W projekcie spektakl „Beton” na podstawie powieści Moniki Milewskiej „Latawiec z betonu” jest punktem wyjścia do spojrzenia z szerszej perspektywy na historię lokalną Gdańska i Przymorza oraz refleksji, jak wpływa na nas miejsce zamieszkania.
– „Beton” to fikcja sceniczna o inżynierze, twórcy gdańskiego falowca. Ten orędownik komunizmu, megaloman-donosiciel i oportunista odkrywa zadziwiającą właściwość własnego dzieła: falowiec zakrzywia czas, pozwalając na podróże w przyszłość. Tragizm losu inżyniera polega na tym, że niezależnie od wysiłków, które podejmuje, by wpłynąć na kształt przyszłości swojej i świata - nie jest on nigdy w stanie przewidzieć konsekwencji swoich działań, które często, mimo jego dobrych intencji, odnoszą skutek przeciwny do zamierzonego – opowiada Michał Derlatka, reżyser spektaklu, dyrektor Teatru Miniatura.
Premiera odbywa się w ramach Sceny Inicjatyw Aktorskich z pomysłu aktora Wojciecha Stachury, cenionego za liczne role w spektaklach Miniatury (m.in. Zbyszka w „Krzyżakach” i Androida Boui w „Kosmitach”), pomysłodawcy Rodziny Papetów, która z powodzeniem występuje w serialu „Papety: z ostatniej chwili”. „Beton” jest także kolejnym przedsięwzięciem w ramach sceny Laboratorium Formy dla młodzieży i dorosłych. Do artystycznej współpracy zostali zaproszeni specjalista od animacji i nowych technologii wizualnych Sebastian Łukaszuk oraz Michał i Mateusz Sarapata, czyli Sarapata Sound Workers, którzy mają na swoim koncie współpracę z wytwórniami takimi jak Fonobo, Asfalt Records i Kayax.
Premierę spektaklu w środę 25 listopada o 19.00 na Facebooku i 20.30 na YouTubie teatru poprzedzi debata „Falowiec: historia, architektura i relacje społeczne”, która odbędzie się we wtorek 24 listopada o 19.00 na Facebooku i 20.30 na YouTubie. Wzięli w niej udział architekci Jacek Dominiczak i Kacper Ludwiczak oraz historyk specjalizujący się w okresie PRL-u Piotr Perkowski, a poprowadziła ją Malgorzata Fijas, jedna z liderek gdańskiego programu Kreatywna Pedagogika. Uczestnicy analizują historię i teraźniejszość falowca w kontekście trendów architektonicznych i ważnych historycznych wydarzeń, jednocześnie odwołując się do doświadczeń i wspomnień jego mieszkańców.
Wydarzenia są częścią projektu „Falowiec, czyli podróż w historię” dofinansowanego ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu Patriotyzm Jutra.
Transmisje wydarzeń można oglądać bezpłatnie w mediach społecznościowych Teatru Miniatura:
Beton, na podstawie powieści "Latawiec z betonu" Moniki Milewskiej
- adaptacja i reżyseria: Michał Derlatka
- animacje i multimedia: Sebastian Łukaszuk
- muzyka: Sarapata Sound Workers
- koncepcja scenografii i lalek: Wojciech Stachura
- konsultacje konstrukcyjne scenografii: Beniamin Straszewski
- reżyseria świateł: Maciej Iwańczyk
- wykonanie: Wojciech Stachura
- wykonanie piosenek: Marta Złakowska
- głosy: Zofia Bartoś, Edyta Janusz-Ehrlich, Piotr Srebrowski
Premiera: 25 listopada 2020 online: FB 19.00 | YT 20.30
Beton to niejednorodny i wielofazowy kompozyt, powstały głównie z cementu, kruszywa i wody, które po wymieszaniu stają się ciałem lepkoplastyczno-stałym. Mieszanka ta dzięki hydratacji cementu przechodzi w ciało stałe. Jest jednym z najbardziej powszechnych materiałów budowlanych we współczesnym budownictwie. Beton to także potoczne, pejoratywne określenie osoby o niereformowalnym, mocno zdefiniowanym zestawie poglądów, często opartych na dogmatach oderwanych od rzeczywistości. Mentalny beton jest odporny na zmiany temperatur i wilgotności, jego forma opornie poddaje się wpływom otoczenia. Beton monumentalny, długowieczny, niestety często brzydko się starzeje.
„Beton” to także spektakl teatralny, fikcja sceniczna o inżynierze, twórcy gdańskiego falowca. Ten orędownik komunizmu, megaloman-donosiciel i oportunista odkrywa zadziwiającą właściwość własnego dzieła: falowiec zakrzywia czas, pozwalając na podróże w przyszłość. Tragizm losu inżyniera polega na tym, że niezależnie od wysiłków, które podejmuje, by wpłynąć na kształt przyszłości swojej i świata – nie jest on nigdy w stanie przewidzieć konsekwencji swoich działań, które często, mimo jego dobrych intencji, odnoszą skutek przeciwny do zamierzonego. Czy wobec tego warto w ogóle działać i podejmować wysiłek kształtowania rzeczywistości? Czy lepiej poddać się i biernie dryfować z prądem życia?
Spektakl został zrealizowany w ramach projektu „Falowiec, czyli podróż w historię” dofinansowanego ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu Patriotyzm Jutra.
Więcej o wydarzeniu można przeczytać na stronie Internetowej Teatru Miniatura.
O artystach
Monika Milewska
Doktor historii, eseistka, poetka, dramatopisarka, adiunkt w Zakładzie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Gdańskiego. Ukończyła Uniwersytet Warszawski, Szkołę Nauk Społecznych w Warszawie i EHESS w Paryżu. Stypendystka m.in. Ministra Kultury, Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Rządu Francuskiego, Rządu Włoskiego, Akademii Amerykańskiej w Rzymie, Centrów Pisarzy w Rodos i Visby. Laureatka licznych konkursów poetyckich i dramaturgicznych nominacja do Nagrody Nike i stypendium „Polityki”. Laureatka Pomorskiej Nagrody Literackiej za książkę „Latawiec z betonu” 2019.
Michał Derlatka
Reżyser teatralny, aktor, lalkarz, od września 2019 r. dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Miniatura. Pochodzi z Trójmiasta. Ukończył wydziały: aktorski (PWST Wrocław) oraz reżyserii teatralnej (PWST Kraków/Wrocław), studiował też reżyserię i dramaturgię w Hiszpanii (Institut del Teatre, Barcelona). Specjalizuje się w przedstawieniach teatru formy i teatru młodego widza. Stypendysta MKiDN, wyróżniany i nagradzany lokalnie i ogólnopolsko. Ma na koncie ponad czterdzieści realizacji teatralnych (nie licząc realizacji niemal trzydziestu udramatyzowanych lektur) w Polsce, Hiszpanii, Czechach i na Słowacji.
Wojciech Stachura
Aktor-lalkarz, absolwent Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza na Wydziale Sztuki Lalkarskiej, od 2014 r. w zespole Teatru Miniatura w Gdańsku. Ma na swoim koncie wiele wyróżnianych przez krytyków i widzów ról, m.in. Zbyszka w nagradzanych wielokrotnie „Krzyżakach” H. Sienkiewicza i Świni w „Buncie” W. Reymonta w reż. J. Roszkowskiego, Androida Boui w „Kosmitach” M. Wojtyszko w reż. J. Krofty, Kota w „Pinokiu” C. Collodiego w reż. P. Szkotaka, Ruska w „Wielorybie” J. Limona w reż. J. Głomba. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym Gdańska, współ-pracując z różnymi instytucjami, m.in. Filharmonią Bałtycką, Operą Bałtycką, Instytutem Teatralnym im. Z. Raszewskiego. Jest wiceprezesem Fundacji KonglomeArt. W 2019 r. powstały z jego inicjatywy i pomysłu spektakl „Papety po raz pierwszy w Polsce” w reż. M. Derlatki zdobył główną nagrodę nurtu off 40. Festiwalu Polskiej Piosenki Aktorskiej. Wojciech Stachura gra tam rolę Dziadka Ryszarda Papeta. W 2020 r. w Teatrze Miniatura powstał serial dla dzieci „Papety: z ostatniej chwili”, w którym stworzone przez niego Papety zaznajamiały dzieci z zasadami panującymi podczas pandemii. Do tej pory seria ma ponad 100 tysięcy wyświetleń na Facebooku. W 2020 r. Wojciech Stachura otrzymał Nagrodę Prezydent Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury.
Sebastian Łukaszuk
Urodzony w 1988 r. w Białymstoku. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu na kierunku Komunikacja Wizualna ze specjalnością animacji, która jest jego pasją. Fan nowych technologii wizualnych, a także niebanalnych koncepcji i form poruszania obrazem. Swoje interdyscyplinarne zainteresowania wykorzystuje reżyserując krótkie spoty promocyjne oraz projektując scenografie teatralne często zawierające w sobie elementy cyfrowych multimediów. Od 2014 r. prowadzi MUMA Studio, które zajmuje się tworzeniem, realizacją, produkcją i postprodukcją materiałów animowanych oraz filmowych, takich jak: spoty reklamowe i wizerunkowe, prezentacje i pokazy multimedialne, wizualne efekty specjalne.
Sarapata Sound Workers, czyli Michał i Mateusz Sarapata
Bracia producenci tworzą muzykę ilustracyjną, współpracują z artystami, pracują nad autorską elektroniką. Mają na koncie współpracę z wytwórniami takimi jak Fonobo, Asfalt Records i Kayax. Występowali na najważniejszych polskich festiwalach (Opener, Off Festival, Soundrive). W 2018 roku zagrali kilka koncertów na Islandii.
Maciej Iwańczyk
Profesjonalny reżyser światła. Pracował jako oświetleniowiec w teatrach Fundacji Krystyny Jandy (Och-Teatr, Teatr Polonia) w Warszawie, wcześniej w Białostockim Teatrze Lalek oraz na Wydziale Sztuki Lalkarskiej Akademii Teatralnej w Białymstoku. Na stałe współpracuje z niezależnym Teatrem PAPAHEMA oraz grupą FairplayCrew. Jako reżyser światła współtworzył spektakle z takimi reżyserami jak Agata Biziuk, Michael Vogel, Piotr Domalewski, Hendrik Mannes, Przemysław Jaszczak, Piotr Waligórski, Marcin Wierzchowski czy Tomasz Mann. Pochodzi z teatralnej rodziny – scena nie ma przed nim tajemnic, jest jego naturalnym środowiskiem i pasją. Chętnie pracuje również na planach filmowych, gdzie współpracując z reżyserami, scenografami i operatorami tworzy koncepcje oświetlenia. Pracowity, wrażliwy, kontaktowy, lubi wyzwania i eksperymenty, nieustannie poszukuje inspiracji, uwielbia poznawać nowinki techniczne pozwalające tworzyć oryginalne środki wyrazu.
