• Start
  • Wiadomości
  • Muchomor i prosiak na wystawie “Świątecznie w Gdańsku”. Dlaczego?

Muchomor i prosiak na wystawie “Świątecznie w Gdańsku”. Dlaczego?

Takich świąt, ozdób i prezentów dziś już nie ma. Przypomina o nich Muzeum Strefa Historyczna Wolne Miasto Gdańsk - na plenerowej wystawie czasowej pt. “Świątecznie w Gdańsku”, a także na ekspozycji stałej. Dlaczego obecność dorodnych prosiaków w towarzystwie muchomorów była dobrze widziana na przedwojennych kartkach świątecznych?
20.12.2025
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Na zdjęciu widoczna jest ekspozycja plenerowa w arkadach muzeum, z planszami informacyjnymi poświęconymi tematyce świątecznej. Na pierwszym planie znajduje się ilustracja gałązki świerkowej z dzwonkami i wstążkami, umieszczona w ramie wystawowej.
Świąteczna wystawa plenerowa w Muzeum Wolne Miasto Gdańsk
Piotr Wittman / www.gdansk.pl

Z życia codziennego w Wolnym Mieście Gdańsku

Z 14 fotogramów składa się wystawa czasowa, którą oglądać można przy wejściu do Muzeum Strefa Historyczna Wolne Miasto Gdańsk - filii Towarzystwa Przyjaciół Gdańska przy Długim Targu. Jest to kameralne muzeum “prowadzone przez patriotów, historyków, miłośników i entuzjastów historii nie tylko politycznej, ale przede wszystkim życia codziennego. W muzeum można zobaczyć przedmioty produkowane na obszarze dawnego Wolnego Miasta Gdańska. Pamiątki i artefakty z najsłynniejszych zakładów przemysłowych i produkcyjnych WMG” - czytamy na stronie TPG. 

Wystawa plenerowa to swoisty świąteczny “bonus” do wystawy stałej we wnętrzu, na której także odnaleźć można sporo eksponatów okołoświątecznych.

Dwie Wigilie polskiej rodziny w Wolnym Mieście Gdańsku - zwyczajna i ta ostatnia

FILM O ŚWIĄTECZNYCH ZBIORACH

 

Zapomniane symbole dobrobytu

- Na fotogramach pokazujemy polskie i niemieckie pocztówki świąteczne z Wolnego Miasta Gdańska. Mamy tu chociażby ciekawe wyobrażenia dobrobytu, którego oczywiście życzono z okazji świąt i nadchodzącego nowego roku - mówi Piotr Mazurek, prezes Towarzystwa Przyjaciół Gdańska. - Choćby na tej polskiej kartce z lat dwudziestych, na której widzimy stadko świń symbolizujące bogactwo, szybkorosnące muchomory i trzos kasy jako symbol właśnie dobrobytu i wielką podkowę na szczęście. Takie same symbole odnajdziemy na prezentowanych na fotogramach niemieckich kartkach z lat 30-tych, były międzynarodowe. Na jednej z polskich kartek świątecznych zauważymy opłatek, jako symbol łączności z rodziną.

Na zdjęciu przedstawiono zbiór zabytkowych kartek pocztowych z motywami noworocznymi, ukazujących dzieci, symbole szczęścia oraz fantazyjne sceny ilustracyjne. Kompozycja eksponuje różnorodność stylistyczną i kolorystyczną dawnych pocztówek, noszących ślady upływu czasu.
Prosiaki i muchomory - w ramach dobrych życzeń
Piotr Wittman / www.gdansk.pl

Inne przykłady historycznych kartek, które tu zobaczymy, to te z przedstawieniami zaśnieżonego Gdańska, jak choćby ta z dzisiejszym Targiem Drzewnym z zaspami śniegu po kolana. Są tu też zdjęcia wykonane podczas Bożego Narodzenia w domach przedwojennych polskich rodzin z WMG, ale też z ochronki (ówczesna nazwa żłobka), która działała na Oruni. 

Mikołaj z czekolady to stara historia

Warto pokusić się też o wizytę na wystawie stałej, w siedzibie muzeum (choć Piotr Mazurek podkreśla, że stałość ta jest zmienna). Zobaczymy tu m. in. ręcznie robione ozdoby choinkowe z drewna i waty (mają co najmniej sto lat); żeliwne rzeźbione stojaki choinkowe; przykłady zabawek, o których wówczas dzieci mogły marzyć: ołowiane żołnierzyki, rozkładaną książeczkę, czy też kuchenkę z piekarnikiem, na której (mimo że dziecięca) naprawdę można było gotować.

Na zdjęciu widoczna jest niewielka figurka kominiarza stojącego na dachu, trzymającego drewnianą drabinę oraz gałązkę. Scena została uchwycona z bliska, z wyraźnym światłem padającym z góry, które podkreśla detale postaci i fakturę otoczenia.
Kominiarz z waty - ozdoba choinkowa sprzed stu lat
Piotr Wittman / www.gdansk.pl

Ciekawostką jest też metalowa forma do odlewania czekoladowych mikołajów oraz foremki do kształtowania marcepanu na podobieństwo jabłek, czy gruszek. Marcepan był tradycyjnie gdańskim słodkim frykasem, wyrabianym nie tylko w profesjonalnych zakładach, ale i w domach, często trafiał też na świąteczne stoły. Foremki, które zobaczymy w muzeum, z pewnością służyły jakiejś zaradnej gospodyni. Prawdopodobnie z ul. Wroniej, gdzie zostały znalezione.

- Do naszego muzeum przychodzi się albo na chwilę, albo na parę godzin, w zależności od tego, ile ktoś ma czasu, czego szuka i oczekuje - tłumaczy Piotr Mazurek.

Na zdjęciu widoczny jest mężczyzna stojący za przeszkloną gablotą w muzealnym wnętrzu, wypełnionym historycznymi meblami i eksponatami. Kompozycja kadru prowadzi wzrok w głąb sali, a miękkie światło podkreśla spokojną, uporządkowaną atmosferę miejsca.
Piotr Mazurek, prezes Towarzystwa Przyjaciół Gdańska, które prowadzi Muzeum Strefa Historyczna Wolne Miasto Gdańsk
Piotr Wittman / www.gdansk.pl

Wystawa czasowa będzie dostępna do połowy stycznia 2026 roku. Jeśli ktoś chciałby usłyszeć coś więcej na temat prezentowanych na fotogramach kartek świątecznych i zdjęć, warto przyjść w godzinach otwarcia muzeum. Jest też możliwość oprowadzenia grup szkolnych - kontakt w tej sprawie przez stronę internetową.

Muzeum Strefa Historyczna Wolne Miasto Gdańsk, ul. Długi Targ 25/27

Godziny otwarcia w sezonie zimowym

  • wtorek - piątek: 12 - 17
  • sobota i niedziela: 12 - 17

bilety: N - 15; U - 10 zł

TV

Z pasji do budowania