W kamienicy przy ul. Rycerskiej 10 podziwiać można m.in. późnobarokowe schody oraz ściany wyłożone flizami - popularnymi niegdyś w dawnych wiekach w Gdańsku zdobionymi kaflami na ścianach, pochodzącymi z Niderlandów
autor: Dawid Linkowski
Drobiazgowej rewaloryzacji kamienicy podjęła się miejska spółka Gdańska Infrastruktura Wodno-Kanalizacyjna (GIWK). Prace budowlane rozpoczęły się w 2018 r. i zakończono je w 2022 r. Koszt inwestycji wyniósł niemal 9,5 mln zł.
Co można podziwiać w Kamienicy Rycerska 10?
Prace konserwatorskie w kamienicy zostały przeprowadzone na podstawie szczegółowych badań architektonicznych i konserwatorskich, podczas których udało się określić niemal kompletny wystrój sieni, dawnego salonu, pokojów na I i II piętrze oraz klatki schodowej. Wnętrza z końca XVIII wieku zostały zrekonstruowane, a sama kamienica została zaadoptowana do funkcji małego hotelu lub pensjonatu.
Unikatowe i charakterystyczne elementy wnętrzarskie gdańskiego domu browarników to między innymi kompletny wystrój sieni wraz z XVIII-wiecznymi polichromowanymi, późnobarokowymi schodami oraz strop z emblematami (sztukaterią).
Ściana sieni w kamienicy przy Rycerskiej 10 jest zdobiona powszechnymi kiedyś w Gdańsku flizami. Autentyczne, zabytkowe kafle z końca XVIII wieku o dekoracji identycznej z tą na zachowanych w kamienicy płytkach, zostały kupione w Holandii, sprowadzone do Gdańska i zamontowane na jednej ze ścian sieni.
W kamienicy zachowały się również i zostały odrestaurowane oryginalne polichromie, czyli wystrój malarski wnętrz. Na I piętrze zachował się oryginalny, drewniany stop. Zachował się także salon wraz ze sztukateriami i oryginalna stolarka drzwiowa. Ciekawostką jest również powszechne kiedyś w Gdańsku iluzjonistyczne okno.
Kiedy odbywa się zwiedzanie i jak kupić bilet?
Kamienica przy Rycerskiej 10 jest udostępniana zwiedzającym tylko do końca sierpnia - w piątki i weekendy oraz w poniedziałek 15 sierpnia - Święto Wojska Polskiego i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W następnych miesiącach budynek ma pełnić pozamuzealne funkcje.
Zwiedzając kamienicę przy ul. Rycerskiej koniecznie trzeba patrzeć w górę, na sufity
fot. Dawid Linkowski
Zwiedzanie odbywa się w godzinach: 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00, 16:00. Na każdą godzinę dostępnych jest 15 biletów, w cenie 10 złotych.
Dodatkowe atrakcje: trzy wystawy i stoisko z craftowym piwem
Oprócz podziwiania wnętrza zabytku goście mogą zobaczyć także trzy wystawy. W piwnicach - o charakterze historycznym dotyczącą przeszłości kamienicy, wystawę kufli cynowych i wystawę fotografii Gdańska.
Ponadto, zwiedzanie odrestaurowanej kamienicy można połączyć z zakupem piwnej pamiątki. W każdy weekend do sierpnia w Kamienica Rycerska 10 otwarte będzie stoisko najstarszego działającego gdańskiego browaru Brovarnia Gdańsk.
Bogata historia działki i kamienicy przy Rycerskiej 10
Kamienica przy ul. Rycerskiej 10 stoi w miejscu, w którym dawniej znajdował się wczesnośredniowieczny gród gdański, a później zamek krzyżacki. Warownia od północy i zachodu otoczona była dwoma pasmami fos. W 1454 roku król Kazimierz Jagiellończyk przekazał obszar Zamczyska Radzie Głównego Miasta. Prace rozbiórkowe zamku i zabudowań gospodarczych rozpoczęto jeszcze w tym samym roku i prowadzono aż do XVII wieku.
Najstarszym zachowanym planem przedstawiającym teren Zamczyska jest tzw. Plan sztokholmski z ok. 1600 r. Widać na nim, że działka przy ul. Rycerskiej 10 znajduje się na obszarze dawnej fosy zamkowej. Na przyległym, niezabudowanym obszarze w 1648 r. wytyczono ulicę Rycerską.
Umowa na renowację zabytkowej kamienicy przy ul. Rycerskiej 10 podpisana
Po wyburzeniu zabudowań dawnego zamku krzyżackiego i niwelacji fos, Rada Głównego Miasta przystąpiła do wydzielenia działek na obszarze dawnego Zamczyska i oddawania ich w wieczystą dzierżawę. Początkowo, tereny te oddawane były rzemieślnikom - garbarzom, farbiarzom i kamieniarzom. 12 maja 1657 r. właścicielką tego obszaru Gdańska została Maria córka Michela Schielten. To prawdopodobnie ona bądź jej ojciec zbudowali tu pierwszy browar.
18 sierpnia 1674 roku nowym właścicielem tego terenu został Georg Barth który powiększał browar. W momencie zakupu wszystkie nieruchomości były obciążone wierzytelnością gwarantowaną wartością działki oraz beczkami, kadziami i innymi browarniczymi naczyniami.
Kolejny właściciel, Gottlieb (Gottfried) Bucky, pod zastaw nieruchomości zaciągnął pożyczkę w wysokości 13 tysięcy florenów, co oznaczać może, że w przeciwieństwie do poprzedniego właściciela podejmował działania inwestycyjne. Prawdopodobnie zbudował dom mieszkalny przy Rycerskiej 9 i przebudował browar. W 1722 roku doprowadzono także do działki wodociąg i postawiono pompę.
Wnętrze salonu w kamienicy przy Rycerskiej 10
autor: Dawid Linkowski
Johann Gottlieb Truhart (był właścicielem browaru przez około 20 lat i to zapewne on zbudował nowy dom mieszkalny przy ul. Rycerskiej 10.
Kolejny właściciel George Klingbeil podjął liczne działania na terenie browaru: wkrótce po zakupie spłacił wszelkie ciążące na nieruchomości zadłużenia a dwa lata później, w 1760 roku, wybudował nową słodownię przy ulicy Czopowej 5.
Wielu właścicieli kamienicy
W kolejnych latach i dekadach nieruchomość przy Rycerskiej zmieniała jeszcze kilkakrotnie właścicieli.
Gruntownej przebudowy kamienicy dokonał Friedrich Jacob Stolle, który mieszkał w niej do swojej śmierci 20 kwietnia 1825 r. To właśnie za czasów tego właściciela dokonano powiększenia domu poprzez dobudowanie niewielkiej trójkondygnacyjnej oficyny, a przed budynkiem powstało przedproże z kutą balustradą i wachlarzowo rozchodzącymi się schodami.
Od 1880 r. w domu przy Rycerskiej mieszkały głównie osoby związane z prowadzeniem browaru tj. mistrzowie browarniczy i księgowi. To właśnie w tym czasie dokonała się przebudowa budynku na biura i mieszkania służbowe.
Rycerska 10 w wieku XX - restauracja i lokale mieszkalne
W 1913 r. właścicielem browaru przy Rycerskiej została firma: Aktiengesselschaft in Firmen Danziger Aktien-Bierbrauerei in Danzig (DAB) mająca swą siedzibę we Wrzeszczu (Langfuhr) przy ul. Lelewela (Labesweg).
W październiku 1941 r. jako ostatni prywatny właściciel kamienicy w księdze wieczystej został odnotowany kupiec Paul Voight.
W 1942 r. w budynku przy Rycerskiej 10 prowadzona była restauracja „Zum Schloβbrau”. Przy adaptacji parteru na lokal gastronomiczny dokonano przebudowy obiektu. Istniejące przedproże zostało rozebrane, a w jego miejsce powstało nowe, ze schodami prowadzonymi z obu stron przedproża wzdłuż ściany budynku.
Kamienica przy Rycerskiej 10 przetrwała szczęśliwie pożogę wojenną. Od lat powojennych aż do roku 2010 budynek pełnił funkcję mieszkalną.
podczas pisania artykułu korzystałem z materiałów udostępnionych przez GIWK
oprac. RP
