Jak idea solidarności rozwijała się na przestrzeni wieków i zmieniającej się rzeczywistości? Jakie przybierała formy? Jaką alternatywą i propozycją jest współcześnie? – zapraszamy na spotkanie z dr. Jackiem Kołtanem, autorem książki „Solidarność i nowoczesność. Przemiany pojęcia solidarności od rewolucji francuskiej do pokojowej rewolucji 1980 roku”, wydanej przez ECS (2025).
Krystalizująca się od XVIII wieku idea solidarności wzięła się z nowoczesnej obietnicy bardziej wolnego i sprawiedliwego świata dla wszystkich ludzi. Właśnie ten impuls przyczynił się do rozwijania współpracy i wzajemnego wsparcia jednostek, które odkryły, że kształt tak własnego życia, jak i życia zbiorowego leży coraz bardziej w ich własnych rękach.
Miejsce hasła „każdy za siebie” zajmować zaczęła dewiza „jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”. Wyrażała niezgodę na ekonomizację życia codziennego w rozwijającym się z zawrotną szybkością kapitalizmie, jak też na indywidualizację, pozbawiającą ludzi umiejętności bycia razem i prowadzącą do zaniku poczucia współodpowiedzialności za wspólny przecież świat.
Książka rekonstruuje zmieniające się znaczenia solidarności mieszczańskiej od końca XVIII do pokojowej rewolucji ruchu Solidarność w Polsce w 1980 roku. Ukazuje, jakie formy przybierała solidarność w życiu politycznym nowoczesności. Przedstawia masowe ruchy robotnicze epoki przemysłowej, walkę o równouprawnienie kobiet, nurt solidaryzmu, rozwój spółdzielczości czy zaawansowane teorie społeczne i koncepcje etyczne, a także ideologiczne nadużycia idei solidarności w totalitaryzmach i autorytaryzmach XX wieku.
Solidarność ukazuje się tu jako alternatywa wobec sentymentalnych pułapek braterstwa i dobroczynności. To propozycja oryginalnej perspektywy etycznej i społecznej wrażliwości na świat, których dziś potrzebujemy bardziej, niż gotowi bylibyśmy to przyznać.
Publikacja ukazała się nakładem wydawnictwa Europejskiego Centrum Solidarności, miała premierę 14 września 2025.
Z dr Jackiem Kołtanem będzie rozmawiać dr hab. Marcin T. Zdrenka, filozof i etyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
/ Książkę w dniu spotkania będzie można nabyć w bibliotece ECS w cenie 50 zł., płatność gotówką i kartą płatniczą
gość
dr Jacek Kołtan | Filozof i politolog, od 2008 roku zawodowo związany z Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku. Studiował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, Humboldt-Universität i Freie Universität w Berlinie, na którym obronił pracę doktorską dotyczącą pojęcia społecznej tożsamości podmiotu (2012). Jego zainteresowania badawcze dotyczą teorii społecznej i politycznej, historii idei, współczesnych ruchów społecznych i kryzysu demokracji (nieliberalizm w Europie Środkowo-Wschodniej). Zajmuje się nowoczesnością i jej wpływem na przemiany życia codziennego jednostki. Był stypendystą fundacji KAAD w Berlinie oraz Council for Research in Values and Philosophy, CUA w Waszyngtonie. Wyróżniony nagrodą Polskiego Towarzystwa Socjologicznego za najlepsze tłumaczenie naukowych tekstów socjologicznych (2021).
prowadzący
dr hab. Marcin T. Zdrenka, prof. UMK | Filozof i etyk z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Badacz cnót i przywar, genealogii języka moralności. Autor artykułów i książek o moralności mieszczańskiej, gnuśności i cnotach mniejszych. Ostatnio wydał wraz z Moniką Kwiecińską-Zdrenką „Uniwersytecki zodiak. Jak obcowanie z akademią spaskudziło nam charaktery” (2024) oraz „Marginalia. Szkice z okolic etyki” (2024). Współinicjator serii wydawniczej – Miniatury etyczne. Pomysłodawca i założyciel podcastu – Pogawędnik filozoficzny.
