fot. Grzegorz Mehring/Archiwum ECS
– Otwieramy tę bramę w powtarzanym rytuale już od 2014 roku. Pielęgnujemy pamięć o bohaterach tych wydarzeń, pamięć o miejscu, gdzie narodziła się Solidarność. Podczas strajku w Sierpniu ’80 brama ta była pierwszą publiczną agorą, a jej otwarcie, symbolicznie, początkiem nowej karty w historii Europy Środkowo-Wschodniej – mówi Basil Kerski, dyrektor ECS.
Dlaczego stoczniowa Brama nr 2 – uhonorowana wraz z Salą BHP, placem Solidarności z pomnikiem Poległych Stoczniowców 1970 i Europejskim Centrum Solidarności ZNAKIEM DZIEDZICTWA EUROPEJSKIEGO – jest miejscem symbolicznym?
Podczas pacyfikacji stoczniowego strajku w grudniu 1970 roku przed Bramą nr 2 wojsko zabiło 2 stoczniowców, a 11 raniło. Z tego miejsca podjęto ziemię pod pomnik Poległych Stoczniowców 1970, co upamiętnia niewielka tabliczka w bruku.
Po tym, jak 14 sierpnia 1980 roku rozpoczął się kolejny strajk, na Bramie nr 2 zawisły: obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, portret papieża Jana Pawła II oraz kwiaty. Strajkujący zawiesili na budynku stróżówki tablice z 21 postulatami. Przy bramie tłumnie gromadzili się – na znak poparcia i solidarności – gdańszczanie i ludzie z całej Polski. Tutaj protestujący spotykali się z rodzinami. Z dachu wózka akumulatorowego przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Lech Wałęsa informował zgromadzonych przed bramą o przebiegu negocjacji z władzą. A po podpisaniu Porozumienia Gdańskiego wypowiedział pamiętne słowa: „Mamy wreszcie niezależne, samorządne związki zawodowe! Mamy prawo do strajku! A następne prawa ustanowimy już niedługo”.
Po zakończeniu strajku, gdy stoczniowcy otworzyli bramę, tłum z jednej i drugiej jej strony stał się wielki jak morze.
Głos zabiorą:
Lech Wałęsa przywódca Solidarności, prezydent RP
Bogdan Lis działacz Solidarności, przewodniczący Rady ECS
Mieczysław Struk marszałek województwa pomorskiego
Agnieszka Owczarczak przewodnicząca Rady Miasta Gdańska
Henryka Krzywonos-Strycharska sygnatariuszka Porozumienia Gdańskiego
Aleksandra Dulkiewicz prezydent Gdańska
Wiktoria Bojanowska przewodnicząca Młodzieżowej Rady Miasta Gdańska
Basil Kerski dyrektor ECS
Mark Brzezinski ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce
Prowadzenie: Lech Parell były opozycjonista, prezes Gdańskiego Centrum Multimedialnego