Zmarł Paweł Huelle, wybitny gdański pisarz, autor m.in. "Weisera Dawidka"

Nie żyje Paweł Huelle, zmarł w poniedziałek, 27 listopada. Był wybitnym gdańskim prozaikiem, poetą i dramatopisarzem. Sąsiedzi ze Strzyży wywiesili na domu duży baner, którym w ciepłych słowach, wzruszająco żegnają się ze zmarłym. "Był jednym z nas, a jednocześnie wielkim powieściopisarzem i dramaturgiem. To właśnie dzięki jego pierwszej powieści zatytułowanej Weiser Dawidek nasza dzielnica przeszła do europejskiej historii literatury."
07.12.2023
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
czarno-białe zdjęcie mężczyzny w okularach i kapeluszu, który patrzy w górę
Paweł Huelle (1957-2023)
fot. Grzegorz Mehring / www.gdansk.pl

Tak sąsiedzi żegnają sąsiada-pisarza

Sąsiedzi przygotowali i wywiesili na ścianie domu baner o poruszającej treści. Cytujemy go w całości:

27.11.2023 odszedł Paweł Huelle. Pochodził z naszej dzielnicy, a w ostatnich latach w niej mieszkał. Mogliśmy go wielokrotnie spotkać na ulicy, robiącego zakupy, czy siedzącego na ławce. 

Był jednym z nas, a jednocześnie wielkim powieściopisarzem i dramaturgiem. To właśnie dzięki jego pierwszej powieści zatytułowanej Weiser Dawidek nasza dzielnica przeszła do europejskiej historii literatury. 

Paweł Huelle to prawdziwy artysta - Człowiek Wolny - żyjący poza schematami, tworzący własne światy, które, mimo że dla wielu z nas niedostępne, wzbudzały szacunek i podziw!

NON OMNIS MORIAR, PAWLE!

Ta horacjańska maksyma pociesza nas, że nie umarłeś - jesteś na zawsze z nami!

P.S. Jeszcze wielu mieszkańców Strzyży pamięta autentyczny samochód marki Mercedes Benz, który należał do Pana Tadeusza Huelle - Ojca Pisarza. Tym automobilem starszy Pan Huelle woził na początku lat siedemdziesiątych po strzyżańskich uliczkach dzieci ku ich pełnej fascynacji uciesze. Ta niezwykła maszyna stała się później osią powieści Mercedes Benz. Z listów do Hrabala…

Czarny baner z portretem pisarza i białymi literami, pełny tekst cytujemy ponad zdjęciem
Baner żałobny, w którym sąsiedzi ze Strzyży składają hołd Pawłowi Huelle
fot. Piotr Wittman/gdansk.pl

Księga kondolencyjna pamięci Pawła Huelle

Od piątku, 1 grudnia, do czwartku, 7 grudnia, w Kunszcie Wodnym, siedzibie Instytutu Kultury Miejskiej przy Targu Rakowym 11, wyłożona była księga kondolencyjna poświęcona pamięci Pawła Huelle, gdańskiego pisarza, poety i uczestnika rewolucji Solidarności. Wpisało się do niej kilkadziesiąt osób. Wpisy kondolencyjne złożyły m.in. Agnieszka Owczarczak - przewodnicząca Rady Miasta Gdańska i Aleksandra Dulkiewicz - prezydent Gdańska.

Ostatni dzień wpisów do księgi kondolencyjnej, czwartek, 7 grudnia, był jednocześnie dniem pogrzebu pisarza na cmentarzu Srebrzysko.

Księga kondolencyjna Pawła Huellego w Kunszcie Wodnym - do czwartku, 7 grudnia

Uroczystości pogrzebowe

Uroczystości pogrzebowe Pawła Huelle odbyły się w czwartek, 7 grudnia. Rozpoczęły się o godz. 10.30 mszą świętą w kościele św. Jana w Gdańsku. Następnie przeniosły się na cmentarz Srebrzysko we Wrzeszczu, gdzie od godz. 12.30 żegnano Zmarłego w nowej kaplicy. Kondukt żałobny wyruszył z kaplicy o godz. 13.00.

Ostatnia droga Pawła Huelle. "Wpisał obraz Gdańska na nowo w serca wielu mieszkańców"

Prezydent Gdańska dziękuje Pawłowi Huelle

Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz na wieść o śmierci Pawła Huelle umieściła na swoim Fb żałobny wpis. Przypomniała, że Zmarły był od urodzenia związany z Gdańskiem, tutaj miał wiernych przyjaciół i tutaj tworzył. 

We wpisie znalazły się też podziękowania dla Pawła Huelle:

Dziękujemy za każdą powieść, opowiadanie, wiersz, utwór sceniczny. Dziękujemy za „Weisera Dawidka”, „Mercedesa Benza. Z listów do Hrabala”, „Śpiewaj ogrody” i wszystkie zbiory opowiadań. Dziękujemy za Twoją opozycyjną działalność w PRL i za kształcenie studentów.

Aleksandra Dulkiewicz przypomniała, że Paweł Huelle sam mówił o nigdy niewydanej powieści z czasów stanu wojennego, którą trzymał w papierach.

Paweł Huelle - Pro memoria. Życie pisarza wspomina przyjaciel z czasów studenckich

Wczesne lata pisarza

Paweł Huelle urodził się 10 września 1957 roku w Gdańsku, o którym mówił, że jest jego „małą ojczyzną”. Tutaj mieszkał i tworzył. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim (1980). W czasie Sierpnia 1980 roku był współtwórcą „poczty rowerowej”, wspierającej strajkujących w Stoczni Gdańskiej - między innymi w kolportażu „bibuły”. Z Andrzejem Zarębskim współtworzył apel środowiska studenckiego w sprawie liberalizacji życia naukowego i studiów. Był także współinicjatorem powstania i członkiem Tymczasowego Komitetu Założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów Polskich UG. Podczas tzw. karnawału Solidarności pracował jako dziennikarz w Biurze Informacji Prasowej Solidarności.

Mural inspirowany powieścią "Weiser Dawidek" Pawła Huelle

Brodaty mężczyzna w kapeluszu i okularach siedzi w gdańskim fotelu. Na zdjęciu jest po lewej. Po prawej widzimy innego mężczyznę z brodą, który przemawia przez mikrofon
Paweł Huelle rok temu w Ratuszu Staromiejskim, podczas benefisu na swoje 65. urodziny - tutaj w trakcie dyskusji z Krzysztofem Czyżewskim
fot. Grzegorz Mehring/gdansk.pl

Głośny debiut literacki

Gdański mistrz słowa zadebiutował w listopadzie 1987 roku, wydając „Weisera Dawidka”, którego akcja dzieje się w okolicy istniejącego w latach 1913-2013 w Gdańsku Wiaduktu Weisera (zwanego także Mostem Weisera). Stanowiąca literacki dialog z Günterem Grassem powieść uważana jest za najważniejszy debiut lat 80., a przez krytyków określona została jako „arcydzieło literatury”.

Pawłowi Huellemu tytuł ten przyniósł rozgłos w kraju i zagranicą, a sama książka wielokrotnie doczekała się odniesień w literaturze, teatrze czy filmie. W 2001 roku została zekranizowana - film wyreżyserował Wojciech Marczewski, a w bohaterów wcielili się m.in. Marek Kondrat, Krystyna Janda, Zbigniew Zamachowski, Krzysztof Globisz, Marian Opania i Janusz Gajos.

Dwaj mężczyźni siedzą rozmawiając. Po lewej Paweł Huelle w kapeluszu i żółtym szalu. Po prawej arcybiskup Gocłowski w sutannie
W terminalu Portu Lotniczego Gdańsk, z arcybiskupem Tadeuszem Gocłowskim, podczas uroczystego odsłonięcia obrazu Macieja Świeszewskiego "Ostatnia Wieczerza" w roku 2016
fot. Grzegorz Mehring/gdansk.pl

Nominacja do Nagrody Nike

Kolejne lata od debiutu przyniosły następne jego poczytne powieści, zbiory opowiadań i dramatów oraz wiersze, a także scenariusze i eseje. Powieść „Ostatnia Wieczerza” (2007) przyniosła mu nominację do Nagrody Nike.

Był ponadto autorem następujących książek: „Opowiadania na czas przeprowadzki” (1991), „Wiersze” (1994), „Pierwsza miłość i inne opowiadania” (1996), „Inne historie” (1999), „Mercedes-Benz. Z listów do Hrabala” (2001), „Byłem samotny i szczęśliwy” (wybór opowiadań, 2002), „Castorp” (2004), „Opowieści chłodnego morza” (2008), „Śpiewaj ogrody” (2014) i „Ulica Świętego Ducha i inne historie” (2016).

W 2020 roku ukazał się zbiór jego opowiadań, zatytułowany „Talita”. Książka, inspirowana biblijną przypowieścią, a jednocześnie sięgająca do guseł i zabobonów, została osadzona w historii Gdańska i Pomorza. Wyjątkowa pozycja (na którą autor kazał nam czekać aż sześć lat) stała się bohaterką akcji „Gdańsk czyta”, organizowanej na wzór wywodzącego się z USA pierwowzoru „One City, One Book”. Inicjatywa polegała na zachęceniu do przeczytania i dyskusji nad tą samą książką jak najwięcej mieszkańców i mieszkanek danego miasta. 

Jego książki zostały przetłumaczone na kilkadziesiąt języków, między innymi na język angielski, holenderski, szwedzki, czeski, włoski, fiński, francuski, hiszpański, litewski i niemiecki.

Brodaty mężczyzna w okularach ubrany w mundur i czapkę konduktora pociągu, stoi na peronie przed pociągiem, spogląda na zegarek
Na inaugurację Pomorskiej Kolei Metropolitalnej (PKM) w 2015 roku Paweł Huelle ubrał się w mundur konduktora: jeździł pociągiem, dając lizakiem znak do odjazdu na kolejnych przystankach, pilnował czasu, kasował bilety podróżnych. Wiązało się to z jego debiutancką powieścią "Weiser Dawidek". - Mam poczucie, że tak naprawdę II wojna światowa zakończyła się dopiero dzisiaj - mówił Paweł Huelle
fot. Maciej Kosycarz/KFP

Kierownik literacki, dramaturg

Autor „Weisera Dawidka” przez lata pozostawał aktywny nie tylko na polu twórczości pisarskiej, wieńczonej kolejnymi wydanymi tytułami. Był dyrektorem gdańskiego ośrodka TVP (1994-1999), pełnił również funkcję redaktora naczelnego Kwartalnika Artystycznego „Bliza”. Od ponad dekady związany był także z Teatrem Miejskim w Gdyni, w którym objął rolę kierownika literackiego. 

Dla gdyńskiego teatru napisał m.in. sztukę „Kolibra lot ostatni” - umiejscowiony w okresie międzywojnia kryminał nawiązujący do twórczości patrona instytucji - Witolda Gombrowicza. W 2017 roku premierę miała sceniczna historia wstrząsającej katastrofy, do której doszło w 2000 roku na Morzu Barentsa - „Kursk” w reżyserii Krzysztofa Babickiego.

Dwaj mężczyźni - po lewej Grass, po prawej Huelle
W roku 2012 Paweł Huelle w Gdyni witał Guntera Grassa na pokładzie żaglowca Dar Pomorza. Odbyło się tam przedstawienie według powieści "Idąc rakiem", w adaptacji Pawła Huelle
fot. Mateusz Ochocki/KFP

Na Dużą Scenę Teatru Miejskiego w Gdyni przeniósł też książkę Karola Olgierda Borchardta „Znaczy kapitan” (reżyseria Krzysztof Babicki), stanowiącą hołd dla gdyńskiej ikony - człowieka, na którego twórczości wychowały się pokolenia. Nad adaptacją gdański pisarz pracował aż cztery lata. Było warto: udało mu się stworzyć historię przeznaczoną nie tylko dla miłośników morskich opowieści; przepełnioną ciepłem i humorem, z wyraźnie zarysowanym bohaterem, który znajduje się w samym centrum wydarzeń i budzi niemałą sympatię. 

W ubiegłym roku uroczyście obchodził swoje 65. urodziny w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku. Wtedy otrzymał też Nagrodę Miasta Gdańska w dziedzinie kultury, którą jubilatowi wręczyła prezydent Aleksandra Dulkiewicz. 

Jubileusz Pawła Huellego w Ratuszu Staromiejskim. Znani goście złożyli życzenia

Mężczyzna w kapeluszu z kwiatami, obok kobieta z dyplomem w ramie
Uroczystość 65-lecia Pawła Huelle odbyła się 9 grudnia 2022 roku. Na zdjęciu z jubilatem prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz
fot. Grzegorz Mehring / www.gdansk.pl

Nagrody i odznaczenia

Za swoje liczne dokonania otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury, Nagrodę Miasta Gdańska „Splendor Gedanensis”, Nagrodę Fundacji im. Kościelskich (za „Weisera Dawidka”) i Paszport „Polityki” (za książkę „Mercedes-Benz. Z listów do Hrabala”). Został także odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Medalem św. Wojciecha - za „całokształt znakomitej twórczości pisarskiej, identyfikowanej w świecie z Gdańskiem, stanowiącej najlepszą promocję wizerunku miasta”. Otrzymał również wszystkie odznaczenia w dziedzinie kultury, które przyznaje Marszałek Województwa Pomorskiego. W 2021 roku otrzymał Pomorską Nagrodę Literacką za całokształt pracy literackiej.

Zasiadał, obok Andy Rottenberg i Olgi Tokarczuk, w jury Europejskiego Poety Wolności - międzynarodowej nagrody literackiej honorującej poetów i ich tłumaczy.

Był mężem malarki Idy Łotockiej-Huelle. Wcześniej jego żoną była Anna Huelle, z którą doczekał się syna Juliusza (to jemu zadedykował „Weisera Dawidka”).

O śmierci Pawła Huellego poinformowano w poniedziałek, 27 listopada. Miał 66 lat.

TV

Port Lotniczy Gdańsk powitał 6-milionowego pasażera. To nowy rekord