Poeta urodził się w niemieckojęzycznej, żydowskiej rodzinie w Czerniowcach, w Bukowinie na pograniczu Ukrainy i Rumunii. Celan poprzez poezję próbował oddać powojenną traumę, ale i stawić czoła rzeczywistości tworzonej na ruinach starej Europy opartej na wyparciu niewygodnych prawd.
- Jego poezja to słowo odsłaniające ból ofiar i ocalałych. Z perspektywy toczącego się od lat 1980. XX w. dyskursu na temat ofiar, sprawców i świadków pojmować można je jako krzyk wobec obojętności „bystander/ gapiów/ Mitläufeer”, a tym samym sprzeciw wobec traktowania świadków zbrodni i zła jako tylko nieuczestniczących obserwatorów – mówi Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk z Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Gdańskiego.
Podczas seminarium bliżej poznamy poetę i jego twórczość. Z prelekcją wystąpi także Jurij Andruchowycz, ukraiński poeta, prozaik, eseista i tłumacz, laureat m.in. Nagrody im. Václava Buriana oraz Nagrody Literackiej Vilenica.
- Przybliżając postać Paula Celana i jego twórczość chcemy rozważyć rdzeń jego „gorzko-serdecznej przyjaźni” i intelektualnej relacji z Günterem Grassem. Zastanowić się, czego oczekujemy od literatury w zmieniającej się dynamicznie rzeczywistości, w której coraz silniej ton nadają nacjonalistyczne tendencje i fake news – dodaje Borzyszkowska-Szewczyk.
3 grudnia, godz. 12.00 – 16.00. Sesja popularnonaukowa: Zmiennymi kluczami. Literatura a doświadczenie.
Z referatami wystąpią i do dyskusji zapraszają:
· Juryj Andruchowicz, (tytuł wkrótce),
· Marek Wilczyński: „Miasta i miejsca w poezji Celana”,
· Paweł Piszczatowski „Pająk uwięziony pod szklanką”. Paul Celan w najnowszej liryce polskiej”,
· Monika Gromala „Odłamki, sploty, oddźwięki. Paul Celan i polska sztuka współczesna”,
· Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk „Paul Celan i Günter Grass. Pomiędzy „gorzko-serdeczną przyjaźnią” a zaklinaniem straty”.
Wydarzenie na żywo dostępne będzie na kanale YouTube IKM
6 grudnia, godz. 19.00, Zmiennymi szlakami, koncert duetu Mikołaj Trzaska/Robert Więckiewicz
Teksty Paula Celana oddają również doświadczenie pogranicza – człowieka, który wzrastał w wielokulturowym otoczeniu, jak i doświadczenie Inności wielokrotnego migranta, który poszukuje (choćby złudzenia) kulturowej kontynuacji w zakorzenieniu w języku niemieckim. To słowo przeciw zakłamaniu przeszłości i wyparciu, budujące fundamenty dialogu na zgliszczach starego świata, podzielonego pamięcią o tragedii II wojny światowej.
Poezja Celana zainspirowała Mikołaja Trzaskę i Roberta Więckiewicza do wspólnego projektu słowno-muzycznego. 6 grudnia o godz. 19.00 obejrzymy na kanale YouTube IKM intymny spektakl z fragmentami liryki, listów i esejów Celana czytanych przez Więckiewicza w muzycznej interpretacji Trzaski.
Paul Celan (Paul Pessach
Wydarzenia odbywają się pod patronatem Konsula Generalnego Ukrainy w Gdańsku Łwa Zacharczyszyna.
Organizatorzy: Instytut Kultury Miejskiej, Pracownia Badań nad Narracjami Pamięci Pogranicza UG, Instytut Kaszubski, Kilogram Records.
Partnerzy: Instytut Filologii Germańskiej UG, Academia Baltica, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Miasto Gdańsk, Austriackie Forum Kultury w Warszawie.