W Środę Popielcową księża podczas mszy św. tradycyjnie posypują głowy wiernych popiołem na znak pokuty. Obrzędowi towarzyszą słowa: „Pamiętaj, że jesteś prochem i w proch się obrócisz" albo „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię".
Wielki Post potrwa jak zwykle czterdzieści dni (nie licząc niedziel) i zakończy się niedzielą Wielkanocą, która w tym roku przypada na 17 kwietnia.
Liczba 40 dni jest ustanowiona na pamiątkę czasu spędzonego przez Chrystusa na pustyni.
W katolickiej "Encyklopedii kościelnej" z 1894 r. czytamy: “Użycie popiołu jako symbolu pokory i pokuty za pychę i nieposłuszeństwo, które przywiodły śmierć na człowieka i w popiół go obracają, jest bardzo dawnem; na kartach Starego Testamentu często o niem czytamy. Wszędzie posypywanie popiołem oznacza wielki smutek i żal za grzechy popełnione.”
Tradycja posypywania głów popiołem w kościołach pojawiła się w VIII w.
W czasie Wielkiego Postu katolików obowiązuje wstrzemięźliwość od spożywania pokarmów mięsnych (od 14. roku życia) i post ścisły (od 18. do 60. roku życia), co oznacza ograniczenie liczby posiłków do syta do jednego w ciągu dnia.
W praktyce ewangelickiej czas pasyjny niekoniecznie związany jest z tradycyjnie rozumianym postem, czyli wstrzymywaniem się od określonych potraw, napojów lub rozrywek. Ewangelik nie ma obowiązku zachowywania takiego postu, ale jeśli chce i tego potrzebuje, może go przestrzegać. W niektórych regionach Polski praktykuje się w post w Wielkim Tygodniu lub szczególnie w Wielki Piątek.
Środa popielcowa jest obrzędem ruchomym - może wypaść w różnych latach w okresie od 5 lutego do 10 marca.
WIELKI POST - 7 TYGODNI PRÓBY
Wielki Post ma przede wszystkim wymiar etycznej postawy wobec drugiego człowieka. Czas pasyjny, poprzez skupienie, modlitwę i koncentrację na Słowie Bożym, ma umożliwić wierzącym weryfikację postaw, naprawę wyrządzonych innym szkód, wejrzenie w siebie, podjęcie zobowiązania życia na co dzień według wskazań Ewangelii. Zwyczaj posypywania głowy popiołem wprowadził papież Urbana II w 1091 roku, gest ma przypominać wiernym o pokucie za grzechy i zbliżającym się święcie Wielkanocy. Popiół symbolizuje tu przemijanie, kruchość życia.
Kościół ewangelicki zachęca w tym czasie do akcji „7 tygodni bez”. Zainicjowało ją przed 16 laty Centrum Misji i Ewangelizacji Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP na wzór pomysłu grupy zachodnich dziennikarzy i teologów z 1983 roku, którzy postanowili, że przez 7 tygodni będą pościć. Do akcji przez lata dołączały miliony ludzi. „Tam, gdzie jest miejsce na rezygnację, jest miejsce na coś nowego” - czytamy na stronie internetowej centrum.
Nadchodzące siedem tygodni poprzedzających Święta Zmartwychwstania Pańskiego mogą być okazją do przyjrzenia się sobie, poddania się dobrowolnej próbie, aby lepiej poznać samego siebie. “Nierzadko rozwój możliwy jest dopiero wtedy, gdy z czegoś zrezygnujemy, z czymś się rozstaniemy, coś odpuścimy, gdy powstanie miejsce na nowe… w relacji z samym lub samą sobą, z innymi i z Bogiem” - przekonują ewangelicy.
