Dwa tygodnie prac
Twierdza Wisłoujście - składająca się z Fortu Carre oraz okalającego go Szańca Wschodniego - obejmuje obszar ok. 12 ha. Podczas prac archeolodzy otworzyli naprzeciwko bramy wiodącej do fortu dwa wykopy w miejscach, gdzie na mapie Jerzego Strakowskiego z 1673 r. zaznaczono lokalizację kościoła pod wezwaniem św. Olafa oraz koszar. Kościół św. Olafa to jeden z ciekawszych kościołów leżących w obrębie dzisiejszego Gdańska. Swoje położenie zmieniał przynajmniej dziesięć razy. Po raz pierwszy, choć nie bezpośrednio, mówi o nim zapis o wydatkowaniu z kasy wielkiego mistrza krzyżackiego kwoty na rzecz ubogiego kapłana „na Ujściu”.
Zobacz relację wideo:
– Fundacji pod wezwaniem Olafa na terenie władztwa krzyżackiego w Prusach – i na Pomorzu - jest niewiele. Czyniono je przeważnie w XII-XIV w., a więc duszpasterstwo w Wisłoujściu mogło być prowadzone na długo przed pierwszą wzmianką o nim w 1403 r. Po raz pierwsza kaplica - „Olai Kapelle” - jest wzmiankowana dopiero w 1476 r. Są dwa poglądy. Przyjmuje się, że powstanie kaplicy jest związane jest z działalnością Bractwa św. Olafa przy Kościele Mariackim, ale równie dobrze może być to zniekształcona nazwa kaplicy pw. św. Mikołaja, czyli patrona żeglarzy i rybaków – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska.
Ponad dwa tysiące eksponatów
Wokół reliktów fundamentów archeolodzy odnaleźli około 2000 eksponatów, dominowała ceramika, ale podczas prac z ziemi wydobyto także przedmioty z metalu.
– Plany Strakowskiego okazały się niezwykle precyzyjne. Dzięki nim odnaleźliśmy nie tylko fundamenty kościoła, ale także liczne przedmioty z metalu, np. pociski, metalowe ozdoby, noże, tasak, a także mnóstwo monet i jeden liczman. Dominowała jednakże ceramika. Choć natrafialiśmy tylko na pojedyncze fragmenty, cieszą nas wyroby lokalne z wizerunkiem herbu Gdańska – mówi dr Joanna Dąbal z Uniwersytetu Gdańskiego, kierownik prac archeologicznych w Twierdzy Wisłoujście.
Oczyszczone z zabytków wykopy zawierające relikty fundamentów zostały już zasypane.
Archeoturystyka na Twierdzy
Muzeum Gdańska przystąpiło do międzynarodowego projektu ArchaeoBalt dofinansowanego przez Unię Europejską w ramach programu Południowy Bałtyk 2014-2020. Wart nieco ponad 2 mln Euro projekt realizowany będzie przez pięć podmiotów: lidera projektu - Uniwersytet Gdański oraz partnerów: Muzeum Gdańska, Muzeum Bornholmu, Uniwersytetu w Aarhus [Dania] oraz Uniwersytetu w Lund [Szwecja].
– Głównym celem projektu będzie promocja rozwój archeoturystyki wokół Morza Bałtyckiego. Tegoroczne badania to zapowiedź wdrożenia i realizacji kilkuletniego, międzynarodowego planu badań wykopaliskowych przy Twierdzy Wisłoujście, z którego będą mogli skorzystać także gdańszczanie i turyści. Podczas prac, będzie można zapoznać się metodami prac archeologów, nawet zejść do wykopu i uczestniczyć w odkrywaniu lokalnej historii pod okiem profesjonalistów. Takie same działania będą realizowane w Danii i Szwecji – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska.
Prezentacja projektu planowana jest na drugą połowę września 2018 r. Zabytki wydobyte w trakcie tegorocznych prac zostaną poddane zabiegom konserwatorskim, a następnie przekazane do Muzeum Gdańska.