opracowanie: dr inż. arch. Łukasz Pancewicz, Politechnika Gdańska
administrator wód otwartych - instytucja publiczna zarządzająca wodami powierzchniowymi, może to być np. Urząd Morski, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku, Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdański lub spółka "Gdańskie Melioracja" z ramienia Urzędu Miasta Gdańska.
aparat asymilacyjny - element pochłaniający wodę odpadową (np. kora).
bilans wodny - zestawienie obiegu wody w przyrodzie na poszczególnych obszarach (np. dorzecze, zlewisko itd.), z rozróżnieniem na przychody i rozchody (odpływy). Mierzy się go, biorąc pod uwagę ilość opadów na danym terenie, odpływ powierzchniowy i podziemny z danego terenu, parowanie.
chłonność zlewni - możliwość przyjęcia wody przez grunt w zlewni (patrz parametr CN).
doliny erozyjne - dolina której wynikiem powstawania jest przepływ wody.
drzewostan dojrzały -Faza rozwoju drzewostanu, która obejmuje lata życia od 80 do 100 lat.
dział wodny - umowna linia rozgraniczająca sąsiednie zlewnie lub dorzecza; fala wezbraniowa - wysoki stan poziomu wody w kształcie wału przesuwającego się wzdłuż cieku wodnego w wyniku gwałtownego spływu dużych mas wody.
infiltracja wód -przenikanie wody w głąb gruntu.
intercepcja - przechwytywanie wody opadowej przez drzewa.
jądro kondensacji - drobina unosząca się w powietrzu w warunkach nasycenia parą wodną i obniżenia temperatury do punktu rosy, na której powstaje kropla deszczu.
kulminacja wezbrania - najwyższy stan lub przepływ wody w rzece podczas wezbrania.
las gospodarczy (użytkowy) – powierzchnie leśne, na których prowadzi się użytkowanie lasu. Dostarczają głównie surowca drzewnego, ale też inne płody leśne (tzw. uboczne użytki leśne). Las gospodarczy jest przeciwstawieniem lasu pierwotnego.
las pierwotny - las, który nie został poddany bezpośrednim ani też pośrednim zmianom ze strony człowieka, pierwotny ekosystem leśny.
erozja - proces niszczenia powierzchni terenu przez wodę, wiatr, słońce, siłę grawitacji i działalność organizmów.
metoda SCS - w hydrologii metoda wyznaczania opadu efektywnego. W metodzie tej opad efektywny jest uzależniony od rodzaju gleb, struktury użytkowania terenu, charakteru pokrywy roślinnej oraz stanu uwilgotnienia zlewni (patrz parametr CN).
obszar metropolitalny -spójny obszar kilku jednostek miejskich (miast, wsi) tworzących powiązaną całość w przestrzeni i pod względem funkcjonowania. Tworzą go np. Gdańsk, Gdynia i Sopot wraz z gminami ościennymi.
opad całkowity - łączna ilość wody spadająca na daną zlewnię.
opad efektywny - część opadu, która powoduje spływ powierzchniowy (powstaje po wypełnieniu retencji terenowej i ustabilizowaniu filtracji).
opad syntetyczny - jeden największy opad w roku, reprezentacyjny dla roku obserwacyjnego.
parametr CN -parametr stosowany przy obliczeniach opadu efektywnego, oznacza chłonność zlewni (patrz: zlewnia), wyznacza się go w zakresie 0-100, 0 - oznacza nieograniczoną chłonność a 100 pełne uwilgocenie;
park krajobrazowy - wielkoobszarowa forma ochrony przyrody tworzona ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe oraz krajobrazowe w celu ich zachowania i popularyzacji w warunkach zrównoważonego rozwoju. Posiada niższy status ochronny niż park narodowy.
podtopienie - lokalne zalanie terenów w wyniku dużych opadów deszczu.
polder (przeciwpowodziowy) - zwykle naturalny obszar zalewowy. W okresie wezbrania rzeki pozwala na rozlanie się z koryta nadmiaru wody i jej naturalną retencję.
powódź - wezbranie, w wyniku którego wody rzeki, po przekroczeniu stanu brzegowego lub przerwaniu wałów zalewają dolinę zagrażając ludziom, powodując straty społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze.
przepływ wody - Objętość wody przepływającej przez przekrój poprzeczny koryta w jednostce czasu. Wyrażany w [m3/s] i oznaczany literą Q.
przepływy charakterystyczne (hydrologia) - przepływy charakterystyczne określają hydrologię rzeki w wieloletnim okresie obserwacyjnym.
przepływy maksymalne prawdopodobne - przepływ charakterystyczny określany metodami statystycznymi, charakteryzują się określonym (maksymalnym) prawdopodobieństwem przewyższenia.
przepływ średni niski - typ głównego przepływu charakterystycznego.
retencja - magazynowanie wody opadowej, także śniegu i lodu w gruncie, rzece, jeziorze, co opóźnia jej odpływ z danego terenu.
rębnia zupełna - polega na wycięciu jednym cięciem - tzw. "zupełnym" - wszystkich drzew drzewostanu dojrzałego, przeznaczonych do usunięcia podczas procesu jego odnowienia.
rzędna zwierciadła wody - wysokość zwierciadła wody.
struktura użytkowania terenu - sposób zagospodarowania (zabudowy, urządzenia) terenu.
Trójmiejski Park Krajobrazowy - park krajobrazowy o powierzchni 19 930 ha położony w woj. pomorskim. Rozciąga się na północno-wschodnim fragmencie wysoczyzny morenowej Pojezierza kaszubskiego, obejmując tereny leśne (90% powierzchni) z enklawami rolniczymi wsi Gniewowo, Zbychowo, Nowy Dwór Wejherowski, Reszki i Bieszkowice. Park obejmuje część terenów Gdyni, Rumi, Szemudu i Wejherowa oraz fragmenty terenów Sopotu i Gdańska. Lasy wchodzące w skład TPK są, z wyjątkiem rezerwatów przyrody lasami gospodarczymi i zarządzane są przez Nadleśnictwo Gdańsk.
układ hydrograficzny - układ cieków wodnych (rzek, strumieni) wynikający z ukształtowania terenu.
wezbranie - wysoki stan wody w rzece, wywołany zwiększonym zasileniem koryta podczas opadów lub roztopów lub spiętrzeniem wody wywołane utrudnieniem spływu.
wysokość piętrzenia - to różnica rzędnej maksymalnego poziomu piętrzenia i rzędnej zwierciadła wodny dolnej, odpowiadającej przepływowi średniemu niskiemu.
zlewnia rzeki - część powierzchni terenu zamknięta działem wodnym (patrz: dział wodny), z którego wody spływają do jednego wspólnego odbiornika (rzeki, jeziora, bagna).
Opracowano na podstawie:
Brzeziecki B., Bolibok L., Rębnie - e-poradnik, Katedra Hodowli SGGW w Warszawie, źródło: http://rebnie.wl.sggw.pl
Kotowski A. Modele opadów do bezpiecznego projektowania kanalizacji, Rynek Instalacyjny 9/2011
Nowicka B.: Wezbrania i powodzie. w: Richling A., Ostaszewska K.: Geografia fizyczna Polski. Warszawa: PWN, 2005, s. 158-160.
Pociask-Karteczka J. - (red.), Zlewnia. Właściwości i procesy, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 2000
Encyklopedia Hydrologii, źródło: http://www.imgw.pl/wrap/enc/_enc_hydro/j-p.html
www.imgw.pl
Słownik Języka Polskiego, PWN
