PORTAL MIASTA GDAŃSKA

'Sąd Ostateczny'

'Sąd Ostateczny'
Andrzej Nowakowski „Sąd. »Sąd Ostateczny« Hansa Memlinga”
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
 
Fot. Wydawca

„Sąd Ostateczny”, najcenniejsze dzieło sztuki znajdujące się w gdańskich zbiorach, w 2016 roku doczekał się publikacji, którą można chyba nazwać monumentalną.

Jak przypomina w słowie wstępnym Wojciech Bonisławski, dyrektor Muzeum Narodowego, tryptyk Memlinga „stanowi bardzo ważny w skali europejskiej i światowej przedmiot badań, zarówno pod względem rozwikłania zagadek z dziedziny teorii sztuki, jak i wszelkich aspektów konserwatorskich”. „Nasza publikacja – pisze dalej – jest pierwszym poświęconym »Sądowi Ostatecznemu« Hansa Memlinga wydawnictwem o tak szerokim spektrum zagadnień merytorycznych i niezwykłej urodzie artystycznej”.

Publikacja wyraźnie dzieli się na dwie części. W pierwszej zawarte są szkice i rozprawy różnych autorów. Druga część ma charakter niezwykłego albumu, do którego zdjęcia wykonał Andrzej Nowakowski. Ukazują one „Sąd” w kilku rozdziałach „tematycznych”, z całym bogactwem szczegółów, a wielu z nich  nie da się zobaczyć nawet przy oglądaniu obrazu „na żywo”.

Nowakowski objaśnia intencje, które towarzyszyły mu przy pracy, w bardzo osobistym, wstępnym szkicu. Pisze: „Na chwilę »zawłaszczyłem« obraz. Na chwilę! W sumie – na trzy dni. Co tu ukrywać: jest to doświadczenie, które bez żadnych wątpliwości uznać można za jedno z najważniejszych w życiu. W ciszy, sam (…) oglądam pozbawione ochronnej szklanej kapsuły dzieło – i zatrzymuję się z aparatem w ręku. Udaję przed samym sobą, że to tylko praca do wykonania. Ale jestem bezradny. Ogarnia mnie wzruszenie…”.

Fotograf jest przekonany – i chciałby zapewne, aby jego album skłaniał czytelników do podobnego wniosku – że w obrazie Memlinga kryje się „tajemnica przemożnej siły wielkiej sztuki, która porywa bez względu na epokę i czas kontemplacji. Sztuki, która przerasta skalę wrażliwości pokoleń”.

***

Andrzej Nowakowski „Sąd. »Sąd Ostateczny« Hansa Memlinga”, Narodowe Centrum Kultury, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Kraków 2016.

Spis treści: Słowo wstępne (Wojciech Bonisławski); Wstęp (Andrzej Nowakowski); „Sąd Ostateczny Hansa Memlinga i malarstwo niderlandzkie XV wieku” (Katarzyna Płonka-Bałus); „Sąd Ostateczny” w malarstwie XV i początków XVI wieku (oprac. Jan Sadkiewicz); Początki kariery Hansa Memlinga w Brugii i znaczenie wczesnych zamówień dla jego twórczości (Till-Holger Borchert); „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga – zagadki badawcze (Antoni Ziemba); Tajniki techniki malarskiej Hansa Memlinga, czyli jak powstał „Tryptyk Sądu Ostatecznego” (Justyna Olszewska-Świetlik); Dokumentacja stanu zachowania obrazu „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga (Janusz Czop, Piotr Frączek, Michał Obarzanowski); Dzieła Hansa Memlinga (oprac. Jan Sadkiewicz); „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga – podstawowa literatura (oprac. Antoni Ziemba); Hans Memling i „Sąd Ostateczny” – kalendarium (oprac. Jan Sadkiewicz); Andrzej Nowakowski – album: Fundatorzy, Zmartwychwstanie | Sąd, Strącenie do Piekieł, Wstąpienie do Nieba.