Obszary Natura 2000 to najmłodsza z form ochrony przyrody. W Polsce wprowadzona została w 2004 r. jako jeden z obowiązków związanych z przystąpieniem naszego kraju do Unii Europejskiej. Obszary Natura 2000 powstają we wszystkich państwach członkowskich tworząc Europejską Sieć Ekologiczną obszarów ochrony Natura 2000.
Głównym celem funkcjonowania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Drugim jej celem jest ochrona różnorodności biologicznej.
Podstawą funkcjonowania programu są dwie unijne dyrektywy tzw.: Dyrektywa ptasia oraz Dyrektywa siedliskowa. Dyrektywy umożliwiają powstanie dwóch typów obszarów:
- Obszary ptasie - wyznaczane do ochrony ostoi populacji dziko występujących ptaków jednego lub wielu gatunków cennych oraz zagrożonych wyginięciem,
- Obszary siedliskowe - wyznaczane dla ochrony pozostałych gatunków zwierząt, a także roślin i najcenniejszych siedlisk przyrodniczych.
Każdy z obszarów posiada kod nadany zgodnie z kolejnością jego utworzenia - skrót PLB dla obszarów ptasich, skrót PLH dla obszarów siedliskowych. Każdy dysponuje również Standardowym Formularzem Danych, stanowiącym swoisty dowód osobisty, do którego można sięgnąć w celu zgłębienia wiedzy o danym obszarze Natura 2000.
Na terenie Gdańska zlokalizowane są następujące obszary Natura 2000:
- Bunkier w Oliwie PLH220055 - bunkier betonowy (przeciwlotniczy) z II poł. XX w., zlokalizowany w Gdańsku-Oliwie przy ul. Podhalańskiej. Bunkier ten stanowi zimowisko nietoperzy, a szczególnie cennym gatunkiem jest tutaj nocek duży. Obiekt jest jednocześnie objęty ochroną jako użytek ekologiczny „Oliwskie Nocki”.
- Twierdza Wisłoujście PLH220030 - kompleks ceglanych i ziemnych fortyfikacji z XVII i XVIII wieku, wraz z otaczającymi je starymi zadrzewieniami oraz fosami wypełnionymi wodą. Podziemia twierdzy stanowią zimowisko nietoperzy, a szczególnie cennym gatunkiem jest tutaj nocek łydkowłosy.
Fotografia przedstawiająca nietoperza w Twierdzy Wisłoujście,Fot. Tadeusz Baraniecki - Zbiornik na Oruni PLH220106 - nieczynny zbiornik wodociągowy z XIX w., położony nieopodal Parku Oruńskiego w Gdańsku. Zbiornik stanowi zimowisko nietoperzy, a szczególnie cennymi gatunkami są tutaj nocek duży i nocek łydkowłosy.
- Ostoja w Ujściu Wisły PLH220044 - obszar obejmuje 2 estuaria utworzone przez ramiona Wisły, tzw. Wisły Śmiałej w sąsiedztwie Sobieszewa i Przekopu Wisły obok Mikoszewa uchodzące do Zatoki Gdańskiej wraz z otaczającymi je piaszczystymi terenami, zwykle otwartymi, a także fragmentami porośniętymi lasem. Do obszaru należą także wody przybrzeżne, szczególnie ważne dla ptaków i kolonii fok.
Obszar Natura 2000, Ostoja w Ujściu Wisły,Fot. Tadeusz Baraniecki - Ujście Wisły PLB220004 - obszar obejmuje znaczny fragment zewnętrznej delty Wisły. Bardzo ważna ostoja ptaków wodno-błotnych we wszystkich porach roku, szczególnie w okresie wędrówek i zimą. Występuje tu co najmniej 36 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 11 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Ogółem, na obszarze stwierdzono bytowanie co najmniej 22 gatunków ptaków wodno-błotnych odbywających tu lęgi i przynajmniej 120 gatunków ptaków wodno-błotnych w okresie nielęgowym.
- Zatoka Pucka PLB220005 -. obszar obejmuje wody zachodniej części Zatoki Gdańskiej. Jest to największy obszar Natura 2000 przylegający do naszego miasta. W ostoi występują co najmniej 34 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej i 20 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (PCK). Koncentracje ptaków wodno-błotnych znacznie przekraczają 20 000 osobników.
Autor: Tadeusz Baraniecki
Za nadzór nad obszarami Natura 2000 odpowiada Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku. Wszystkie formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000 znaleźć można pod adresem:
https://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/?usedesktop=true
Zapraszamy do obserwowania strony Zielony Gdańsk – Ekologia, gdzie na bieżąco publikowane są informacje na temat ekologii.
