„Lekcja historii w piwnicy” - tak coroczną akcję organizowaną przez swoich nauczycieli, nazywają wychowankowie Autonomicznej Szkoły Podstawowej w Gdańsku. 8 edycja odbyła się w środę, 16 kwietnia, i nawiązywała do obchodzonej w tym roku 70 rocznicy Powstania Warszawskiego.
- Co roku, w kwietniu, spotykamy się żeby przybliżyć naszym uczniom jeden temat związany z historią. Często są to tematy trudne, bolesne i wzbudzające kontrowersje. Podobnie jest z Powstaniem Warszawskim. Jednak my nie będziemy oceniać. Chcielibyśmy oddać hołd wszystkim, którzy nie zważając na sytuację i na zagrożenie, chwycili za broń. Wszystkim, którzy chcieli dowieść że w życiu ważne są wartości takie jak wolność, godność, niezależność, niezawisłość – rozpoczęła Anna Korcz, nauczycielka języka polskiego. Na uroczystości pojawili się między innymi Izabela Brzezińska – z referatu edukacji historycznej IPN oraz prezydent Paweł Adamowicz. Jednak honorowe miejsce zajmował Janusz Preyss, mieszkający obecnie w Gdyni uczestnik Powstania Warszawskiego. Uczniowie klasy VI C, w kilkudziesięciominutowej akademii zaprezentowali swoim kolegom i gościom poruszającą historię 63 dni walk. Dzieci z wielkim zaangażowaniem przedstawiały postaci młodych powstańców, sanitariuszek, kurierów. Przebrane w stroje stylizowane na lata ’40 i w mundury harcerskie recytowały, przekazywały relacje uczestników, śpiewały. Odmówiły również fragment „Litanii Piwnic” autorstwa Mirona Białoszewskiego. Tłem dla ich przedstawienia były oryginalne filmy i zdjęcia pokazujące walczącą stolicę oraz współczesne utwory hiphopowe.
Po prezentacji odbył się dalszy ciąg lekcji historii. – Wróciłem pamięcią do tamtego okresu. Cały czas mam go w głowie i nigdy go nie zapomnę. Chciałbym wam serdecznie podziękować, za piękną i wzruszającą inscenizację. Jest ona zaprzeczeniem opinii, że w szkołach zapomina się o historii – podziękował uczniom Janusz Preyss. – Nie jestem żadnym bohaterem, nie dokonałem niczego wielkiego. Uczestniczyłem w konspiracji, a później w powstaniu, w Śródmieściu Warszawy, tam gdzie teraz są Złote Tarasy – kontynuował. Uczniowie mieli niepowtarzalną okazję usłyszeć relację bezpośredniego uczestnika walk, który w czasie ich trwania miał zaledwie 16 lat. Głos zabrała również Izabela Brzezińska, która odczytała fragment wspomnień innego Powstańca – Tymoteusza Duchowskiego. Następnie, Waldemar Stopczyński - nauczyciel języka polskiego w Gdańskim Autonomicznym Gimnazjum, zachęcał uczniów do aktywnego zgłębienia przebiegu Powstania Warszawskiego. Jak również do poznawania historii jego uczestników, z których wielu związanych było z Trójmiastem. Przed zakończeniem spotkania, organizatorki spotkania zapewniły możliwość zadawania pytań Januszowi Preyss. Dzięki temu uczniowie dowiedzieli się jakie pamiątki udało się ocalić ze zniszczonej Warszawy oraz jak wyglądały losy Powstańca po październiku 1944 roku.
Inicjatorkami corocznych lekcji historii są trzy nauczycielki Gdańskiej Autonomicznej Szkoły Podstawowej: Anna Korcz – nauczycielka języka polskiego, Anna Fedyniak-Kołodziej – ucząca muzyki, oraz Anna Pijanowska – ucząca w szkole religii. – Żadna z nas nie jest historykiem. Cały projekt wziął się z naszej pasji, wieloletniej przyjaźni, ale przede wszystkim z chęci do szukania śladów, do poznawania historii. Dzięki temu uczymy nie tylko dzieci, ale samie dowiadujemy się wielu rzeczy – powiedziała Anna Fedyniak-Kołodziej.
Więcej informacji o losach Janusza Preyss na stronie Archiwum Historii Mówionej - http://ahm.1944.pl/Janusz%20Witold%20_Preyss
Etiudę o innym uczestniku powstania - Bolesławie Srockim, zrealizowaną przez uczniów Gdańskiego Gimnazjum Autonomicznego znaleźć można:
Autor: Joanna Bieluń
