Dobra wiadomość dla gdańskich szkół: z inicjatywy Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego w Gdańsku do placówek edukacyjnych trafi wkrótce pakiet ciekawych lektur. Dzięki tej inicjatywie, nauczyciele i uczniowie zyskają dostęp do materiałów wspierających edukację obywatelską. Najważniejsze bowiem nie jest przekazanie encyklopedycznej wiedzy, ale rozbudzenie w dziecku ciekawości świata, wrażliwości na potrzeby innych i przekonania, że jego głos ma znaczenie – zarówno w szkole, jak i w szerszej społeczności gdańskiej.
Dlaczego warto rozmawiać z dziećmi o prawach dziecka i demokracji?
Dzieci, które od najmłodszych lat poznają swoje prawa i zasady funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa:
- lepiej rozumieją otaczający je świat,
- rozwijają empatię i wrażliwość społeczną,
- uczą się szacunku dla drugiego człowieka,
- kształtują postawę aktywnego obywatelstwa,
- zdobywają narzędzia do ochrony własnej godności,
- poznają mechanizmy podejmowania decyzji w grupie,
- rozwijają krytyczne myślenie i umiejętność wyrażania własnego zdania.
Co istotne, wiedza o prawach dziecka to nie tylko teoria. To praktyczne narzędzie, które pomaga najmłodszym budować zdrowe relacje z rówieśnikami i dorosłymi oraz reagować w sytuacjach, gdy ich prawa są naruszane.
LISTA KSIĄŻEK dla gdańskich szkół i propozycje zajęć z uczniami:
do klas I – III (i wyższych) szkół podstawowych
- „Opowieści o tym co w życiu ważne” - Marek Michalak
Wartościowa książka, która w formie opowieści pomaga dzieciom zrozumieć, jakie wartości są ważne w życiu, w tym te związane z funkcjonowaniem w społeczeństwie demokratycznym. - „Opowieści o tym co daje moc” - Marek Michalak
Książka, która pokazuje dzieciom, skąd mogą czerpać siłę do mierzenia się z wyzwaniami, w tym również z obroną swoich praw. - „Opowieści o prawach dziecka” - Marek Michalak
Książka przedstawiająca różne prawa dziecka w formie przystępnych opowieści i ilustracji. Uczy dzieci, że mają swoje prawa i jak mogą z nich korzystać.
Zobacz:
scenariusze zajęć Księgarni Tuliszków: „Być jak ptak – o wolności”, „Spojrzeć oczami drugiego człowieka – o empatii”
scenariusze zajęć o prawach dziecka i Januszu Korczaku – propozycje Rzecznika Praw Dziecka
scenariusze zajęć o prawach dziecka - propozycje UNICEF Polska
do klas IV – VIII:
- „Kto tu rządzi? Demokracja od podwórka” - Grażyna Bąkiewicz
Książka wprowadzająca dzieci w świat wartości demokratycznych poprzez odniesienie ich do codziennych sytuacji z życia dzieci.
Zobacz: scenariusze zajęć Wydawnictwa Literatura
- „Co to właściwie jest DEMOKRACJA” - Equipo Plantel / ilustracje Marta Pina
Niebieska książka z ilustracjami przedstawiającymi ludzi wykonanych z gazet, która w przystępny sposób wyjaśnia podstawowe zasady demokracji, ich znaczenie w codziennym życiu i wartości demokratycznego społeczeństwa.
Zobacz: scenariusz zajęć Maliny Barcikowskiej, Małgorzaty Zalewskiej i Tomasza Klejny
do szkół ponadpodstawowych:
- „O tyranii. Dwadzieścia lekcji z dwudziestego wieku” (wydanie graficzne)” - Timothy Snyder
Książka jest skierowana do starszych uczniów i młodzieży, zawierająca 20 lekcji z historii, które pokazują, jak ważne jest chronienie demokracji i przeciwstawianie się tyranii.
Zobacz: scenariusz zajęć – propozycja AI (pdf) , „Wybory, czyli pierwsza lekcja demokracji” - propozycje Fundacji „Wolne Sądy”
Jak wykorzystać książki trafiające do gdańskich szkół
Dzięki inicjatywie przekazania wartościowych książek o prawach dziecka i demokracji do gdańskich szkół, nauczyciele zyskają nowe narzędzia do prowadzenia ważnych rozmów z uczniami. Oto kilka propozycji, jak można wykorzystać te książki w edukacji:
- Lekcje wychowawcze i zajęcia edukacji obywatelskiej.
Książki takie jak „Co to właściwie jest DEMOKRACJA” czy „O tyranii” mogą stanowić doskonały punkt wyjścia do dyskusji o różnych systemach politycznych, historii demokracji w Polsce i na świecie oraz o odpowiedzialności obywatelskiej. - Szkolne debaty.
Na podstawie lektury można zorganizować debaty klasowe lub szkolne na tematy związane z prawami dzieci, demokracją i aktywnym obywatelstwem. - Projekty międzyprzedmiotowe.
Książki mogą stać się inspiracją do projektów łączących wiedzę z WOS-u, historii, języka polskiego czy nawet sztuki (np. tworzenie plakatów promujących prawa dziecka). - Działania samorządu uczniowskiego.
Lektura książek o demokracji może zainspirować do wprowadzenia nowych, bardziej demokratycznych praktyk w funkcjonowaniu samorządu uczniowskiego.
Inicjatywa przekazania wartościowych książek o prawach dziecka i demokracji do gdańskich szkół to kolejny ważny krok w budowaniu świadomego społeczeństwa obywatelskiego. Dzięki takim książkom dorośli otrzymują narzędzia do prowadzenia wartościowych rozmów z podopiecznymi. Zachęcamy nauczycieli do kreatywnego wykorzystania przekazanych książek. Wspólne czytanie i dyskusje nie tylko poszerzają wiedzę dzieci, ale także budują silną więź między dorosłymi a dziećmi, opartą na wzajemnym zaufaniu i szacunku.
Edukacja obywatelska powinna być procesem ciągłym, realizowanym zarówno w szkole, jak i w domu. Dzieci, które od najmłodszych lat poznają swoje prawa i rozumieją zasady funkcjonowania społeczeństwa demokratycznego, wyrastają na świadomych, empatycznych i zaangażowanych obywateli. Gdańskie szkoły, dzięki tej inicjatywie, mają szansę stać się miejscem, gdzie uczniowie doświadczają demokracji w praktyce.
