Opracowany został wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy na lata 2009-2013. Jego główne założenia to: zmniejszenie o połowę ilości mieszkań komunalnych, likwidacja stref zamieszkania, wprowadzenie jednej stawki bazowej czynszu najmu, zastosowanie dodatkowych obniżek nie tylko ze względu na stan techniczny budynku, ale też na status majątkowy najemców, pozyskanie nowych ponad 1.500 mieszkań, skrócenie okresu oczekiwania na pomoc mieszkaniową i wprowadzenie obowiązku partycypacji najemców w budowie mieszkań z zasobów gminnych TBS.
Obecnie w Gdańsku jest ok. 27 tys. mieszkań komunalnych. Ponad 90% z nich znajduje się w budynkach wybudowanych przed 1945 rokiem, co wiąże się ze złym stanem technicznym. Koszty remontowe szacowane są na kwotę 635 milionów złotych. Tymczasem w najbliższych latach miasto może przeznaczyć na ten cel zaledwie 52 miliony złotych. To o wiele za mało, by zaspokoić wszystkie potrzeby remontowe.
Dlatego program na lata 2009-2013 zakłada zmniejszenie ilości lokali komunalnych o prawie połowę. Do roku 2013 gmina ma ich mieć ok. 15 tys. Reszta powinna zostać sprzedana najemcom za 10 procent wartości. Biorąc pod uwagę stały poziom dotacji remontowej i malejący zasób mieszkań, średnie wydatki na remont jednego metra kwadratowego zwiększą się na koniec realizacji programu prawie dwukrotnie. Pozwoli to na wykonanie większej ilości remontów w zasobie pozostającym własnością Miasta.
Likwidacja dotychczas istniejących stref zamieszkania i zastąpienie ich jedną strefą czynszową, przy jednoczesnym utrzymaniu obniżek uwzględniających stan techniczny lokali i wprowadzeniu obniżek dochodowych, uwzględniających majętność najemców, ma na celu lepsze dopasowanie oferty najmu mieszkań komunalnych do potrzeb najbardziej potrzebujących mieszkańców Gdańska.
Wprowadzenie obniżek dochodowych przy obecnych niskich czynszach powodowałoby, że czynsz należny spadłby poniżej czynszu jak w lokalach socjalnych. Konieczne okazało się więc zniesienie stref zamieszkania i wprowadzenie jednolitej stawki czynszu. W celu ochrony najemców o niskich dochodach zamieszkałych w lokalach słabych technicznie wprowadzono możliwość kumulacji obniżek do łącznej wysokości 60%, tj. do 40 % wartości jednolitej stawki czynszu. Oznacza to, że czynsz najmu lokali słabych technicznie dla najemców o niskich dochodach zamieszkałych w IV strefie - nie wzrośnie, a czynsz dla podobnych najemców zamieszkałych w podobnych lokalach w innych strefach ? zmaleje.
Tabela zmian stawek czynszowych:
Aby otrzymać stosowną ulgę, trzeba będzie złożyć informację dotyczącą zarobków. Informacja ta będzie każdorazowo weryfikowana np. przy pomocy deklaracji podatkowej PIT. Na podstawie tej informacji będzie można uzyskać nawet 60% obniżkę stawki czynszu (dochód w gospodarstwie jednoosobowym nie może przekroczyć 843,88 zł, a w wieloosobowym 573,84 zł na osobę).
Tabela progów dochodu uprawniających do obniżek dochodowych:
Jednocześnie, podobnie jak w systemie dodatków mieszkaniowych, kryterium przyznania obniżki dochodowej jest również odpowiedni metraż lokalu mieszkalnego zajmowanego na podstawie ważnego tytułu prawnego. Dla rodziny jednoosobowej będzie to nie więcej niż 45,5 m kw. powierzchni użytkowej, dla rodziny dwuosobowej - 52 m kw., trzyosobowej - 58,5 m kw., czteroosobowej - 71,5 m kw., pięcioosobowej - 84,5 m kw., sześcioosobowej - 91 m kw., siedmioosobowej - 97,5 m kw., a ośmioosobowej - 104 m kw.
Wykres powierzchni użytkowej mieszkania, powyżej której nie przysługuje obniżka dochodowa:
Ponadto, należy pamiętać, że zasoby komunalne powinny służyć przede wszystkim osobom ubogim i potrzebującym a kolejka oczekujących jest bardzo długa. Tymczasem bardzo często zdarza się, że lokale komunalne o niskim czynszu zajmują najemcy o wysokim statusie majątkowym, albo że w dużych lokalach, które z powodzeniem mogłaby zajmować rodzina wielodzietna, przez lata mieszka jedna, dwie osoby. Jeśli ktoś nadal chce korzystać z lokalu komunalnego, zgodnie z przepisami dotyczącymi najmu ma oczywiście do tego prawo. Musi jednak mieć świadomość, że wkrótce przestanie płacić niski czynsz, nieadekwatny do statusu majątkowego i zajmowanej powierzchni.
Według prognoz zawartych w wieloletnim programie gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy Miasta Gdańsk do 2013 roku zmniejszyć ma się również zapotrzebowanie na lokale socjalne. do ilości ok. 872 wniosków. Do tego czasu zawrzemy jednak 688 nowych umów najmu do lokali socjalnych a całkowita liczba wynajętych lokali socjalnych będzie wynosiła ponad 1 100 . Stawka czynszu za lokal socjalny wynosi obecnie w zależności od strefy zamieszkania od 1,22 do 1,74 zł./m2 a od roku 2011 wyniesie ok. 2,04 zł /m2.
Do kasy Miasta z tytułu czynszów komunalnych powinno wpływać obecnie 61,8 mln zł rocznie. Po zmianach dochód ten może się zwiększyć nawet o 80%. Te pieniądze pozwolą m.in. na zwiększenie remontów i pozyskiwanie nowych mieszkań komunalnych.
Nowe przepisy czynszowe wejdą w życie w połowie 2011 roku. Do tego czasu najemcy muszą zastanowić się i podjąć decyzję, czy zajmowany lokal komunalny wykupić, zamienić na mniejszy czy też swój lokal będę w stanie utrzymać, nawet w przypadku braku prawa do otrzymania obniżki dochodowej.
