Nowy model okrętu ozdobił Wielką Halę Dworu Artusa

Wielka Hala Dworu Artusa ozdobiona jest replikami dawnych okrętów. Stanowią one niewątpliwą atrakcję nie tylko turystyczną, ale też naukową, gdyż każdy model przystosowany jest do oddawania salutów ze swojej armaty. Repliki okrętów przypominają też o wielkiej, morskiej przeszłości Gdańska. Kolekcja została uzupełniona modelem gdańskiego okrętu z XV wieku, wykonanym na podstawie obrazu „Okręt Kościoła”.

Uroczyste zawieszenie repliki okrętu odbyło się w piątek, 25 maja 2007 roku, w samo południe i było częścią obchodów Święta Miasta.

Obraz Okręt Kościoła z gdańskiego Dworu Artusa, to tempera na drewnie, o wymiarach 194 x 256 cm, który powstał w końcu XV w. z fundacji Bractwa Malborskiego. W 1466 roku należał wraz z bliźniaczym obrazem pt. Oblężenie Malborka do najstarszych elementów wystroju Wielkiej Hali Dworu Artusa. Oba dzieła zaginęły w czasie II wojny światowej, z wyjątkiem jednej z ośmiu desek tego pierwszego, zachowanej wraz z polichromią. Wspomniane wyżej obrazy stanowiły swoisty manifest polityczny Miasta z II połowy XV w.

Obraz symbolizował potęgę Kościoła, w postaci czteromasztowego okrętu wyposażonego w fantastyczną, nierzeczywistą liczbę luf armatnich oraz siłę i zwartość wspólnoty mieszkańców Gdańska, reprezentowanych przez Bractwa Dworu. Okręt ukazany jest lewą burtą, prezentując wszystkie najważniejsze elementy konstrukcji statku oraz wyjątkowych członków jego załogi. Na pokładach można było odnaleźć patronów Bractw i Świętych: Jerzego, Rajnolda, Krzysztofa, Jakuba oraz świętych Wojciecha i Stanisława, patronów Polski. W centrum kompozycji widniała Trójca Święta, a poniżej Święta Anna Samotrzeć. Okręt sprawiał wrażenie jakby właśnie wpłynął do portu. Tło okrętu stanowią: widok zamku krzyżackiego (lewy górny narożnik) i prawdopodobnie najsłynniejszego wówczas miejsca pielgrzymkowego Europy – Santiago de Compstella (prawy górny narożnik). Można więc przyjąć, że okręt wrócił do Gdańska z pielgrzymki do najsłynniejszego w tamtym czasie sanktuarium europejskiego w Santiago, o czym świadczył przede wszystkim wizerunek św. Jakuba Pielgrzyma, znajdujący się w najbliższym sąsiedztwie wspomnianej budowli. Zwieńczenie obrazu stanowiły herby: Prus Królewskich, Korony Polskiej i Gdańska. Ta triada herbowa powtarzała się wielokrotnie w gali banderowej okrętu i na burtach armatnich. Alegoria wyrażała zatem przekonanie fundatorów, że nadzieje na zbawienie należy pokładać w wierze, zaś pokój i bezpieczeństwo znajdą oni pod opieką Polski. Tę podwójną więź z Koroną, we wspólnej organizacji kościelnej i państwowej, osiągnęli gdańszczanie dzięki wspólnemu zwycięstwu nad potężnym zakonem krzyżackim w wojnie trzynastoletniej, zakończonej pokojem toruńskim w 1466 roku.

Obraz, a obecnie także model okrętu, przedstawiają prawdopodobnie najstarszy wizerunek polskiej bandery.

Finansowania tego przedsięwzięcia podjęły się Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe.

Fot. MHMG

Karol Polejowski
Monika Kryger, MHMG