PORTAL MIASTA GDAŃSKA

Mniej znana "Bitwa pod Grunwaldem" w Dworze Artusa

Mniej znana "Bitwa pod Grunwaldem" w Dworze Artusa
2 grudnia 2003 roku w Dworze Artusa w Gdańsku, z udziałem prezydenta Pawła Adamowicza i dyrektora Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, Adama Koperkiewicza, odbyło się uroczyste odsłonięcie obrazu Zygmunta Rozwadowskiego i Tadeusza Popiela "Bitwa pod Grunwaldem".
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
2 grudnia 2003 roku w Dworze Artusa w Gdańsku, z udziałem prezydenta Pawła Adamowicza i dyrektora Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, Adama Koperkiewicza, odbyło się uroczyste odsłonięcie obrazu Zygmunta Rozwadowskiego i Tadeusza Popiela "Bitwa pod Grunwaldem".

Monumentalne dzieło zostało umieszczone pod chórem, w pobliżu Ławy Malborskiej Dworu Artusa. Obrazowi towarzyszą inne obrazy przedstawiające epizody z wojny polsko - krzyżackiej lat 1454 - 1466.

Uroczyste odsłonięcie "Bitwy pod Grunwaldem" zapoczątkowało w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska obchody 550 rocznicy powrotu grodu nad Motławą do Polski. Wydarzenie to związane było z wojną trzynastoletnią (1454 - 1466) i klęską w niej zakonu krzyżackiego. Gdańsk zbuntował się przeciwko krzyżakom i w roku 1457 opowiedział po stronie króla Kazimierza Jagiellończyka, co uznaje się powszechnie za moment powrotu miasta pod panowanie polskie.

Obraz Rozwadowskiego (1870-1950) i Popiela (1863-1913) powstał w 1910 roku dla uczczenia pięćsetnej rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Dzieło zostało wystawione w Krakowie, skąd w roku 1939 obraz przewieziono do Muzeum Historycznego Miasta Lwowa, gdzie do dzisiaj znajduje się jego stałe miejsce ekspozycyjne.

Wystawiana obecnie w Gdańsku "Bitwa pod Grunwaldem" zamyka w twórczości obu artystów okres fascynacji wielkim formatem. Dzieło to, nawiązujące do cenionych jeszcze panoram, wykazywało pewne podobieństwa formalne do wcześniejszego o ponad 30 lat słynnego obrazu Jana Matejki. Różni je przede wszystkim sposób ustawienia walczących wojsk. O ile u Matejki oglądający jest niejako atakowany przez pędzących wprost na niego konnych rycerzy, to Popiel i Rozwadowski ustawili widza obok zasadniczego pola bitwy. Wojska polsko-litewskie, dowodzone przez stojącego na zalesionym wzgórzu Jagiełłę, nacierają od lewej strony kadru. U stóp monarchy leży martwy rycerz Dypold Köckeritz z Miśni, który usiłował wyzwać króla na pojedynek. U Matejki król także jest ustawiony na podobnym wzgórku, lecz po przeciwnej stronie. Śmiertelny pojedynek wielkiego mistrza nasi artyści umieszczają z prawej strony dzieła, eksponując go ponad miarę. Ujmując rzecz ściśle nie jest to pojedynek, bowiem wielki mistrz (tak jak i u Matejki otoczony rozwianym płaszczem zakonnym), jest atakowany jednocześnie przez jednego z polskich rycerzy (niektórzy badacze sądzą, że jest to Zawisza Czarny) i chłopskich piechurów. Jeden z nich wzorem wizji matejkowskiej usiłuje ściągnąć Krzyżaka z konia. Novum w obrazie Popiela i Rozwadowskiego to umieszczona na pierwszym planie scena z jeńcami krzyżackimi i zdobytymi chorągwiami. Wśród ukazanych tu godeł najbardziej wyeksponowane są jednak te, które odgrywają także ważną rolę na obrazie Matejki: wielkiego mistrza, komturstwa i zamku w Gdańsku, miasta Braniewa, miasta Pieniężna, inflancka (ze św. Maurycym, zdobyta w 1431 r. w bitwie pod wsią Dąbki koło Nakła !), św. Jerzego i miasta Brunszwiku. Polskim rycerzom towarzyszą m.in. chorągiew mała, wielka ziemi krakowskiej i trzecia nadworna.

Malowany w pośpiechu "Grunwald" nie zadowalał Popiela. Jak sam wspominał - "nie wypadło jak miało". Mimo tej samooceny stwierdzić należy, że wykonane przez tego artystę partie pejzażu budzą uznanie. Pole bitwy utrzymane jest w kolorystyce późnego lata, z niebem pokrytym skłębionymi chmurami, z kępami sosen, oświetlonych zachodzącym słońcem. W tle widoczne są także dęby, z których okoliczni wieśniacy obserwowali zmagania wojsk. Nadmienić też należy, że Rozwadowski i Popiel sportretowali się na obrazie pod postaciami dwóch jeńców krzyżackich.

Dwór Artusa czynny jest od wtorku do soboty w godzinach 10.00 - 16.00, w niedzielę od godziny 11.00 do 16.00. W związku z ekspozycją wprowadza się opłatę także w niedzielę: 6 zł (bilet normalny) i 3 zł (bilet ulgowy).