mobility" stymulowaliśmy aktywną mobilność mieszkańców 60+m poprzez identyfikację barier, współpracę z Radą Seniorów Miasta Gdańska oraz organizację wycieczek rowerowych, zapewniając uczestnikom trójkołowe rowery.
W ramach projektu BSR electric promowaliśmy rowery wspomagane elektrycznie do codziennej mobilności oraz do podróży służbowych. Przeprowadziliśmy również analizę możliwości uruchomienia połączenia promowego na terenie Gdańska z wykorzystaniem jednostki zasilanej energią elektryczną.
W ramach projektu Sohjoa Baltic, Gdańsk stał się pierwszym miastem w Polsce, które uruchomiło pilotażowy autobus autonomiczny oraz pierwszą autonomiczną linię autobusową. Co się stanie teraz, po zakończeniu projektu? Jak te osiągnięcia zostaną wykorzystane w przyszłości?
- Obecnie uważnie śledzimy rozwój technologii i prawodawstwa związanego z automatyzacją transportu i usługami autonomicznego transportu publicznego ostatniej mili. W 2020 roku miasto przyjęło Strategię Rozwoju Elektromobilności do 2035 roku, w której jednym z planowanych działań jest wdrożenie zautomatyzowanego transportu publicznego pierwszej i ostatniej mili - testy operacyjne i wykorzystanie autonomicznych autobusów bez kierowcy.
W ramach obu projektów Sohjoa zleciliśmy również opracowania prawne. Pierwsze, przygotowane w ramach projektu Sohjoa Baltic, odpowiadało na pytanie, jak zorganizować pilotaż na drodze publicznej. Drugie, właśnie zrealizowane w ramach projektu Sohjoa Last Mile, odpowiada na pytanie, jakich przepisów brakuje lub jakie przepisy uniemożliwiają regularne świadczenie usług transportu publicznego z wykorzystaniem pojazdów bez kierowcy. Teraz, w ramach upowszechniania zdobytej wiedzy, udostępnimy analizę instytucjom zaangażowanym w proces legislacyjny na poziomie krajowym i europejskim.
Zamierzamy również przystąpić do Connected, Cooperative and Automated Mobility Association, stowarzyszenia, które skupia się na koordynacji działań badawczych i innowacyjnych w tej dziedzinie na poziomie międzynarodowym. Miasto zyska możliwość wymiany doświadczeń w zakresie mobilności połączonej, współpracującej i zautomatyzowanej w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej oraz z innymi samorządami. Członkostwo w stowarzyszeniu daje również możliwość tworzenia konsorcjów projektowych i wspólnego aplikowania o dostępne źródła finansowania.
Nowy Program Interreg Region Morza Bałtyckiego 2021-2027 wkrótce zaoferuje nowe finansowanie innowacyjnych, inteligentnych pod względem wodnym (water-smart) i neutralnych dla klimatu rozwiązań opracowanych ponadnarodowo z korzyścią dla całego regionu. Które z nowych tematów uważają Państwo za szczególnie interesujące dla Gdańska? Dlaczego?
- Zależy nam na realizacji projektów, które są zgodne z przyjętymi celami operacyjnymi, czyli: poprawa warunków dla ruchu pieszego i rowerowego, zwiększenie atrakcyjności transportu publicznego, poprawa wewnętrznej i zewnętrznej dostępności transportowej, a także promocja zrównoważonego transportu i aktywnej mobilności. Podsumowując, interesowałyby nas wszelkie działania prowadzące do rozwoju multimodalnej i neutralnej klimatycznie sieci transportowej zarówno dla osób, jak i towarów, która praktycznie wyeliminowałaby konieczność korzystania z prywatnych samochodów w codziennych podróżach i transporcie towarów.
Gdyby miał Pan zachęcić inne gminy do przystąpienia do projektów Interreg w charakterze partnerów, co by Pan powiedział?
- Program z wysokim poziomem dofinansowania daje szansę na przetestowanie nowych innowacyjnych technologii i rozwiązań zrównoważonego rozwoju, które w innym przypadku mogłyby być nieosiągalne. Jest to również szansa na wymianę pomysłów i doświadczeń w ramach konsorcjów projektowych oraz uczenie się od bardziej doświadczonych partnerów projektu. W ramach projektu możliwe jest również organizowanie wizyt studyjnych dla decydentów z obszaru mobilności i transportu. Korzyści obejmują motywację do osiągnięcia zmiany w podziale modalnym w kierunku bardziej zrównoważonych środków transportu oraz zwiększoną pewność w podejmowaniu decyzji dotyczących mobilności. Wreszcie, gminy mogą skorzystać z możliwości marketingu krzyżowego.
W kolejnych latach Interreg Region Morza Bałtyckiego nadal będzie wspierał projekty pozytywnie wpływające na mieszkańców regionu. Jeśli masz inteligentny lub ekologiczny pomysł i chcesz otrzymać dofinansowanie, sprawdź stronę dla wnioskodawców, gdzie znajdziesz wszystkie informacje na temat kolejnego naboru.
Rozmowa w języku angielskim na stronie interreg-baltic.eu.
