Muzeum Historyczne Miasta Gdańska uprzejmie informuje o częściowym udostępnieniu
do zwiedzania Twierdzy Wisłoujście, Oddziału Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Wyznaczone do zwiedzania obszary Twierdzy będzie można zobaczyć
w okresie 1 czerwca ? 30 września 2009 , codziennie w godzinach od 10.00 do 18.00
(wyjątek stanowi poniedziałek, będący dniem wolnego wstępu;
Twierdza otwarta w godzinach 10.00-16.00)
Ceny biletów: odpowiednio 8 i 4 zł
Obowiązuje ulga (1 zł na bilecie) przy zakupie biletów zbiorowych.
W rejonie zwiedzania znajduje się wieża oraz jedna kazamata w bastionie artyleryjskim
Na terenie Twierdzy przygotowano rozmaite dodatkowe atrakcje: mini plac zabaw dla dzieci oraz program treningowy zorganizowany przy współpracy z Akademią Przygoda (www.przygoda.com.pl)
UWAGA: wejście na teren Twierdzy tylko w grupach, nie ma możliwości indywidualnego zwiedzania !!! Nie ma obowiązku wcześniejszego rezerwowania godzin. Grupy mogą się formować już na miejscu.
O Twierdzy:
Twierdza Wisłoujście to unikalny zabytek sztuki fortyfikacyjnej, znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie półwyspu Westerplatte. Nazwa Wisłoujście wywodzi się z czasów, gdy ujście Wisły znajdowało się bezpośrednio na północ od Twierdzy. Miejsce to stanowiło ważny z punktu widzenia strategicznego teren, skąd można było kontrolować ruch statków wychodzących i wchodzących do Gdańska. Dawny port w Gdańsku położony był nad Motławą, kilka kilometrów od brzegu morskiego, co czyniło z Wisłoujścia kluczową pozycję osłaniającą Gdańsk od strony morza i zabezpieczającą przed zaskoczeniem miasta i portu przez nieprzyjaciela. Strategiczne znaczenie tego miejsca doceniono bardzo wcześnie. Nie jest wykluczone, że już za panowania książąt pomorskich znajdowała się tu strażnica.
Od 1974 roku Twierdza Wisłoujście jest w zarządzie Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Chronologiczne zestawienie najważniejszych dat i wydarzeń dotyczących Twierdzy Wisłoujście:
- 1379?80 z tych lat pochodzą najstarsze zachowane informacje o bliżej nieokreślonym porcie u ujścia Wisły; urzędujący tu urzędnik krzyżacki nosił tytuł ?mistrz ujścia?.
1482 zbudowana została ceglana wieża - strażnica pełniąca jednocześnie funkcje latarni morskiej, która zachowała się w dolnych kondygnacjach wieży. - 1518?21 wokół wieży strażniczej i latarni zbudowano drewniane umocnienie (blokhauz); stacjonowała tu załoga pod dowództwem oficera.
- 1562?63 rozebrano drewniane umocnienie i w jego miejscu wybudowano trzykondygnacyjną okrągłą basteję z działobitniami zwaną Wieńcem; budowla ta zachowała się do chwili obecnej.
- 1573?77 Wieżę i Wieniec otoczono prostokątnym założeniem obronnym o czterech narożnych blokhauzach połączonych kurtynami; dodatkowo całe założenie otoczono palisadą i fosą połączoną z Wisłą.
- 1577 w czasie konfliktu króla Stefana Batorego z Gdańskiem od 4 czerwca do 3 września Twierdza Wisłoujście była oblegana przez pułkownika Ernesta Wejhera z zachodniego brzegu Wisły. W czasie trwającego z przerwami oblężenia w kierunku Twierdzy oddano około 6750 pocisków. Dużemu uszkodzeniu uległy górne kondygnacje Wieży i zachodnia część Wieńca.
- 1584 rozpoczęto naprawiać zniszczenia Wieży i Wieńca. Wieżę podwyższono o trzy kondygnacje; nie odbudowano jednak dawnego założenia obronnego z czterema blokhauzami.
- 1593 Wieżę zwieńczono hełmem renesansowym prawdopodobnie według projektu Antoniego van Obberghena.
1586?1602 Wieżę i Wieniec otoczono murowanym fortem z czterema bastionami i fosą, wzorowanym na włoskiej szkole fortyfikacyjnej. Ze względu na zarys całego założenia zbliżonego do kwadratu nazwano go ?Fortem Carré?, czyli kwadratowym. Budowniczymi Fortu Carré byli Jan Lindau, a następnie Antoni van Obberghen, pod którego kierunkiem budowę fortu ukończono w 1602 r. Zatrudniony był tutaj również budowniczy Jan Strakowski.- 1624?26wokół Fortu Carré wzniesiono pięciobastionowy szaniec ziemny, wzorowany na fortyfikacjach holenderskich; pracami budowlanymi kierował inżynier Peter Janssen.
- 1627 na zachodnim brzegu Wisły wybudowano szaniec z dwoma półbastionami, który nazwano Szańcem Zachodnim w odróżnieniu od istniejącego już założenia na wschodnim brzegu Wisły nazywanego Szańcem Wschodnim.
- 1627 28. listopada flota polska stacjonująca w Twierdzy Wisłoujście stoczyła na Zatoce Gdańskiej zwycięską bitwę z okrętami szwedzkimi blokującymi ujście Wisły. Do historii bitwa ta przeszła pod nazwą Bitwy pod Oliwą.
1656?60 w czasie wojny szwedzkiej w Twierdzy Wisłoujście internowany był szwedzki marszałek Königsmarck.
XVII w. około połowy wieku zbudowano wokół Wieńca kamieniczki oraz Dom Komendanta.- 1709 11. października pożar zniszczył hełm i wnętrze Wieży.
- 1721 Wieża zostało odbudowana po pożarze, a następnie prawdopodobnie podwyższona i zwieńczona późnobarokowym hełmem.
1734 w czasie wojny sukcesyjnej o tron Polski, Gdańsk opowiedział się po stronie Stanisława Leszczyńskiego, a przeciw kandydaturze syna Augusta II Sasa. Po kapitulacji Gdańska 8 lipca, Twierdzę Wisłoujście obsadziła załoga saska, która ponownie przekazała ją miastu w 1736 r.
1758 Wieża przestała służyć jako latarnia morska.- 1793 w czasie III rozbioru Polski Gdańsk został zajęty przez Prusy i odtąd w Twierdzy Wisłoujście stacjonowała załoga wojsk pruskich.
- 1807 Gdańsk kapituluje po oblężeniu przez wojska napoleońskie. Twierdza zostaje obsadzona przez załogę francuską.
- 1813 kapitulacja Gdańska obleganego przez wojska pruskie i rosyjskie; Twierdzę Wisłoujście przekazano zwycięskim wojskom 30 grudnia.
- 1820?98 w Twierdzy Wisłoujście byli internowani polscy działacze społeczni i polityczni: Karol Marcinkowski, Ignacy Danielewski, Józef Chociszewski, Walenty Stefański, Symfirian Vomicki, Aleksy Prusinowski i oficerowie powstania listopadowego 1830?1831 r., a w 1898 r. znany gdański poeta Johann Trojan za obrazę majestatu cesarza niemieckiego.
- po 1870 przebudowano wszystkie otwory strzelnicze w bastionach północnym i południowym oraz murach łączących bastiony, dostosowując je do nowoczesnej szybkostrzelnej broni palnej; mury Twierdzy pokryto grubą warstwą betonowego tynku.
1889 pożar od pioruna zniszczył późnobarokowy hełm latarni; po odbudowie wieży, hełm otrzymał kształt stożka, który pokryto łupkiem.
po I wojnie światowej Gdańsk został zdemilitaryzowany; Twierdza Wisłoujście stała się bazą żeglarską, wzdłuż murów Fortu Carré wybudowano drewniane pomosty a wokół wybudowano hangary i budynki mieszkalne.
1939?45 kazamaty Twierdzy Wisłoujście wykorzystywano na magazyny; w nasypach ziemnych na Forcie Carré wykopano rowy strzeleckie.- 1945 Twierdza uległa dużemu zniszczeniu na skutek ostrzału artyleryjskiego; rozbita została Wieża, część Wieńca, Domki Oficerskie i Koszary.
1955 Twierdza została wyłączona spod kompetencji Zarządu Portu.
1957?72 Prowadzono prace projektowe i budowlane w celu rekonstrukcji Twierdzy Wisłoujście w jej historycznym kształcie architektonicznym. Projekty wstępne zakładały utworzenie tutaj ośrodka żeglarskiego. Plany te nie zostały zrealizowane, ze względu na budowę w sąsiedztwie Twierdzy na początku lat siedemdziesiątych Siarkopolu.
1974 Twierdzę Wisłoujście przekazano w zarząd Muzeum Historii Miasta Gdańska (dziś Muzeum Historycznego Miasta Gdańska)
