Fragment bursztynu, który 29 maja poleci w kosmos wraz z dr. Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim, to doskonały sposób na promocję Gdańska jako światowej stolicy bursztynu. To też unikalna szansa na sprawdzenie, jak ten surowiec zachowa się w warunkach kosmicznych. Mam nadzieję, że bryłka wróci bezpiecznie na Ziemię i będzie mogła trafić na wystawę stałą wraz ze swoją drugą połówką, która już czeka w naszym muzeum - mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. - Dziękuję panu marszałkowi Mieczysławowi Strukowi, który wpadł na pomysł, by nasz bałtycki bursztyn stał się częścią misji kosmicznej i zaproponował to Polskiej Agencji Kosmicznej. Dziękuję także mojemu pełnomocnikowi ds. bursztynu, Robertowi Pytlosowi, który najpierw odnalazł tę wyjątkową bryłkę na plaży w gdańskim Sobieszewie, a następnie przekazał ją do zbiorów Muzeum Bursztynu.
Bursztyn bałtycki, zwany „złotem Północy”, powstał około 40 milionów lat temu z żywicy drzew iglastych rosnących na terenach dzisiejszej Skandynawii. Już w epoce brązu bursztyn był cennym towarem handlowym - szlak bursztynowy łączył wybrzeża Bałtyku z basenem Morza Śródziemnego. W starożytnym Rzymie ceniono go wyżej niż złoto i używano jako amuletów, ozdób oraz środka leczniczego.
Bursztyn towarzyszy nam od pokoleń - prawdopodobnie niemal każdy z nas ma w domu jego kawałek, dlatego symbolicznie wszyscy jesteśmy częścią tej kosmicznej wyprawy - mówi Lidia Popiel, ambasadorka bursztynu. - Bursztyn to nie tylko piękny surowiec - to symbol historii, tradycji i nowoczesności, który nas łączy i przypomina, że jesteśmy wspólnotą. To niezwykle ważne w dzisiejszym świecie. Cieszę się, że mogę być częścią tej inicjatywy - jako ambasadorka bursztynu jestem z tego ogromnie dumna.
Dwie połówki bursztynu zostaną przebadane i trafią na wystawę stałą
Naturalnie przejrzysta, jasnożółta bryłka bursztynu została znaleziona na plaży w Sobieszewie, a następnie przekazana do Muzeum Gdańska w celu badań wstępnych. W Muzeum Bursztynu bryłkę poddano analizie spektroskopowej, która potwierdziła jej autentyczność oraz określiła wiek na ok. 40 milionów lat.
Następnie - co w przypadku przedmiotów wpisanych do rejestru muzealnego jest wyjątkowe - bryłkę podzielono na dwie części:
- większa (39 × 20 × 21 mm, 6,27 g) poleci w kosmos z polskim astronautą,
- mniejsza (20 × 21 × 37 mm, 4,27 g) pozostanie na Ziemi.
Po powrocie zostaną one porównane w celu sprawdzenia, czy w warunkach kosmicznych zaszły jakiekolwiek zmiany w strukturze materiału na skutek bezwładności lub promieniowania kosmicznego.
Dziękuję wszystkim partnerom tego niezwykłego przedsięwzięcia za możliwość udziału w projekcie, który nie tylko promuje Gdańsk jako światową stolicę bursztynu, ale ma również wartość naukową - podkreśla Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. - W naszym laboratorium bursztyn został szczegółowo przebadany i potwierdziliśmy, że to autentyczny bursztyn bałtycki. Wysłanie tej próbki w przestrzeń kosmiczną pozwoli nam sprawdzić, jak kopalna żywica reaguje na warunki promieniowania kosmicznego i nieważkości. To cenna wiedza dla przyszłych badań. Dziękuję darczyńcy, panu Robertowi Pytlosowi, który przekazał bursztyn do zbiorów Muzeum Bursztynu. To dzięki takim osobom możemy rozwijać naszą kolekcję - dziś największą w Polsce - i dzielić się nią z odwiedzającymi.
Data umieszczenia większej połówki bursztynu na wystawie stałej zostanie podana po jej powrocie do Gdańska.
Góra Gradowa. Strefa emocji i nauki. Atrakcje Hevelianum
Wylot drugiego polskiego astronauty, dr. Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, rozpoczynający 16-dniową misję, zaplanowany jest na 29 maja. Rakieta ma wystartować o godz. 19:03 czasu polskiego. Na tę okazję Hevelianum przygotowało liczne propozycje.
Na logo polskiej misji kosmicznej znajduje się tarcza Sobieskiego, którą jako pierwszy opisał Jan Heweliusz. Zapraszamy więc do Gdańska, miasta tego wybitnego astronoma, gdzie w Hevelianum wspólnie będziemy kibicować i oglądać start misji pana doktora Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. Startowi rakiety, na żywo, towarzyszyć będzie komentarz naszych astronomek - mówi Paweł Golak, dyrektor Hevelianum. - Zapraszamy również do nowej atrakcji, „Kosmicznej Bazy”. Na jednej z wystaw zobaczymy, z jakimi wyzwaniami mierzą się astronauci w kosmosie: jak wygląda ich dieta, sen i codzienne życie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Kosmiczne atrakcje Hevelianum – odkrywaj, ucz się, baw się!
Strefa kibica – wspólny start w kosmos
- termin: 29 maja 2025, godz. 19:00
- miejsce: Hevelianum, Góra Gradowa
- wstęp: bezpłatny
Transmisja na żywo startu misji IGNIS z udziałem dr. Sławosza Uznańskiego. Komentarz zapewnią astronomki z Hevelianum: Bogna Pazderska i Magdalena Więcek-Olszewska. Więcej szczegółów wkrótce.
Quest room „Stacja kosmiczna – wejdź do gry”
- termin: od 31 maja 2025
- miejsce: Hevelianum, Góra Gradowa
- wstęp: wymagana rezerwacja
W ramach gry zespołowej, gracze będą musieli rozwiązywać zagadki związane z uprawą hydroponiczną, monitorowaniem promieniowania. Będą mieli też okazję odkryć gwiazdozbiór Tarcza, który po raz pierwszy opisał Jan Heweliusz. Zastosowanie technologii VR umożliwi wirtualny spacer po ISS. W trakcie gry uczestnicy dowiedzą się, jakie wyzwania stawiają przed astronautami dieta i sen w przestrzeni kosmicznej.
Współpraca w realizacji artykułu: Marta Formella, Urząd Miejski w Gdańsku
