„Prze/tkane” to opowieść o pamięci i ciągłości — o tym, co splata się między pokoleniami kobiet, o tym, co przetrwało w materii tkaniny, w ruchu dłoni, w ukrytym przekazie. Projekt Marty Shurpakovej to współczesna reinterpretacja tradycyjnej sztuki ludowej Polski i Białorusi, w której ornament i haft stają się nie tylko dekoracją, ale też zapisem kobiecej tożsamości, emocji i doświadczenia wspólnoty.
Punktem wyjścia są dawne techniki i symbole, przetworzone przez doświadczenie migracji, tęsknoty i budowania własnego miejsca pomiędzy kulturami. Jej prace nie są rekonstrukcją tradycji, lecz jej kontynuacją — przeniesieniem dawnych kodów w obszar współczesnych emocji, wrażliwości i pytań o siebie. Drobne niedoskonałości, nieregularności i przesunięcia stają się wyrazem autentyczności.
Wykorzystuje tkaniny z drugiego obiegu — prześcieradła, poszewki, materiały, które już wcześniej miały swoje życie. Niosą w sobie ślady dotyku, ciała, domowy rytuał. Ich anonimowa przeszłość zamienia się w ciche świadectwo — materiał staje się nie tylko nośnikiem obrazu, ale pamięci. Tekstylia, z którymi pracuje, łączą Martę symbolicznie z rodem kobiet, które przed nią szyły, haftowały i tworzyły — to one stanowią nieme ogniwo pamięci, w które się wpisuje.
Shurpakova pracuje równolegle nad wieloma kompozycjami, a pracę zawsze zaczyna od szkiców i wycinanek. W jej procesie nie ma pośpiechu — jest za to ciągły dialog z materią, w którym tradycja spotyka współczesność, a precyzja rękodzieła splata się z intuicją. Haft, aplikacja, filcowanie i punch needle tworzą tu język, w którym emocje i pamięć zapisane są w strukturze tkaniny.
Ważnym elementem projektu jest kontakt — dosłowny, fizyczny. Prace nie są stworzone wyłącznie do oglądania, ale do dotykania. Artystka zaprasza widza do obcowania z fakturą, do uważnego wędrowania po powierzchni materiału – od fragmentu do fragmentu, od koloru do koloru, od formy do formy. Gest ten otwiera nowy sposób uczestniczenia w sztuce: nie jako osoba obserwująca, lecz współuczestnicząca opowieści o pamięci, dziedziczeniu i kobiecej wrażliwości.
„Prze/tkane” to proces łączenia fragmentów: kultur, biografii, emocji. W jego centrum znajduje się kobieta, w której dłoniach tkanina staje się formą rozmowy, sposobem mierzenia się z własną historią, próbą splecenia tego, co zostało przerwane.
Część prac powstała w ramach Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Gaude Polonia” 2025.
